De Nederlandse Bank
Inflatieverwachtingen voor eurozone stevig verankerd
Datum 31 januari 2011
Thema Economie
Publiek vertrouwt op prijsstabiliteit
Inflatieverwachtingen van publiek en markten voor de eurozone blijven
stabiel op 2%, zo blijkt uit nieuw DNB-onderzoek. `Ondanks de
euroschuldencrisis is er groot vertrouwen in prijsstabiliteit op de
middellange termijn', vertelt onderzoeker Gabriele Galati van de
Nederlandsche Bank.
Prijsstabiliteit is het doel van het monetaire beleid van de Europese
Centrale Bank (ECB). Dat betekent een inflatie van dichtbij maar net
onder de 2% in het hele eurogebied op de middellange termijn. Maar wat
zijn de inflatieverwachtingen van publiek en markten? Dat is op
verschillende manieren te meten. Econoom Gabriele Galati koos een
nieuwe aanpak. De eerste onderzoeksresultaten zijn net binnen. Tijd
voor een gesprek met deze onderzoeker van de Nederlandsche Bank.
In het onderzoek meten jullie de inflatieverwachtingen voor de
eurozone. Daarvoor krijgt een groep respondenten wekelijks per mail een
vragenlijst. Sinds wanneer loopt dit onderzoek?
'Vanaf juni 2009 hebben we een jaar lang wekelijks een vragenlijst
gemaild aan 129 respondenten om te achterhalen wat hun
inflatieverwachtingen zijn. We doen dit trouwens nog steeds, zij het
met een kleinere groep van respondenten. Dit project is een van de drie
deelprojecten van ons onderzoek naar inflatieverwachtingen.'
De echte inflatie steeg van 1,1% naar 2,2% in het eurogebied over heel
2010. Was dat ook de verwachting van de respondenten in dit onderzoek?
'Zowel voor 2010 als voor 2011 is de verwachting een inflatie van net
iets onder de 2% in de eurozone. Dat cijfer is het gemiddelde van drie
groepen: studenten, academici en collega's van de Nederlandsche Bank.'
Grafiek inflatie prognoses
Hoe zijn de verwachtingen voor de lange termijn?
'Mensen kunnen elke week of maand hun verwachtingen voor de korte
termijn aanpassen, maar niet voor de langere termijn. Logisch, want er
is natuurlijk nog heel veel onzeker over hoe onze economie er over tien
jaar voorstaat. Je gaat niet elke week je inflatieverwachtingen voor de
lange termijn bijstellen. Daarvoor zoek je een anker.
Inflatieverwachtingen voor de lange termijn zijn stabiel bij 2%, zo
blijkt uit ons onderzoek. Dat sluit aan bij het doel dat de ECB voor
ogen staat met haar monetaire beleid: prijsstabiliteit.'
Dat is een goed teken?
'Ja, het betekent dat de ECB een vast anker biedt voor de
prijsontwikkeling op de langere termijn. Vrees van sommigen was dat de
ECB met haar ruime monetaire beleid de inflatie zou aanwakkeren. Uit
ons onderzoek komt dat echter niet naar voren.'
Zijn er grote verschillen tussen de inflatieverwachtingen van
studenten, academici en medewerkers van de Nederlandsche Bank?
'We zien veel overeenkomsten tussen de drie groepen, maar ook een paar
markante verschillen. Zo zijn de verwachtingen van medewerkers van DNB
aan weinig variatie onderhevig; de verwachtingen van academici en
vooral die van studenten fluctueren een stuk meer.'
Wat onderzoeken jullie nog meer?
'We kijken ook naar de prijsvorming van bepaalde financiële producten
door handelaren op de financiële markten en hoe zij daarin de door hun
verwachte inflatie meerekenen. Daaruit leiden we af hoe de markten de
toekomstige inflatie inschatten. Uit ons onderzoek blijkt dat de
euroschuldencrisis geen significant effect heeft op de inschatting van
de toekomstige inflatie door marktpartijen. Ondanks alle onzekerheden
en zorgen over de crisis is er groot vertrouwen dat prijsstabiliteit op
de middellange termijn gehandhaafd blijft.'
Doen centrale banken van andere landen een soortgelijk onderzoek?
'Het idee om wekelijks een groep mensen te vragen naar hun
inflatieverwachtingen is uniek. Dat is echt een nieuw initiatief van
DNB. Maar er zijn nu wel meerdere centrale banken bezig met onderzoek
naar de prijsvorming van instrumenten van financiële markten of met
ander enquêteonderzoek om inflatieverwachtingen te achterhalen.'
Angst voor deflatie of het inflatiespook valt geenszins af te leiden
uit de verwachtingen. Dus geen reden tot zorg?
'Over 2010 zien we dat de inflatieverwachtingen langzaam maar zeker
iets naar boven zijn bijgesteld. Sinds het begin van de Europese
schuldencrisis zie je dat de inflatieverwachtingen van de financiële
markten volatieler worden. Dat zijn symptomen waar de centrale bank
alert op moet zijn. Maar dat is geen reden tot paniek.'
Waarop baseren mensen eigenlijk hun inflatieverwachtingen?
'We zijn nog bezig met het onderzoek naar de beweegredenen om te
achterhalen op basis waarvan mensen een inschatting maken van de
toekomstige inflatie. De eerste onderzoeksresultaten van dit project
verwachten we over enkele maanden. Wel kan ik alvast een eerste
resultaat geven. Met onze wekelijkse vragenlijst mailen we altijd het
laatste macro-economische nieuws mee: daaruit leiden we af waarop
mensen reageren. Duidelijk is dat de laatste inflatiecijfers een
belangrijke factor zijn voor de inschatting van de inflatie in de
komende een tot twee jaar. Er is overigens een groot verschil tussen de
verwachtingen voor de korte termijn en de lange termijn. Als de
inflatie een paar maanden wat hoger is, gaan mensen hun verwachtingen
voor de korte termijn bijstellen. Dat blijkt duidelijk uit ons
onderzoek. Ook zien we dat de Griekse begrotingscrisis een duidelijke,
zij het bescheiden invloed heeft op de kortetermijnverwachtingen.'
Voor een centrale bank zijn deze cijfers belangrijk. Waarom?
'Inflatieverwachtingen zijn in meerdere opzichten belangrijk. Ze
bepalen de prijzen die producenten berekenen en de looneisen in
CAO-voorstellen. Dat werkt allemaal door op ons economisch reilen en
zeilen. Tegelijkertijd geven die verwachtingen een indruk van het
vertrouwen in het monetaire beleid. Als de inflatieverwachtingen erg
laag zijn, dan kan het zijn dat mensen bang zijn voor een economische
dip. Tegelijkertijd blijkt uit ander recent onderzoek dat lage
inflatieverwachtingen in de maatschappij bijdragen aan een
daadwerkelijk lage inflatie. Als anderzijds de inflatieverwachtingen
hoog zijn, dus ruim boven de 2%, dan moet een centrale bank op scherp
staan. Want te hoge inflatie is slecht voor de economie.'
Een oplopende inflatie, is dat heel erg?
'Kijk één of twee maandjes van iets hogere inflatie, dus iets meer dan
2%, is geen ramp. De werkelijke inflatie kan de komende maanden verder
oplopen door de stijging van de energieprijzen. Maar ons onderzoek
wijst uit dat mensen geloven dat de geldontwaarding op de langere
termijn weer zal uitkomen op het nagestreefde niveau van 2 procent.
Zaak is dat scherp in de gaten te houden. Een langdurige sterke
stijging van het prijspeil kan de ECB dwingen de rente te verhogen. Het
doel van de centrale bank is immers prijsstabiliteit.'
Meer over Economie
+ Banken versoepelen kredietnormen voor bedrijven
+ Overheidssteun aan financiële instellingen