Rijksoverheid
Misbruik uitwonendenbeurs grootschaliger dan verwacht
Nieuwsbericht | 01-03-2011
Veel meer studenten in het hoger onderwijs en het middelbaar
beroepsonderwijs blijken misbruik te maken van de uitwonendenbeurs dan
was verwacht. In plaats van de eerder geschatte 27 miljoen euro schade
per jaar, strijken studenten tussen de 40 en 55 miljoen euro per jaar
ten onrechte op aan uitwonendenbeurs. Dat blijkt uit een
tussenrapportage die staatssecretaris Zijlstra naar de Tweede Kamer
heeft gestuurd.
Zijlstra vindt dit misbruik `zeer ongewenst'. ,,Een strenge aanpak is
daarom noodzakelijk om het misbruik terug te dringen. Dit wil ik
voortvarend verder ter hand nemen.''
Uit proefprojecten die de afgelopen tijd zijn gehouden blijkt dat maar
liefst 28 procent van de risicogroep ook daadwerkelijk sjoemelt. Zij
zeggen dat ze op kamers zitten en ontvangen een uitwonendenbeurs
terwijl ze nog bij hun ouders wonen en recht hebben op een
thuiswonendenbeurs. Een uitwonendenbeurs is ongeveer 2000 euro per jaar
hoger dan een thuiswonendenbeurs.
De afgelopen tijd zijn in Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Utrecht,
Groningen, Twente, Almere en Noord-Holland-Noord pilots gehouden
waarbij controleurs van de gemeente en de sociale recherche op
huisbezoek zijn geweest bij studenten die in de risicogroep zitten. In
totaal zijn ze bij duizend studenten langs de deur gegaan die voldoen
aan een combinatie van bepaalde objectieve kenmerken, zoals leeftijd,
onderwijssoort, woonsituatie, adres van de student zelf, dat van zijn
ouders en van instelling waar hij staat ingeschreven.
Bijvoorbeeld: een student die staat ingeschreven aan een instelling in
dezelfde plaats waar zijn ouders wonen maar een adres opgeeft 50
kilometer verderop loopt de kans in het risicoprofiel te passen.
Hetzelfde geldt voor een student die op de dag na zijn achttiende
verjaardag op zichzelf gaat wonen.
adres Gemeentelijke Basisadministratie
Uit de pilots blijkt dat het misbruik nu nog vaak lastig te bewijzen
is, omdat DUO moet aantonen dat een student bij zijn ouders woont. In
het wetsvoorstel dat Zijlstra binnenkort naar de Tweede Kamer stuurt
wordt die bewijslast lichter: DUO hoeft dan slechts nog aan te tonen
dat een student niet woont op het adres waarop hij in de Gemeentelijke
Basisadministratie (GBA) staat ingeschreven. De student ontvangt
slechts een uitwonendenbeurs als hij op het GBA-adres woont dat niet
tevens het GBA-adres van de ouder(s) is.
Overtreedt hij deze voorwaarden, dan moet hij het teveel ontvangen
bedrag terugbetalen plus een boete van 50 procent. Als hij daarna nog
eens in de fout gaat, kan hij zijn recht op studiefinanciering
verliezen en wordt er aangifte gedaan.
,,Ik ben hier echt van geschrokken'', aldus Zijlstra. ,,Het misbruik is
nog groter dan verwacht. Reden te meer om in te grijpen. Dat is ook in
het belang van studenten, want zij zijn hiervan de dupe. Elke euro die
bij sjoemelaars en fraudeurs terecht komt, kan immers niet worden
gebruikt voor onderwijs.''