Internationale bibliotheek verbetert ouderdomsbepaling EU erfgoed
Persbericht van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
AMERSFOORT/UTRECHT - Onderzoek naar de ouderdom van monumenten,
archeologische opgravingen, landschappen en ander erfgoed aan de hand
van het gebruikte hout wordt voor Europese onderzoekers vergemakkelijkt
nu de data van jaarringen in hout van oude bomen uit 14 landen worden
samengebracht in één nieuwe digitale bibliotheek.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de Universiteit Utrecht en
Data Archiving and Networked Services (DANS) hebben onder leiding van
prof. dr.Esther Jansma de Digital Collaboratory for Cultural
Dendrochronoloy (DCCD) ontwikkeld, die nationaal en internationaal
bruikbaar is voor opslag, uitwisseling en raadpleging van
dendrochronologische (jaarringenonderzoek) gegevens. Zie:
www.dendrochronology.eu en http://dendro.dans.knaw.nl
8000 jaar geschiedenis
De bibliotheek wordt dit jaar gevuld met de jaarringgegevens en
onderzoeksbeschrijvingen van duizenden houten objecten en begraven
landschappen uit de afgelopen 8000 jaar. Dendrochronologen of
boomtijdkundigen kunnen aan de hand van jaarringen bepalen wanneer
bomen werden omgehakt en waar ze groeiden. Daardoor is
dendrochronologie een belangrijk instrument om de ouderdom,
materiaalherkomst en waarde van archeologische vondsten,
scheepswrakken, monumenten, schilderijen en meubels te bepalen. In
Europa hebben universiteiten, instituten, bedrijven en rijksoverheden
hun eigen dataverzamelingen aangelegd van tien- tot soms wel
honderdduizenden metingen van jaarringpatronen, vaak nog op papier. Tot
op heden waren deze data niet eerder zichtbaar en uitwisselbaar
gemaakt.
Toename gebruiksmogelijkheden voor onderzoek
Met de komst van de digitale bibliotheek nemen de gebruiksmogelijkheden
voor onderzoek toe. Door meer gegevens wordt de datering van houten
erfgoed nauwkeuriger, maar kan ook grootschalig onderzoek gedaan worden
naar handelsrelaties en (Europese) economische of demografische
ontwikkelingen. Zo laten gegevens van jaarringen zien dat de
pestepidemie in het 14de-eeuwse Europa tot een afname van
bouwactiviteiten en het herstel van de bossen leidde. Dit soort
ontwikkelingen kunnen onderzoekers straks ook voor andere periodes in
de geschiedenis vaststellen. Een andere toepassing is de reconstructie
van vroegere klimaten en daarmee onderzoek naar klimaatverandering.
,,Archeologen of historisch geografen willen soms een overzicht van
alle vroegmiddeleeuwse boerderijen. Met deze digitale bibliotheek kan
dat nu. Of een historicus wil bijvoorbeeld een grafiek van menselijke
bouwactiviteit per gebied. Die kunnen we ook leveren," aldus prof. dr.
Esther Jansma. ,,Deze data zaten voorheen in de computers van
verschillende laboratoria en onderzoekers en bestonden ten dele alleen
op papier. Dit is de eerste keer dat deze gegevens voor hergebruik,
raadpleging, onderwijs en dergelijke gezamenlijk beschikbaar komen op
een internationale schaal."
Het project wordt onder andere mogelijk gemaakt door een subsidie van
de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO
Geesteswetenschappen).
Bij dit persbericht is een bijlage zichtbaar op www.perssupport.nl
*
Razende Robot Reporter