Archeologie en antropologie kunnen elkaar veel leren
In de afgelopen decennia zijn de archeologie en antropologie steeds
verder naar elkaar toegegroeid. De wereldberoemde archeoloog Ian
Hodder, die meer dan enig ander van de archeologie een sociale
wetenschap heeft gemaakt, speelde daarbij een belangrijke rol. 8
februari ontvangt hij in Leiden een eredoctoraat.
Symbiose
Ian Hodder: pionier van de vernieuwende theoretische benadering van de
archeologie.
Ian Hodder: pionier van de vernieuwende theoretische benadering van de
archeologie.
âIan Hodder is zonder twijfel de beroemdste archeoloog van dit momentâ,
aldus Peter Pels, hoogleraar culturele antropologie, erepromotor van
Hodder. Samen met Willem Willems, decaan van de Faculteit der
Archeologie zal hij de plechtige uitreiking van het
eredoctoraat begeleiden. Hodder is sinds begin jaren negentig leider
van het Ãatalhöyük Archeological Project. De 9000 jaar oude
Neolithische site Ãatalhöyük in Centraal-Anatolië (Turkije) geldt
als een paradepaardje van de hedendaagse archeologie in het Nabije
Oosten.Pels is als adviseur nauw betrokken bij dit project in
Anatolië. Pelsâ betrokkenheid is exemplarisch voor de samenwerking
tussen de twee vakgebieden, die sinds enkele decennia steeds
symbiotischer van aard wordt.
Uit het oog verloren
Volgens Pels is de archeologie van een geesteswetenschap steeds meer
een sociale wetenschap geworden. Tegelijkertijd begeeft de antropologie
zich meer en meer op archeologisch grondgebied. âIn de 19e eeuw was
samenwerking tussen de twee vakgebieden heel gewoon,â legt Pels uit,
âmaar in de twintigste eeuw zijn ze elkaar uit het oog verloren. De
cultuur was nog altijd het gemeenschappelijke interessegebied, maar
waar de archeologie zich vooral concentreerde op tastbare voorwerpen
die uit de grond werden gehaald, legde de antropologie zich meer toe op
de immateriële kanten als structuren, gedachten, rituelen en religie.
De laatste jaren zijn antropologen meer aandacht gaan geven aan
materiële cultuur zoals huizen, technologie en kunstvoorwerpen.
Archeologen stellen op hun beurt steeds vaker sociaalwetenschappelijke
vragen: hoe zagen de levens van die mensen er nou eigenlijk precies
uit?â
Postprocessuele archeologie
Ian Hodder wordt gezien als de pionier van die vernieuwende
theoretische benadering van de archeologie, die ook wel de
postprocessuele archeologie wordt genoemd en interpretatiever van aard
is. Pels: âHodder heeft door de geleende inzichten uit de sociale
antropologie de archeologie losgetrokken van de eeuwige associatie met
Rome, Griekenland en Egypte. Voor zijn eerste onderzoek verbleef hij
bij levende nomaden in Oost-Afrika, om aan de hand daarvan te ontdekken
hoe zij materiële sporen in het landschap achterlieten. Dat was toen
zee vernieuwend. Hij heeft daarmee zowel de antropologie als de
archeologie enorm verruimd.â
Op losse schroeven
Volgens Pels kunnen beide wetenschappen nog veel van elkaar leren. âIk
denk dat er interessante ontwikkelingen in het verschiet liggenâ,
verklaart Pels. âWe gingen er bijvoorbeeld altijd van uit dat
technologische veranderingen, zoals de domesticatie van het rund, aan
de bases stonden van sociale veranderingen. Echter, volgens Hodder
kunnen we dat niet zomaar aannemen. Het is heel goed mogelijk
dat veranderingen in sociale of culturele verhoudingen hebben geleid
tot ontwikkelingen op technologisch gebied. Dat zet het hele denken
over oorzaken van technologische veranderingen op losse schroeven.â
Tegenstanders
Niet iedereen is blij met de hernieuwde samenwerking. Tegenstanders van
het nadenken over sociaalculturele invloeden in de archeologie, wijzen
erop dat het voornamelijk bij speculaties blijft; men zal het nooit
zeker weten. âDat is wel zo,â ageert Pels, âmaar ik vind het
aansprekend om hypotheses vanuit verschillende invalshoeken op te
werpen.â
Links
Website Peter Pels
Facebookpagina Ian Hodder
Wikipedia-pagina Ian Hodder
Culturele Antropologie studeren in Leiden, bachelor en master
Archeologie studeren in Leiden, bachelor en master
Â
Â
Over Ian Hodder
Ian Hodder (Bristol, 1948) studeerde archeologie in Londen en
promoveerde in 1975 in Cambridge, waar hij in 1996 hoogleraar werd. Hij
ontvangt op 8 februari 2011 het eredoctoraat uit handen van Willem
Willems en Peter Pels. Een dag eerder is Hodder keynote speaker tijdens
het 20ste Archeologie en Theorie Symposium. Het symposium vindt plaats
op 7 februari 2011, van 9.45 u tot 17.00 u in Museum Volkenkunde te
Leiden.
Meer informatie
Programma
Aanmelden
Â
Â
(25 januari 2011/Coen van Beelen)
Universiteit Leiden