Het onzichtbare zichtbaar maken. Biografie over Hilda Verwey-Jonker
Uitvinder was ze, van nieuwe woorden als armoedegrens en allochtonen.
Hilda Verwey-Jonker, pionier, vrouw in mannenwerelden. Als eerste vrouw
sloop de sociologe de SER binnen en oefende achter de schermen maximaal
invloed uit. Margit van der Steen hoopt 24 februari te promoveren op
haar biografie âDrift en Koers. De levens van Hilda Verwey-Jonker
(1908-2004)'.
Margit van der Steen
Margit van der Steen
Ontmoet hebben ze elkaar nooit, de biografe en de vrouw wier leven ze
op papier heeft gezet. Margit van der Steen las de
overlijdensadvertentie van Verwey-Jonker en besloot: 'Deze vrouw
verdient een biografie en die ga ik schrijven.' Op basis van de
thematische autobiografie van Verwey-Jonker en 2: meter persoonlijk
archief schatte zij haar klus in: âeen nette biografie van 250
paginaâsâ. Maar toen begon het pas: interviews, tapes, beeldmateriaal,
70 meter archief en 15 jaar notulen van de Sociaal Economische Raad
(SER). Uiteindelijk maken ruim 600 toegankelijke paginaâs het rijke
maar relatief onzichtbare leven van Hilda Verwey-Jonker zichtbaar.
Liefde in Leiden
Niet dat Verwey-Jonker zelf zo toegankelijk was over haar privéleven.
âEen intellectuele vrindschapâ gaf ze afgemeten te verstaan aan een
hengelende journalist over haar partner die ze in Leiden ontmoette
tijdens een jaartje rechtenstudie. Intellectuele uitdaging was wat haar
boeide. In de Leidse studentenclubs kon ze haar geest scherpen met
discussie over het socialisme. Haar politieke interesse was wakker
gekust en ze viel in de vooroorlogse Sociaal Democratische Arbeiders
Partij (SDAP) op door haar scherpe analyses.
Socioloog in de politiek
De tweede studiekeuze was raak. Sociologie in Amsterdam was haar op het
lijf geschreven en ze was de eerste afgestudeerde sociologe ooit. Als
getrouwde vrouw met kinderen wijdde ze zich in haar nieuwe woonplaats
Eindhoven aan de lokale politiek. Over de verborgen armoede in die stad
schreef ze in de oorlog haar proefschrift, waarop ze in 1945 cum laude
promoveerde. Alleen was onderzoek doen aan een universiteit niet de
bedoeling voor vrouwen. Net zo min als een carrière in de landelijke
politiek, ook al had ze zelf de PvdA helpen oprichten. Ze verlegde haar
koers buiten Nederland, naar de vluchtelingenorganisatie van de VN.
Haar veelzijdigheid zou haar geen windeieren leggen.
Socialist adviseert katholiek
Als voorzitter van de Vereniging voor Vrouwenbelangen werkte ze samen
met de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé aan de opheffing van
discriminerende wetgeving voor gehuwde vrouwen. De katholieke Klompé
vroeg aan het socialistische kroonlid van de SER om rapporten te
schrijven met haar kennis van migranten en vluchtelingen, omdat de
regering beleid wilde maken. De SER adviseert de regering in de beste
traditie van het polderen in Nederland.
Uitvinder van allochtonen
In 1971 publiceerde Verwey-Jonker het rapport âAllochtonen in
Nederlandâ. Daarin had ze het begrip allochtonen in de Nederlandse taal
geïntroduceerd als mensen die buiten Nederland waren geboren.
Allochtonen stonden oorspronkelijk voor mensen van buiten het
katholieke Brabant, voornamelijk protestanten. De protestante
Verwey-Jonker was zelf in Eindhoven een allochtoon. In het partijblad
van de PvdA was ze alert op de immigratie van moslims en de acceptatie
door de autochtone bevolking. Ruim 8 jaar voor Bolkenstein en 17 jaar
voor Paul Scheffer met het âHet multiculterele dramaâ.
⬠100.000 voor 3 : jaar onderzoek
De externe promovenda Van der Steen heeft haar eigen onderzoek mogelijk
gemaakt met financiering uit private bronnen. Ze zwaait haar promotor
prof.dr. Henk te Velde alle lof toe voor de uitstekende begeleiding:
âcreatief en zorgvuldigâ.
Margit van der Steen
Drift en koers. De levens van Hilda Verwey-Jonker (1908-2004)
Gebonden, 608 pagina's
Prijs: ⬠49,95
ISBN: 978 90 351 3379 2
Universiteit Leiden