GroenLinks
Vrijzinnig Paternalisme
Donderdag 24 februari 2011, 15:14u - Anna van Dijk
* Opiniestukken Wetenschappelijk Bureau
In het najaar van 2011 publiceert het Wetenschappelijk Bureau van
GroenLinks een boek onder de titel "Vrijzinnig Paternalisme: elementen
van een groen en links beschavingsoffensief". Dit boek zoekt naar een
nieuwe balans tussen individuele vrijheid en sociale
verantwoordelijkheid. Het probeert een tussenweg te vinden tussen
ouderwetse vormen van paternalistische bemoeizucht en het ideaal van
individuele autonomie.
Het is een klassiek liberaal uitgangspunt dat mensen zelf het beste
weten wat goed voor hen is - als anderen dat beter denken te weten valt
algauw het verwijt van betweterij en betutteling. Maar alle idealen
ontwikkelen een donkere zelfkant zodra ze worden verabsoluteerd, en het
vrijheidsideaal vormt daar helaas geen uitzondering op: het kan
doorslaan in egoïsme, narcisme, grotemondigheid en hufterigheid. Dat
betekent echter niet dat we afscheid moeten nemen van het
individualisme, maar dat het aan grenzen moet worden gebonden. Het moet
worden getemperd en beschaafd, zodat het zijn asociale neigingen
verliest.
In twaalf hoofdstukken van diverse auteurs worden voor breed
uiteenlopende maatschappelijke thema's en terreinen verschillende
posities ingenomen op de lijn tussen radicale individuele vrijheid en
overheidsbemoeienis. Een breed scala aan keuzes betekent niet
automatisch meer individuele vrijheid. Beperking van het aantal opties
kan juist bevrijdend zijn. Maar waar vinden we de optimale balans?
VRIJZINNIG PATERNALISME
Elementen van een groen en links beschavingsoffensief
Voorwoord
1. Wat is vrijzinnig paternalisme?
Dick Pels & Anna van Dijk
2. Vrijzinnig paternalisme is openlijk paternalisme
Tsjalling Swierstra & Evelien Tonkens
3. Godsdienstvrijheid in een postverzuilde samenleving
Ruard Ganzevoort
4. Preutsheid, porno en prostitutie.
Over de seksualisering van de samenleving
Brechtje Paardekooper & Dick Pels
5. Ongezonde vrijheid. Gezondheidsrisico's in een welvarend tijdperk
Anna van Dijk
6. Kunstzinnig paternalisme
Erica Meijers & Cas Smithuijsen
7. Verrassen, verrijken, verheffen.
De publieke omroep tussen vraag en aanbod
Machteld Wiersma
8. Verplicht naar de voorschool?
Overheidsbemoeienis met de ontwikkeling van jonge kinderen
Katinka Eikelenboom
9. Het nieuwe sociaal werk: een brug tussen afhankelijkheid en
zelfredzaamheid
Jos van der Lans
10. Sociale zekerheid en het goede leven
Rutger Groot Wassink & Femke Roosma
11. Klimaatpaternalisme
Bas Eickhout & Casper Thomas
12. Paternalistische technologie
Peter-Paul Verbeek
Nawoord