Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

2 maart 2011

NWO investeert 12 miljoen in grote onderzoeksvoorzieningen

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft in het programma Investeringen NWO-middelgroot 32 subsidies toegekend voor de aanschaf van apparatuur en het opzetten van dataverzamelingen. Deze onderzoeksvoorzieningen maken uniek onderzoek mogelijk. De totale investering bedraagt 12,2 miljoen euro.

Veel onderzoekers zijn voor hun werk afhankelijk van grote apparaten, dataverzamelingen en nieuwe software. Met Investeringen NWO-middelgroot financiert NWO voorzieningen die voor individuele groepen te duur zijn.

In totaal ontving NWO 82 aanvragen voor deze ronde van Investeringen NWO-middelgroot. Wetenschappers in binnen- en buitenland beoordeelden de voorstellen. Uiteindelijk werden 32 voorstellen gehonoreerd. Deze vallen binnen zes wetenschapsgebieden van NWO: ALW, CW, GW, MaGW, EW, en ZonMw. Natuurkunde en STW stellen op een andere manier middelen voor investeringen beschikbaar.

De gehonoreerde voorstellen beslaan de volle breedte van de wetenschap. NWO financiert deze ronde bijvoorbeeld onderzoek aan een geavanceerd lasersysteem dat de zon kan nabootsen om zo nieuwe zonnecellen te maken; een dataverzameling over de juridische kant van een scheiding en de gevolgen voor ouders en kinderen en archeologisch onderzoek naar een tijdens een brand gebakken, en dus bewaard gebleven, lemen fort.

Investering stimuleren
Met Investeringen NWO-middelgroot wil NWO investeringen in onderzoeksinfrastructuur aanmoedigen en steunen. NWO betaalt maximaal 75 procent van elke subsidie. De instelling waaraan het onderzoek wordt uitgevoerd, draagt minimaal 25 procent bij. De bijdrage van NWO varieert van 110.000 tot 900.000 euro.

Alle gehonoreerden op een rij
Onderaan dit bericht vindt u een alfabetische lijst met de gehonoreerden en een indicatieve titel van het onderzoeksproject.

Over NWO
NWO is de nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.

Lijst met gehonoreerden

Databank over politieke responsiviteit
Dr. (Christine) Arnold (v) 17-06-1969, UM - Department of Political Science Institutionele responsiviteit is van groot wetenschappelijk en maatschappelijk belang. Doel van dit onderzoeksproject is het construeren van een gentegreerde en publiek beschikbare database met gegevens over voorkeuren van Europese electoraten, politieke partijen en regeringen, verkiezingsuitslagen en wetgeving.

Spinning disk microscoop voor het bespieden van ontwikkeling en kanker Prof. dr. (Alain) de Bruin (m) 25-08-1968, UU -Diergeneeskunde In ons onderzoek maken we de ontwikkeling van gezond weefsel en kankerweefsel zichtbaar. Nu vragen we een microscoop aan die hele snelle opnames maakt zonder het weefsel te beschadigen. Hierdoor kunnen we gezond en kankerweefsel op een nieuwe manier bestuderen.

Klimaat van seizoen tot miljoen
Prof. dr. G.J. (Geert⤐Jan) Brummer (m) 27⤐08⤐1957, NIOZ/VU Het scannen van sediment⤐ en koraalkernen met röntgenstraling, ultraviolet⤐ en zichtbaar licht voor klimaatonderzoek is een wereldwijd toegepaste uitvinding van het Koninklijke NIOZ. Nieuwe ontwikkelingen maken deze scanner geschikt voor heel nauwkeurige klimaatreconstructies van seizoenen tot meer dan 1 miljoen jaar.

Een database van familie genomen
Prof. dr. C.M. (Cornelia) van Duijn (v) 11-04-1962, Erasmus MC - Afdelingg Epidemiologie Er is toenemende interesse in zeldzame genetische afwijkingen met groot risico op aandoeningen. De aanwezigheid van dergelijk varianten zal worden bepaald in achthonderd familieleden gekarakteriseerd voor een groot aantal ziektebeelden en opgeslagen in een centrale database voor algemeen gebruik.

Filmen hoe DNA wordt afgelezen
Prof. dr. J.T. (Johan) den Dunnen (m) 05-02-1956, LUMC -" Humane en Klinische Genetica De technieken om DNA-volgordes af te lezen nemen een enorme vlucht. Het aangevraagde LRSMS-systeem maakt het mogelijk om te filmen hoe een DNA-draad wordt gekopieerd en tegelijkertijd de DNA-volgorde af te lezen. Toepassing in onderzoek en diagnostiek geeft ongekende nieuwe mogelijkheden.

Duurzaam erfgoedbeleid
Dr. J. Eidem, UL - Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten
Moleculaire beeldvorming
Dr. P.H. (Phillipus) Elsinga (m) 21-07-1961, UMCG - Sttralingswetenschappen Moleculaire beeldvorming heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Door deze groei is de behoefte aan nieuwe tracers en aan nauwkeurige kwantificering van hun kinetiek in doelorganen explosief toegenomen. Het gebruik van vloeistofchromatografie-massaspectrometrie (LC-MS/MS) kan de ontwikkeling van nieuwe tracers voor preklinisch en klinisch onderzoek aanzienlijk versnellen.

Optische beeldvorming in 3D
Dr. J. (Jeroen) Essers (m) 20-04-1970, Erasmus MC - Cell Biology & Genetics Het gebruik van (infrarood) licht voor het zichtbaar maken van ziekteprocessen zal de komende jaren voor een revolutie zorgen in de gezondheidszorg. Recent ontwikkelde in vivo fluorescentie detectieapparatuur maakt het mogelijk om opnames te maken in 3D, waardoor ziekteprocessen nauwkeuriger kunnen worden geanalyseerd.

Moleculaire complexiteit gescheiden
Prof. dr. B.L. (Ben) Feringa (m) 18-05-1951, RUG - Faculty of Mathematics and Naatural Sciences Complexe moleculaire structuren zoals die gevonden worden in de natuur zijn een grote uitdaging voor de synthetische en systeemchemie. Gedurende het laatste decennium hebben we grote vooruitgang geboekt op het gebied van de katalyse. Dit stelt ons nu in staat om zeer complexe natuurstoffen te maken. In dit project willen we nu een stap verder gaan en, gebruikmakend van de nieuwste ontwikkelingen in scheidingstechnologie, het belangrijke gebied van moleculaire complexiteit verder ontwikkelen

Het begin van landbouw in Turkije
Dr. F. Gerritsen, VU
Ruim 8000 jaar geleden verschenen de eerste landbouwers in noordwest Turkije. Met een opgraving willen Nederlandse archeologen hun boerenbestaan onderzoeken. Vormden zij de schakel tussen het begin van de landbouw in het Nabije Oosten en de verspreiding ervan door Europa?

Weefsel googelen tot op de vierkante nanometer
Dr. B.N.G. (Ben) Giepmans (m) 23-11-1971, UMCG - Celbiologie

Weefsel en kleine modeldieren worden met een bijzondere elektronenmicroscoop met veel detail in kaart gebracht. De gegevens zullen via een 'Google-maps'-manier beschikbaar komen voor onderzoekers en bijdragen om de oorzaak en doeltreffendheid van therapie in onder andere diabetes en neurodegeneratieve ziekten te begrijpen.

Hoe doen enzymen hun werk?
Prof. dr. M.L. (Marloes) Groot (v) 10-09-1969, VU
Om de ontwerpprincipes van enzymen beter te begrijpen, ontwikkelen we een laseropstelling waarmee we een enzym keer op keer zijn werk laten doen, waarbij we kijken of het succesvol is of niet, en welke structurele veranderingen het verschil maken.

Aardedonkere ruimtesimulator voor een ultragevoelige ruimtecamera Dr. F.P (Frank) Helmich (m) 31-07-1966, SRON
Voordat een SRON-camera definitief gelanceerd wordt om zijn rondjes in de ruimte te draaien, wordt deze uitgebreid aan de tand gevoeld. Voor het testen is een ruimtesimulator nodig, die de duisternis en lage temperaturen van het heelal nabootst. Met de financiële steun van NWO heeft SRON nu de beschikking over zo'n simulator, en is SRON deze nu aan het voorbereiden voor de komende missie: SPICA, een samenwerking tussen de Japanse en Europese ruimtevaartorganisaties JAXA en ESA.

Het virtuele identiteitslab
Prof. dr. Bernhard Hommel (m) 19-03-1958, UL - Psychologie

Om het samenspel tussen waarneming en actie als basis voor menselijke cognitie te onderzoeken, worden virtual reality en brain-imaging technieken gecombineerd met de online-registratie van handelingen. Dit virtual identity-laboratorium is wereldwijd baanbrekend en een uniek platform voor onderzoekers uit diverse disciplines.

Archeologie van Tell Ibrahim Awad II
Dr. W. Hupperetz, Allard Pierson Museum Amsterdam
Een team van het Allard Pierson Museum zal terug gaan naar een site waar in de jaren '90 ook al onderzoek werd gedaan: Tell Ibrahim Awad in de Egyptische delta. De site is van groot belang vanwege zijn geografische positie, op het kruispunt van handelswegen van Egypte naar de Levant. Tell Ibrahim Awad was een belangrijk centrum in het vierde millennium voor Christus, en sporen van wat mogelijk Egyptes oudste tempel is, zijn tijdens eerdere opgravingen al ontdekt. Door deze subsidie zal nieuw onderzoek mogelijk zijn naar deze belangrijke en bijzonder oude site.

Cellulaire klokprocessen kleurrijk ontrafeld
Dr. R.A. (Roelof) Hut (m) 28-08-1966, RUG - Centre for Behaviour and Neuroscience Biologische klokcellen regelen ons dagnachtritme met klokgenen en klokeiwitten. Uiterst gevoelige, innovatieve microscooptechnologie brengt dit netwerk van genen en zenuwcellen in kaart door celfunctie met kleuren te markeren, terwijl lichtgevende eiwitten als wijzers van de klok kunnen worden afgelezen.

Brandstof uit zonlicht
Dr. J.T.M. (John) Kennis (m) 01-06-1968, VU - Natuurkunde

We gaan een geavanceerd lasersysteem bouwen om de zon na te bootsen. Met deze laser gaan we kunstmatige zonnecellen, die net zoals planten en algen brandstof uit zonlicht maken, bestuderen en verbeteren.

De SciLens-infrastructuur voor data-intensief onderzoek Prof. dr. M.L. (Martin) Kersten (m), CWI
eScience-onderzoek is gebaseerd op het verzamelen en doorgronden van grote hoeveelheden gegevens. Een cruciaal onderdeel is het databasemanagementsysteem, dat een instroom van vele gigabytes per dag aan moet kunnen en tegelijkertijd complexe zoekoperaties snel (interactief) weet te beantwoorden. De Scilens-infrastructuur biedt een basis tot het valideren van dit onderzoek aan algoritmen en systeemarchitecturen met real-life toepassingen uit o.a. astronomie en seismologie.

Adembenemende MRI
Dr. ing. D.W.J. (Dennis) Klomp, (m) 09-09-1974, UMCU -- Radiologie Magnetische veldverstoringen door bijvoorbeeld ademhaling kan voorkomen worden dankzij een dynamisch SHIM-systeem met veldsensoren. Met dit apparaat verwachten de UMC's in Utrecht en Leiden hun hoogveld-MRI in te kunnen zetten voor zeer scherpe detailopname binnen het menselijk lichaam.

Fluorescentiemicroscoop voor onderzoek aan dynamisch eiwitgedrag Dr. C.P.M. (Carlo) van Mierlo (m) 18-11-1959, WUR - Laboratorium voor Biochemie Deze fluorescentiemicroscoop kan meerdere lichtsignalen tegelijkertijd opnemen van biologische preparaten. De microscoop zal gebruikt worden bij onderzoek aan eiwitvouwing, eiwitcomplexvorming en eiwittransport in levende cellen.

Juridische afspraken van gescheiden ouders
Dr. A. (Anne-Rigt) Poortman (v) 28-08-1972, UU - Sociologie/ICS
AMUSE
Prof. dr. S.F. (Simon) Portegies Zwart (m) 21-04-1965, UL - Sterrewacht Leeiden Grootschalig rekenen is een steeds belangrijker onderdeel van wetenschap bedrijven. Computers worden gestaag sneller en nauwkeuriger, maar het blijkt steeds moeilijker om ze efficiënt te gebruiken. Tegelijkertijd neemt de vraag naar grote berekeningen toe. Met het AMUSE-project ontwikkelen wij een wetenschappelijke programmatuuromgeving waarin we efficiënt gebruik kunnen maken van de nieuwste computers om onze wetenschappelijk rekenwerk uit te voeren. AMUSE is een bibliotheek van bestaande wetenschappelijke programmatuur met een homogene en goed gedefinieerde interface, waarin het voor het eerst mogelijk is de bestaande programmatuur aan elkaar te koppelen.

Een thermometer voor het verleden
Dr. G.J. (Gert-Jan) Reichart (m) 30-10-1966, UU - Earth Sciences

De aarde heeft in zijn geologische verleden vele klimaatveranderingen doorgemaakt. Met de nieuwe apparatuur kunnen we fossiele chemische verbindingen meten waarmee de temperatuur preciezer dan ooit gereconstrueerd kan worden. Hiervan leren we wat de natuurlijke variatie is geweest op aarde.

Deuteriumgehalte van fossiele moleculen
Prof. dr. ir. S (Stefan) Schouten (m) 15-07-1966, NIOZ - Mariene Organische Biogeochemie > Middels de verkregen stabiele isotopen massaspectrometer kunnen nauwkeurige metingen worden verricht aan de hoeveelheid deuterium in fossiele moleculen. Dit levert unieke informatie op over vroegere oceaanstromingen, neerslag en luchtvochtigheid, methaancyclus en het metabolisme van microben.

De warmte van zelf-assemblage onderzocht
Prof. dr. R.P. (Rint) Sijbesma (m) 06-07-1962, TU/e - Scheikundige Technologie In dit project willen we nauwkeurig de warmte-effecten meten in de zelfassemblage van (bio)functionele en biologisch geïnspireerde systemen. Daarmee kunnen we deze systemen beter begrijpen, beter beheersen en uiteindelijk beter laten functioneren.

Het brein gestimuleerd
D.F. (Dick) Stegeman (m) 09-03-1951, RU - Donders Institute for Brain, Cognition & Behaviour Het Donders Instituut voor Neurowetenschappen van de Radboud Universiteit beschikt over apparatuur waarmee hersenen van buitenaf gestimuleerd kunnen worden. Hiermee wordt onderzocht hoe de hersenen werken, maar ook kan hersenactiviteit voor enige tijd worden veranderd, mogelijk zelfs in therapeutische toepassingen

Uitdagende eiwitten in drie dimensies
Dr. A.C. (Anke) Terwisscha van Scheltinga (v) 20-08-1968), RUG - Biofysische Chemie Membraaneiwitten en eiwitcomplexen spelen belangrijke rollen in veel biologische processen. Hoewel ze vaak slechts in microgramhoeveelheden te isoleren zijn, is het met gespecialiseerde apparatuur voor de zuivering, karakterisering en kristallisatie van deze eiwitten toch mogelijk atomaire structuren te verkrijgen.

Nieuwe generaties van jonge ouderen in de 21ste eeuw Prof. dr. T.G. (Theo) van Tilburg (m) 21-09-1956, VU -- Sociologie Jonge ouderen hebben veel tijd en mogelijkheden om lang en gelukkig actief te blijven in de samenleving. Maar hoe lang nog? En geldt dat voor alle sociale groepen? We onderzoeken hoe huidige en toekomstige generaties de jonge ouderdom doorbrengen.

Transnationaal vergelijkend onderzoek naar koloniale architectuur Dr. C. Wagenaar, TU Delft
Dit project beoogt een grote hoeveelheid gegevens over Nederlandse koloniale architectuur toegankelijk te maken, teneinde inzicht te verschaffen in de geschiedenis van koloniale architectuur en contacten met andere grootmachten. Daarnaast zal dit project als een basis dienen voor erfgoedmanagement; het behoud en de studie van de monumenten ter plaatse.

Digitale beeldanalyse bepaalt therapiekeuze borstkanker Dr. J. (Jelle) Wesseling (m) 20-11-1964, NKI/Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis - pathologie
Taalbeheersing
Prof. dr. F.N.K. Wijnen, UU
Dit onderzoek zal nieuwe inzichten mogelijk maken in de ontwikkeling van taal(beheersing); over de beheersing van de moedertaal in verschillende levensfasen en de wijze van taal acquisitie en verlies.

Cryo-Elektronenmicroscopie als nieuw diagnostisch middel Dr. H. (Heidi) de Wit (v) 4 september 1974, VU/NCA, Functional Genomics Het VUmc-elektronenmicroscopisch centrum diagnosticeert met innovatieve cryoelektronenmicroscopische technieken pathologische afwijkingen in cellen uit patiënten met Alzheimer, kanker en hartfalen. Ultrastructureel inzicht in bijvoorbeeld 3D zal bijdragen aan de zoektocht naar nieuwe medicijnen die pathologische afwijkingen in de intracellulaire architectuur herstellen.

Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) Afdeling Voorlichting en Communicatie
Postbus 93138
2509 AC Den Haag