JOHAN THORN PRIKKER Kunst te pas en te onpas
Van Jugendstil (art nouveau) tot abstracte kunst 26 maart tot 7 augustus 2011 Museum Kunstpalast, Düsseldorf
Düsseldorf, Duitsland, 20110216 -- In samenwerking met het Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, presenteert het Museum Kunstpalast, Düsseldorf, meer dan 130 werken uit het rijk geschakeerde oeuvre van Johan Thorn Prikker (Den Haag 1868 tot 1932 Keulen). De tentoonstelling van de vooral door zijn Jugenstilwerken bekend geworden Nederlandse kunstenaar is het eerste retrospectief van zijn kunstbeoefening sinds meer dan 30 jaar en omvat alle genres, waarin de veelsoortige kunstenaar actief was: schilderijen, tekeningen, aquarellen, mozaïeken, muurschilderingen, glasramen, meubelen, designobjecten, textielkunst, boekbanden, tapijten.
Naast de uit internationale collecties afkomstige tentoongestelde stukken vindt de bezoeker in het MuseumKunstpalast in Düsseldorf in de foyer van de collectievleugel een sinds 1925 tot het gebouw behorend, grootraam van Thorn Prikker. Uit hetzelfde jaar afkomstig zijn twee monumentale wandmozaïeken in de hoekpaviljoenenvan de Ehrenhof van Thorn Prikker.Johan Thorn Prikker heeft aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag schilderkunst gestudeerd.Zijn vroege schilderijen en tekeningen behoren al tot de vooraanstaande werken van het Nederlandsesymbolisme. Heel wat bekender werd Thorn Prikker echter met zijn werken op het gebied van de toegepastekunst, die van glas-in-lood ramen over meubelen, textielkunst en tapijten tot monumentale mozaïeken en muurschilderingenreiken.In de loop van jaren 1890 voltrok zich in zijn werk een verschuiving in de richting van een sociaal geëngageerdekunst. "De geslaagde materiaalbehandeling van de monumentale werken, die formeel en inhoudelijk op de structuuren de kleurstelling van de architectuur gebaseerd zijn, maken duidelijk dat Thorn Prikker zijn ideaal van een samensmeltingvan alle kunsten verder ten dienste van het volk ontwikkelt, ook al heeft hij intussen van techniek en mediumgewisseld." (Christiane Heiser)In het jaar 1904, na zijn eerste artistieke successen, verliet hij Nederland om in Krefeld aan de Ambachtenschoolen Kunstnijverheidsschool (tegenwoordig Werkkunstschool) te studeren. Op uitnodiging van Karl Ernst Osthausverhuist hij naar Hagen. Hier ontwierp Thorn Prikker onder andere voor het Centraal Station van Hagen een monumentaalraam met de programmatische titel "De kunstenaar als leraar voor handel en nijverheid".Naast zijn veelzijdig artistiek werk in Nederland en Duitsland waren het vooral zijn muurschilderingen, mozaïekenen ramen en ook zijn werkzaamheid als docent aan de Kunstnijverheidsscholen in Krefeld en München, aande Kunst- en Ambachtenschool in Essen, aan de Kunstacademie van Düsseldorf en aan de Werkscholen in Keulen,waarmee Thorn Prikker heel wat invloed op de monumentale kunst in Duitsland had.
Glasramen en mozaïeken in de Ehrenhof van DüsseldorfThorn Prikker's meest vooraanstaande erfgoed in Düsseldorf vormen de twee in 1925 door Otto Wiegmannuitgevoerde monumentale wandmozaïeken "Der Tag" en "Die Nacht" in de huidige Ehrenhof, die het noordelijkehoekpaviljoen van het NRW Forum en ook het zuidelijke hoekpaviljoen van het Museum Kunstpalast sieren,evenals het grote, aan de zijde van de Rijn gelegen, hoge glasraam in de foyer van de collectievleugel. Het omvat35 raamvakjes, die de hoge ruimte een kathedraalachtige signatuur verlenen. Het raam werd in 1926 in hetkader van de grote tentoonstelling GeSoLei (Gezondheidszorg, Sociale Hulpverlening en Lichaamsoefeningen)ingebouwd.De globale artistieke leiding van het project GeSoLei lag bij Wilhelm Kreis, die in zijn rol als architect en stedenbouwkundigemet het concept en de artistieke inrichting van de vier bouwwerken, die ook na het einde van detentoonstelling in de Ehrenhof in stand gehouden moesten blijven, belast was. Bij dit gebouw namen na beëindigingvan de GeSoLei het Kunstmuseum (tegenwoordig Museum Kunstpalast) en ook het Rijksmuseum voorMaatschappijleer en Economie (tegenwoordig NRW-Forum) hun intrek. Het oorspronkelijke planetarium kreegeen nieuwe bestemming en verhuisde naar een grote evenementenhal (tegenwoordig concertgebouw), alleenhet restaurant (tegenwoordig Rijnterrassen") behield haar oorspronkelijke bestemming.Het raam in de foyer van het huidige Museum Kunstpalast werd in het jaar 1937 door de nazi's als "ontaardekunst" geclassificeerd en deels verwijderd. De overgebleven ramen werden in 1943 door bommen vernield.Nadat ze in de jaren '50 door enkelvoudig wit glas vervangen werden, konden ze tijdens de sanering van hetKunstmuseum in 1984 met de in het Kaiser Wilhelm Museum, Krefeld, in kartons verpakte materialen terug inde oorspronkelijke toestand gebracht worden.Naast het glasraam geven vooral de mozaïeken "Der Tag" en "Die Nacht" in de hoekpaviljoenen in de Ehrenhofeen hoogtepunt in Prikker's formele en motivische gedachte-uitwisseling met de ornamentele monumentalekunst aan. "Door zijn antinaturalistisch-expressieve vormgeving, de passie voor het ornamentele en abstract-geometrischeverbindt hij het architectonische met de autonome beeldspraak van de koppeling van twee- met driedimensionalekunst. Meer bepaald overtuigen zijn mozaïeken niet door deze "gezuiverde" beeldspraak, maar als een met hetmateriaal - en niet voor het materiaal - vormgegeven compositie." (Barbara Til)De tentoonstelling in Düsseldorf wordt door de kunsthistorica en Thorn Prikker-deskundige Christiane Heiser endoor Barbara Til, hoofd van de collectieafdeling Beeldhouwkunst en Toegepaste Kunst van het Museum Kunstpalast,beheerd.Parallel met de tentoonstelling vindt er een reeks workshops en lezingen en ook eensymposium op 8 april 2011 (programma: zie volgende pagina) plaats.
Ingezonden persbericht