PERSBERICHT
Utrecht, 11 december 2010
Ongekende Schoonheid. Ikonen uit Macedonië
9 februari - 11 mei 2011
Met Ongekende Schoonheid. Ikonen uit Macedonië presenteert Museum Catharijneconvent Utrecht van 9 februari tot en met 11 mei 2011 een grote overzichtstentoonstelling met bijzondere kunstschatten uit Macedonië. Parels van de tentoonstelling zijn de ruim vijftig ikonen vanaf de elfde eeuw die behoren tot de top van de Byzantijnse cultuur, een schitterend gouden masker uit de vijfde eeuw voor Christus en een unieke collectie vroegchristelijke terracotta reliëfs. Het is uniek dat het museum deze kunstwerken kan tonen, want het is voor het eerst dat de regering van Macedonië heeft ingestemd met het uitlenen van een zo omvangrijke collectie aan het buitenland. De tentoonstelling geeft een overzicht van de culturele rijkdom van Macedonië van 4000 voor Christus tot het einde van de negentiende eeuw. Ongekende Schoonheid belooft een boeiende kennismaking te worden met de in Nederland vrijwel onbekende Macedonische kunstschatten.
Bijzondere samenwerking
In 2011 viert de republiek Macedonië haar twintigjarig onafhankelijkheidsjubileum. Een unieke gelegenheid om de Macedonische kunstschatten onder de aandacht te brengen van een groter publiek. Het merendeel van de kunstwerken is afkomstig uit het wereldberoemde Ikonenmuseum in Ohrid en het Nationaal Museum van Macedonië in Skopje. Museum Catharijneconvent heeft een lange traditie in het organiseren van tentoonstellingen met christelijk erfgoed uit Oost-Europa. Deze lijn wordt doorgezet met Ongekende Schoonheid, waarbij de nadruk ligt op de ikonen en de liturgische voorwerpen, die tot op de dag van vandaag van grote waarde zijn bij de beleving van het oosters-orthodoxe geloof. Deze tentoonstelling is het resultaat van een bijzondere samenwerking tussen drie partijen: de Macedonische overheid, Museum Catharijneconvent en de Macedonische Gemeenschap in Nederland. Mede op initiatief van de Macedonische Gemeenschap in Nederland, die de belangen behartigt van ruim 14.000 Macedoniërs in ons land, is de tentoonstelling tot stand gekomen.
Ikonen en ikonostasen
Vanaf de negende eeuw is Macedonië qua ontwikkeling van kunst en cultuur toonaangevend op de Balkan. De ikonen uit dit gebied zijn van enorme kunsthistorische waarde en weerspiegelen het hoge beschavingspeil in de periode van circa 1100 tot 1350. De tentoonstelling Ongekende Schoonheid laat niet alleen losse ikonen zien, maar ook een bijzondere reconstructie van een ikonostase met daarin ikonen en houten beschilderde deuren die in de kerk toegang geven tot de ruimte waar alleen de priester mag komen. Het plaatst de ikonen in hun oorspronkelijke context en licht zo hun functie toe.
Kruispunt van culturen
Van oudsher is Macedonië, ook wel 'parel van de Balkan' genoemd, vanwege haar centrale ligging een kruispunt van culturen geweest. Waardevolle liturgische voorwerpen, die op de tentoonstelling te zien zijn, vertellen dit verhaal en maken duidelijk dat hier al heel vroeg sporen van het christendom te vinden zijn. Uniek zijn bijvoorbeeld de terracotta reliëftegels uit Vinica die in de vijfde en zesde eeuw vroegchristelijke gebouwen sierden. En dan is er nog de in 2002 opgegraven goudschat, inclusief het inmiddels beroemde, maar nog nooit publiekelijk getoonde, gouden masker uit de vijfde eeuw voor Christus.
Hedendaags perspectief
De hedendaagse beleving van de Macedoniërs ten aanzien van de eigen religie en cultuurgeschiedenis krijgt een belangrijke plaats in de tentoonstelling. Dat ikonen nog steeds een belangrijke rol vervullen in het leven van alledag wordt duidelijk aan de hand van interviews waarin Nederlandse Macedoniërs vertellen wat een ikoon voor hen betekent. Welke rituelen en gebruiken vinden er elk jaar plaats in de kerk? Hoe worden feestdagen gevierd? En wat zijn de specifieke tradities binnen de Macedonische Gemeenschap in Nederland?
Activiteiten
Tijdens de tentoonstelling biedt Museum Catharijneconvent een uitgebreid activiteitenprogramma waarin diverse facetten van de Macedonische kunst, cultuur en geschiedenis aan bod komen. Zo wordt er een discussieforum georganiseerd over de (eventuele) toelating van Macedonië tot de Europese Unie en worden er lezingen en rondleidingen georganiseerd. Twee keer per maand verzorgen leden van de Macedonische Gemeenschap in Nederland een speciale introductie op de tentoonstelling en voor kinderen is er tijdens de voorjaars- en meivakantie genoeg te beleven tijdens de knutselworkshops. Kijk voor actuele informatie op
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt de rijk geïllustreerde publicatie Ongekende Schoonheid. Ikonen uit Macedonië in samenwerking met uitgeverij Waanders. Gastconservator Désirée Krikhaar - specialist op het gebied van Byzantijnse kunst en ikonen - belicht aan de hand van kunstvoorwerpen in tekst en beeld de geschiedenis en cultuur van Macedonië. Het is voor het eerst dat er een Nederlandstalig boek (met Engelstalige en Macedonische samenvattingen) over dit onderwerp verschijnt. ISBN 978 90 400 7783 8, ¤ 29,95
In samenwerking met de Macedonische Gemeenschap in Nederland. Mede mogelijk gemaakt door: de Mondriaan Stichting, het Prins Bernhard Cultuurfonds, het Ministerie van Cultuur in Macedonië en het Ministerie van OCW en het Ministerie van Financiën vanwege het toekennen van indemniteit. Met dank aan: Cultural Heritage Protection Office Macedonia, Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Macedonië en de Ambassade van de Republiek Macedonië in Nederland. Verzekerd door: Aon Artscope.
NOOT VOOR DE REDACTIE -