Samuel Naeranus (1582-1641) en Johannes Naeranus (1608-1679). Twee
remonstrantse theologen op de bres voor godsdienstige verdraagzaamheid
Datum: 17 februari 2011
Promotie: dhr. S.J. Visser, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Samuel Naeranus (1582-1641) en Johannes Naeranus
(1608-1679). Twee remonstrantse theologen op de bres voor godsdienstige
verdraagzaamheid
Promotor(s): prof.dr. M.P.A. de Baar, prof.dr. E.H. Cossee
Faculteit: Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen
Dubbelbiografie van `Naerani'
Sibbe Jan Vissers proefschrift is gewijd aan de strijd voor religieuze
verdraagzaamheid van twee remonstrantse theologen uit de zeventiende
eeuw, Samuel Naeranus (1582-1641) en zijn zoon Johannes Naeranus
(1608-1679). Visser werpt in deze dubbelbiografie van Samuel en
Johannes Naeranus nieuw licht op de betrekkingen tussen remonstranten
en socinianen. Voor het lot van de socinianen, unitariërs uit Polen,
hebben zowel vader als zoon Naeranus zich, ieder op eigen wijze, met
hart en ziel ingespannen.
Visser beschrijft in zijn proefschrift op welke wijze de beide
`Naerani', trouw aan eigen remonstrantse beginselen, hebben geijverd
voor (grotere) verdraagzaamheid, in het bijzonder ten faveure van de
socinianen, met wie zij nauwe vriendschapsbanden onderhielden.
Daarnaast biedt zijn studie een intellectuele biografie van vader en
zoon Naeranus. Door gebruik te maken van een grote hoeveelheid nooit
eerder bestudeerde brieven en door ook de Poolse literatuur in zijn
onderzoek te betrekken, laat de auteur zien hoe Johannes Naeranus
geprofiteerd heeft van het al eerder door zijn vader Samuel opgebouwde
intellectuele netwerk met socinianen. Tevens wordt duidelijk dat
Johannes Naeranus, die in intellectueel opzicht duidelijk in de schaduw
stond van zijn vader, zijn geheel eigen verdiensten had, in het
bijzonder waar het om `netwerken' en financiële hulpverlening aan de
socinianen ging. Visser maakt inzichtelijk waarom een vereniging tussen
remonstranten en socinianen uiteindelijk onmogelijk bleek te zijn,
ondanks alle toenaderingspogingen die de Poolse broeders daartoe -
vooral ook via Samuel en Johannes Naeranus - hebben ondernomen. Door
vader en zoon in vergelijkend perspectief te bestuderen, laat Visser
zien hoeveel groter de speelruimte voor de tweede generatie
remonstrantse predikanten werd om zich ook publiekelijk te beijveren
voor het gedachtegoed en voor het welzijn van de Poolse broeders, maar
toont hij tegelijkertijd aan in welke opzichten die speelruimte
uiteindelijk ook begrensd was.
Sibbe Jan Visser (Ternaard, 1961) studeerde godgeleerdheid aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek als
buitenpromovendus bij de Faculteit Godgeleerdheid en
Godsdienstwetenschap. Van het proefschrift verschijnt een handelseditie
bij uitgeverij Verloren te Hilversum.
Laatst gewijzigd: 08 februari 2011 11:06
Rijksuniversiteit Groningen