Ingezonden persbericht
--- P E R S B E R I C H T ---
Een allerordinairst glazen feest van Bernard Heesen
in het Nationaal Glasmuseum
Jeekel!
Vanaf 23 januari 2011
Overvloedige honingpotten, glinsterende karaffen, buitensporige bonbonnieres, dampende dekschalen. Al vele jaren heeft Nederlands bekendste glaskunstenaar Bernard Heesen een voorliefde voor het glas van de 19e eeuw. In de tentoonstelling Jeekel! komt die fascinatie tot een nieuw hoogtepunt. Talloze stukken glas die geïnspireerd zijn op het 19e eeuwse persglas van de Leerdamse Firma Jeekel, Mijnssen en Co vormen samen een flonkerend, feestelijke installatie. Voor deze tentoonstelling is Heesen diep de archieven ingedoken en heeft hij vele ontwerpen gevonden die hij daarna op eigenzinnige manier heeft vervormd, vergroot en, zoals Gerrit Komrij het zou zeggen, onherstelbaar verbeterd.
In de traditie van Leerdam...
Al vanaf de jaren tachtig blaast Bernard Heesen glas in zijn eigen glasblazerij De Oude Horn, vlakbij Leerdam. Hij ziet zichzelf als de laatste representant van de Leerdamse glasblazers.
A.D. Copier was van 1927 tot 1971 artistiek directeur van de Leerdamse glasfabriek. Hij stond eindeloos met de glasblazers bij de ovens om telkens nieuwe experimenten uit te voeren. Die ongebreidelde nieuwsgierigheid naar de technische, ambachtelijke en artistieke mogelijkheden van glas hebben duizenden unieke kunstvoorwerpen opgeleverd. Meer nog dan het industrieel vervaardigde glas hebben deze zogenaamde unica's bijgedragen aan de internationale naam en faam van het Leerdamse glas. Het is zijn lust tot eindeloos experimenteren die Bernard Heesen tot een typisch Leerdamse glaskunstenaar maakt. Maar het is zijn interesse voor de 19e eeuw die hem onderscheidt van diezelfde Leerdamse traditie.
Eclectisch
Gedurende vrijwel de hele 20e eeuw was het Leerdamse glas een bolwerk van het Modernisme. Deze nieuwe vormgeving was een reactie op de 19e eeuw toen kunstenaars en architecten zich vrijelijk baseerden op de vormen uit het verleden. De modernisten keerden zich tegen de decoratie en tegen het naar hun mening onbegrepen gebruik van oude vormen - tegen het eclecticisme.
Door vooruitstrevende kunstenaars en architecten uit te nodigen probeerde fabrieksdirecteur Petrus Marinus Cochius de vormgeving van het glas in overeenstemming te brengen met de eisen van de moderne geïndustrialiseerde maatschappij. In één van zijn geschriften omschreef Cochius het aldus: 'In die tijd werd Nederland overstelpt met goedkoop en allerordinairst geperst glas, gewoonlijk versierd, met nabootsing van het allerkostbaarste geslepen kristal. De eerste vraag, die ik de Bazel stelde was, of hij het niet mogelijk oordeelde aesthetisch geperst glas te ontwerpen om die monstrueuze producten te verdringen'.
De Modernisten probeerden zich dus los te maken van die 'allerordinairste' vormen. Maar nu, in deze eerste jaren van weer een nieuwe eeuw, is er opnieuw ruimte om gebruik te maken van de vormen van het verleden en daar zorgeloos mee te experimenteren. Kunst hoeft niet meer utopisch te zijn. Er mag weer gespeeld, gevarieerd, geëxperimenteerd en vrijelijk geïnterpreteerd worden. En dus zijn het de 'monstrueuze producten' - waar Cochius zo tegen ageerde - waarop Bernard Heesen zich inspireert.
Ter gelegenheid van deze tentoonstelling verschijnt het langverwachte deel III van de inmiddels vermaarde Bernard Heesen Encyclopaedie.