Gepubliceerd op 8 maart 2011
Is schoonheid een recht voor iedereen?
Antropologisch onderzoek naar cosmetische chirurgie in Brazilië
Gepubliceerd op 8 maart 2011
Pretty modern
Brazilië is een van de wereldleiders op het terrein van de cosmetische
chirurgie. Openbare ziekenhuizen bieden klassieke cosmetische ingrepen
vaak gratis aan en `Plastica' is op die manier zelfs een haalbaar doel
voor mensen die niet eens een buskaartje naar de kliniek kunnen
betalen. Hoe is plastische chirurgie zo belangrijk geworden in de
Braziliaanse cultuur en economie? En waarom zien de Brazilianen
schoonheid als een `recht' voor iedereen? Hierover gaat het boek Pretty
Modern van Alexander Edmonds, antropoloog aan de Universiteit van
Amsterdam, dat onlangs verscheen.
Edmonds deed onderzoek onder vrouwen uit alle lagen van de bevolking.
Hij voerde gesprekken met dienstmeisjes en hun werkgeefsters uit de
elite, gescheiden huisvrouwen, zwarte beroemdheden (uit telenovela's),
en bewoonsters van favela's die een modellencarrière ambiëren. Op basis
hiervan geeft hij een analyse van wat seksuele aantrekkelijkheid
betekent en doet voor vrouwen in verschillende sociale posities.
Daarnaast analyseert Edmonds in zijn boek de betekenis van schoonheid
in de culturele industrie, de raciale politiek en het medisch
`management' van de vrouwelijke voortplanting in Brazilië.
Schoonheid als egalitaire vorm van sociaal kapitaal
Edmonds betoogt dat lichamelijke schoonheid een grotere betekenis heeft
voor financieel zwakkeren. De sociale effecten van aantrekkelijkheid
overstijgen de traditionele klassenverschillen en culturele grenzen.
Plastica zet aan tot een visie op schoonheid als een egalitaire vorm
van sociaal kapitaal, een vorm die minder afhankelijk is van afkomst,
scholing en connecties. Het symboliseert de dubbelzinnige bevrijdende
mogelijkheden van geld en daagt traditionele hiërarchieën uit.
Tegelijkertijd worden consumenten echter meegelokt in een seksuele
cultuur die het lichaam reduceert tot de wrede biologische criteria van
aantrekkelijkheid. Met zijn boek biedt Edmonds een nieuw theoretisch
perspectief op de betekenis van vrouwelijke schoonheid in het
consumentenkapitalisme. Het boek is geïllustreerd met beelden uit
Braziliaanse media en kleurenfoto's gemaakt door Edmonds.
Publicatiegegevens
Alexander Edmonds: Pretty Modern. Beauty, sex, and plastic surgery in
Brazil (Duke University Press).
ISBN: 978-0-8223-4801-6
Universiteit van Amsterdam