Rijksoverheid
Krachtige visie en agenda Brainport 2020
Toespraak | 16-02-2011
Speech minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Maxime
Verhagen, bij ontvangst visie Brainport 2020, op 16 februari 2011 in
het Evoluon in Eindhoven.
Mijnheer de Commissaris van de Koningin,
Mijnheer de burgemeester van Eindhoven,
Mijnheer de gedeputeerde van Limburg
Dames en heren,
Ik was in blijde verwachting toen ik hier naar toekwam en ik ben niet
teleurgesteld. Niet alleen door de robot die mij dit rapport uitreikte,
maar vooral ook door dit rapport. Dit is een stevige visie en een
krachtige agenda. Het is méér dan ik mocht verwachten op basis van de
opdracht die u een jaar geleden kreeg van mijn voorgangster Maria van
der Hoeven. Want sommigen van u zijn nu al begonnen dit concreet
actieprogramma uit te voeren, zoals we net hoorden. Wat dit programma
echt bijzonder maakt, is dat zo veel mensen in Zuidoost-Nederland, hier
in Brabant en ook in Limburg, zich nu al aan dit plan hebben
gecommitteerd. U gaat dit gewoon doen! En dat is ongelovelijk
inspirerend om te zien.
Deze visie is ook een belangrijke bron van inspiratie voor mijn beleid.
Ik wil iedereen die aan deze visie en agenda heeft meegewerkt van harte
danken. Te veel mensen om op te noemen. Maar twee mensen wil ik toch
even in het zonnetje zetten.
Ten eerste Rob van Gijzel. De burgervader van Eindhoven, maar ook de
geestelijk vader van de Brainport. En een onvermoeibare ambassadeur die
ik nog vaak in Den Haag verwacht te zien:-) Zonder hem stonden we hier
vandaag niet! Ten tweede Jan Zuidam, die als voorzitter van Brainport
2020 dit visiedocument van de grond heeft getrokken. Ik heb me laten
vertellen dat hij is gestrikt met de belofte dat hij hier één dag per
maand mee bezig zou zijn. Het werden een paar dagen per week!
Mijnheer de burgemeester, mijnheer Zuidam, veel dank. Mag ik voor hen -
en voor allen die hen hebben geholpen - een warm applaus!
Dames en heren,
Met dit plan kunnen we er samen voor zorgen dat Brainport in 2020 - nog
meer dan nu - een economische en technologische topregio van
wereldformaat is en blijft. Een regio die vanzelfsprekend op de short
list staat van ambitieuze ondernemers uit binnen- en buitenland. Een
regio waar ondernemers, onderzoekers en overheid samen méér halen uit
elke innovatie-euro, of het nu gaat om de hightech of de chemie, life
sciences of de energie sector. En de creatieve industrie! Brainport
staat voor de kracht van ons brein! Dat brein doet het momenteel
trouwens goed in de boekentop-10. Het brein fascineert ons. Ons brein
is de sleutel tot succes en falen, geluk en ongeluk, creativiteit en
starheid.
"Wij zijn ons brein," zegt hersenonderzoeker Dick Swaab in een knap,
helder en veel omvattend werk. Daar moet ik nu aan denken bij deze
visie op Brainport2020. Ook een knap, helder en veeomvattend werk. En
ook u van Brainport zegt: wij zijn ons brein. Het zijn immers de knappe
koppen bij bedrijven en onderzoekcentra, universiteiten en hogescholen,
die het technologisch en economisch succes van deze regio bepalen.
En daarmee ook het succes van Nederland als kenniseconomie! Want
Brainport hoort met Silicon Valley thuis in het rijtje van 's werelds
twaalf technologische topregio's. De cijfers zijn inderdaad
indrukwekkend: 35% van onze export, 45% van de private R&D en 55% van
de patenten komen hier vandaan! Deze regio creëert werk voor bijna
anderhalf miljoen mensen en een toegevoegde waarde van 16,5 miljard
euro. Brainport is een van de motoren van de Nederlandse economie!
Daar kan ik nog aan toevoegen dat Eindhoven dit jaar wederom in de race
is om te worden uitgeroepen tot slimste regio ter wereld! Als Europese
innovation leader trekt deze regio van knappe koppen heel Nederland mee
omhoog naar de wereldtop. Dat is ook precies waar u met de Brainport
regio heen wilt. Dat is ook waar ik met Nederland heen wil.
Bedrijvenbeleid
Dat gaat met ups en downs. Het nieuws was vandaag teleurstellend en
buitengewoon wrang voor de werknemers van MSD in Oss. Zij verkeren nu
nog langer in onzekerheid . Gesprekken over het behoud van werk en
kennis hebben geen resultaat gehad. Er was een reëele kans op succes.
Niet alleen ikzelf maar ook commissaris van de Koningin Wim van de Donk
heeft zich daar de afgelopen tijd zeer voor ingezet. Ik leg het hoofd
niet in de schoot. Het wordt niet makkelijk maar wij blijven doen wat
in onze mogelijkheden ligt voor dit prachtbedrijf om behoud van zoveel
mogelijk kennis en werkgelegenheid zeker te stellen.
Of het nu gaat om een bedrijf, de regio of de economie van ons land als
geheel - de inzetvan de overheid samen met bedrijven en onderzoekers
daar draait het om in deze visie en agenda, maar ook in het
bedrijvenbeleid dat ik twee weken geleden heb gepresenteerd.
Ik zet in op twee sporen:
* Spoor 1: zorgen dat onze topsectoren het nog beter doen. Samen met
bedrijven en kennisinstellingen werken we samen over de volle
breedte van ons beleid. We gaan het beleid op de verschillende
terreinen - dus op innovatiebeleid, regeldruk, buitenlandbeleid en
onderwijs - goed op elkaar laten aansluiten. Zo maken we onze
topsectoren sterker. PPS nieuwe stijl! En u heeft daar in de
Brainport al ervaring mee.
* Spoor 2: zorgen dat ondernemers kunnen ondernemen.
We schrappen overbodige regels en enquêtes. We zorgen voor een
dienstbare overheid die bij de - digitale - tijd is. Met één loket voor
bedrijven, het Ondernemersplein. Met fors lagere tarieven voor de
Kamers van Koophandel. We verlagen belastingen en verstrekken garanties
en leningen voor innovatieve ondernemers.
Ik zie de laatste tijd in kranten ook kritiek op deze aanpak. Ik kan
deze echter niet plaatsen. Sinds wanneer is het raar om hinderlijke
regels voor bedrijven te willen aanpakken? En sinds wanneer is het raar
dat er meer durfkapitaal is voor innovatieve projecten? En sinds
wanneer is het raar om juist samen met de betrokken actoren ons beleid
vorm te geven; goed te luisteren naar ons veld? Dit is dus precies wat
we doen!
Brainport en de topsectoren
Dames en heren,
Brainport Zuidoost Nederland blinkt nu al uit in zeven van de negen
topsectoren: chemie, energie, life sciences, creatieve industrie,
hightech, agrofood en tuinbouw! U heeft hier goud in handen! Van
innovatieve technostarters tot internationale toppers. Neem
Nano4Imaging op de Chemelot Campus in Geleen, dat een apparaat heeft
ontwikkeld waarmee je onder meer implantaten zichtbaar kan maken voor
gebruik in MRI.
Of Avantium, dat een nieuw proces heeft ontwikkeld om biomassa om te
zetten in groene brandstoffen en materialen. DSM, Océ, VDL, Stork,
Vanderlande en DAF zijn internationaal gevestigde namen die zichzelf
steeds opnieuw uitvinden. En wat dacht u van TomTom en al die andere
afkortingen die staan voor technisch genie, zoals OTB, CCM, NXP en
ASML?
Ik kom daar net vandaan, want ik mocht er de hoogste balk van de
nieuwste productiehal helpen vastmaken. Fantastisch hoe ASML van een
kleine spin-off van Philips is uitgegroeid tot een topbedrijf dat
negenduizend mensen werk biedt en ruim zeventig procent van de
wereldmarkt voor lithografiemachines in handen heeft! Al die knappe
koppen in al die sectoren inspireren elkaar. Versterken elkaar. Ga maar
na! Philips wint dit jaar maar liefst 28 keer de iF design prijs van de
prestigieuze beurs in Hannover. Fantastisch ook dat Philips het
wereldwijde business management MRI in Best gaat vestigen. En dat het
Health and Well-being Lab op de High Tech Campus Eindhoven verder wordt
uitgebouwd.
U wilt allen wat ik ook wil: de ruimte geven aan onze topsectoren. En
daar hebben wij elkaar voor nodig. De nieuwe topsectorenaanpak zorgt
ervoor dat ondernemers, onderzoekers en overheid gaan werken vanuit een
gezamenlijke visie en agenda. De maatregelen worden in samenhang
ontwikkeld en uitgevoerd. Zo krijgen we sterkere topsectoren. Want we
combineren beleid op het gebied van onderwijs, innovatie, buitenland en
regeldruk.
U noemt die samenwerking hier de "triple helix". In Wageningen en Den
Haag hebben we het over de "gouden driehoek". Maar we bedoelen allemaal
hetzelfde: samen kunnen we meer! Maar dat weet u natuurlijk al lang. En
dat blijkt ook uit uw rapport. We gaan niet vanuit Den Haag bepalen wat
goed is voor ondernemers of voor onderzoekers in de Brainport regio.
Dat weet u zelf het best. Iedereen draagt vanuit zijn eigen
verantwoordelijkheden bij aan het laten excelleren van de eigen
topsector - of sectoren.
Hoe gaan we het verder aanpakken?
Dames en heren,
Met deze krachtige visie en agenda heeft u die verantwoordelijkheid
genomen. Dit verdient een stevige reactie van mijn kant. Die gaat er
dan ook komen. Voor de zomer, parallel aan de uitwerking van de
topsectorenaanpak. Uw agenda is tegelijkertijd ook een fantastische
basis voor het werk van de negen topteams. Het bedrijfsleven gaat mee
bepalen hoe middelen op het gebied van ontwikkelingssamenwerking,
onderzoek en innovatie zullen worden ingezet. Bovendien denken ze mee
over knelpunten op het terrein van regelgeving en bijvoorbeeld de
aansluiting tussen onderwijs en buitenlands beleid. In mei adviseren ze
mij over welke knelpunten in de topsectoren we rijksbreed moeten
aanpakken.
Ik hecht er zeer aan dat uw visie en plannen stevig worden verankerd
binnen de agenda's voor de topsectoren. En dat de verbindingen tussen
de topsectoren verder worden versterkt. Dat zal ik de boegbeelden van
de topteams dan ook meegeven.
Dames en heren, ik verwacht dat u veel van uw agenda zult terugvinden
in de verdere uitwerking van mijn topsectorenaanpak. Laat ik een aantal
voorbeelden noemen. U wilt technisch onderwijs dat beter aansluit op
wat bedrijven en onderzoeksinstellingen nodig hebben. En daar werkt u
nu al aan. Met de samenwerking tussen Chemelot Campus en Maastricht
Health Campus. Met het plan van Wim van der Leegte van VDL om studenten
in de techniek uit de regio gedurende tien jaar een baangarantie te
geven. Geweldig! Dit is trouwens een mooi voorbeeld dat het
bedrijfsleven veel zelf kan oplossen. Daar is Den Haag niet altijd voor
nodig!
Ik steun u van harte. Daarom heb ik al begin dit jaar samen met mijn
collega Van Bijsterveld van OCW 23 miljoen beschikbaar gesteld voor de
eerste Centra voor Innovatief Vakmanschap en Centres of Expertise. Vijf
van de zeven ondersteunde ROCs en hogescholen liggen in Zuidoost
Nederland! U wilt in de regio ook meer kennis van de plank halen en
omzetten in concrete producten en diensten. Van kennis naar kunde naar
kassa. Dat sluit mooi aan bij het Valorisatieprogramma van EL&I en OCW!
Tilburg is één van de universiteiten die daaraan meedoet. De komende
jaren stelt de regering opnieuw geld beschikbaar om valorisatieplannen
van kennisinstellingen te ondersteunen. U wilt ook dat we ons extra
inspannen om hoogwaardige buitenlandse bedrijven aan te trekken die
onze topsectoren kunnen versterken. Net zoals Canon dat nu al doet. En
Segula . Nuhems . FEI . Sabic . Dit soort bedrijven willen we hier
zien! De Strategische Acquisitie Unit van de Netherlands Foreign
Investment Agency richt zich nu in eerste instantie op de chemie en
agrofood. Dit wil ik uitbreiden naar andere topsectoren!
Brainport Zuidoost Nederland zal ook in onze Holland Branding een
prominente plaats krijgen. Wat hier gebeurt is fantastische reclame
voor de BV Nederland. Van mijn kant zou ik u wel willen vragen om hier
met ons op te trekken. Zo voorkomen we dat we elkaar straks allemaal op
de vliegtuigtrap in Shanghai tegenkomen. Want dat is in grote landen
als China altijd moeilijk uit te leggen. Als we goed afstemmen kunnen
we elkaar versterken.
Uw plannen vragen ook om goede nationale en internationale
verbindingen, via de lucht, de weg en het spoor. Het Rijk heeft hier de
afgelopen jaren al fors in geïnvesteerd, bijvoorbeeld via de ombouw van
de A2 aan de westzijde van Eindhoven.
Deze regering doet hier een schepje bovenop. Wij gaan bij investeringen
tot 2028 in de eerste plaats kijken naar Brainport Zuidoost Nederland,
de mainports Schiphol en Rotterdam en Greenport. En we nemen het advies
van Alderstafel over. Die voorziet in een forse groei van Eindhoven
Airport en een betere ontsluiting van de luchthaven.
Ten slotte - laat ik hiermee eindigen - streeft u naar meer
samenwerking over de grens. Dat juich ik toe! In de Euregio die u vormt
met Leuven, Luik en Aken ligt een enorme synergie en
kennisconcentratie! Ik wil u helpen om dit potentieel beter aan te
boren. Onder meer door nationale innovatieregelingen open te stellen.
Daar ga ik de komende tijd afspraken over maken met mijn collega's in
Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen. In het belang van Nederland, maar
ook van Europa.
Slot
Dames en heren, met zo'n rapport is het moeilijk stoppen. Maar dat doe
ik toch.
Ik wil nogmaals alle mensen bedanken die aan deze visie en agenda
hebben meegewerkt en zich aan de uitvoering hebben gecommitteerd.
Sommigen zijn zelfs al begonnen!
Als minister sta ik voor een toonaangevend Nederland in de wereld.
Daarom:
* Voel ik me medeverantwoordelijk voor de succesvolle uitvoering van
het Brainport2020-programma.
* Verwacht ik dat u mij regelmatig informeert over hoe u vordert met
de uitvoering van het Brainport2020-programma.
* Als zich bij de uitvoering problemen voordoen die u niet zelf op
eigen kracht kunt oplossen, zal ik kijken waar ik kan helpen.
Dames en heren, ik sta voor Brainport Zuidoost Nederland!
Met de verzamelde breinkracht die hier aanwezig is, heb ik er alle
vertrouwen in dat wij onze ambities kunnen waarmaken. Heel veel succes!
Verantwoordelijk ministerie
* Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
Zie ook
* Ondernemersklimaat en innovatie | Onderwerp | EL&I
Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051