Woningoverval vaak chaotiosch, bij ouderen weinig buit 08/02/2011 11:47

VTS Politie Nederland Een woningoverval verloopt vaak chaotisch. Slachtoffers reageren verschillend, en de vaak onverwachte situaties waarmee de overvaller te maken heeft, maken hem onvoorspelbaar in zijn handelingen. Vallen slachtoffers de dader aan, dan lopen zij groot risico om gewond te raken. Een woningoverval op ouderen levert over het algemeen weinig buit op. Al met al lijkt het er op dat het plegen van een overval onderschat wordt door de dader.

Dit blijkt uit een rapport 'woningovervallen ontmaskerd', dat door de dienst IPOL (KLPD) in opdracht van de Raad van Korpschefs is opgesteld. Om meer inzicht te krijgen in de achtergrond en het verloop van een woningoverval en daarmee de aanpak op operationeel niveau te ondersteunen, werden 163 woningovervallen onderzocht. Daarbij kwam ook duidelijk naar voren welke enorme impact een woningoverval op het slachtoffer heeft. Daarom heeft de aanpak van woningovervallen hoge prioriteit bij de politie. Bij 64 overvallen (39%) werden een of meerdere verdachten in verzekering gesteld.

Grote impact
Overvallen zijn delicten waarbij slachtoffers rechtstreeks met de dader worden geconfronteerd en worden gedwongen om geld en/of goederen af te staan. Woningovervallen hebben een nog grotere impact op de slachtoffers, omdat mensen in hun eigen huis worden beroofd, maar daarnaast verhoudingsgewijs veel geweld wordt gebruikt. Het stijgende aantal woningovervallen in de afgelopen jaren, leidt tot maatschappelijke onrust.

Van de 163 onderzochte woningovervallen zijn er 127 (78%) voltooid, de overige 36 (22%) zijn bij een poging gebleven. Van de 163 overvallen zijn 233 personen slachtoffer geworden. De slachtoffers zijn meestal tussen de 35 en 64 jaar oud, een op de vijf slachtoffers was tussen de 64 en 98 jaar. De meeste overvallen (63%) zijn tussen 17.00 en 02.00 uur gepleegd, waarvan de piek tussen 20.00 en 23.00 uur ligt. In bijna 55% van de gevallen komt de overvaller binnen door aan te bellen. Vaak gebeurt dit met een list, zoals zich voor te doen als pakjesbesteller. Het aanbrengen van een kierstandhouder of een spionnetje in de voordeur kan preventief werken.

Assertieve ouderen
Het lijkt er op dat overvallers een verkeerd beeld hebben van ouderen, namelijk dat een woningoverval op ouderen makkelijk is en snel veel geld oplevert. In werkelijkheid is de buit laag en lukt de overval ook niet altijd, omdat ouderen verrassend assertief reageren. Zij raken daardoor wel vaker gewond. Overvallers blijken als zij het op ouderen voorzien, zich niet of minder voor te bereiden, blijkbaar vanuit de gedachte dat het een 'makkelijke prooi' kan zijn. In 119 van de 163 onderzochte woningovervallen (73%) bereidt de dader zich wel voor. Dit geldt met name voor woningovervallen op criminelen, maar ook op ondernemers. Een kwart van de woningovervallen is gerelateerd aan criminele activiteiten van het slachtoffer. Uit het onderzoek blijkt dat dan ook vaak een relatie is tussen dader en slachtoffer.

Geweld
Bij 73 (45%) woningovervallen is alleen gedreigd met geweld. Bij 54 woningovervallen (33%) werd instrumenteel geweld toegepast en bij 32 woningovervallen (20%) is excessief geweld gebruikt. Vooral bij overvallen op ondernemers werd veel excessief geweld gebruikt. In totaal is bij 79 woningovervallen (49%) een of meer slachtoffers gewond geraakt, bij een woningoverval is het slachtoffer overleden. Woningovervallen verlopen gewelddadiger dan overvallen in het algemeen en er vallen vaker gewonden. Uit de onderzoeksgegevens blijkt wel dat als de dader wordt aangevallen, slachtoffers een groot risico hebben (75%) om gewond te raken. Het risico op verwondingen wordt hoger en de woningoverval loopt snel uit de hand, omdat onverwachte dingen gebeuren. De politie adviseert ook voor woningovervallen het RAAK-principe: Rustig blijven, Aanvaarden, Afgeven van geld of goed en Kijken. Ook zo snel mogelijk 112 bellen is het advies van de politie.

Vorig jaar daalde het aantal woningovervallen in zijn totaliteit van 841 in 2009 naar 767 in 2010 (-9 procent). In deze categorie steeg het aantal woningovervallen op 55+-ers echter van 159 in 2009 naar 184 in 2010 (+16 procent).