Vlaamse Overheid

Minder betutteling voor gemeenten

Persmededeling van de Vlaamse Regering

vrijdag 21 januari 2011

Gemeenten die al goed scoren op het vlak van sociale huisvesting, krijgen meer armslag om te bepalen waar ze nieuwe sociale woningen bouwen. Door een aantal kleine, technische wijzigingen aan het zogenaamde grond- en pandendecreet kunnen diverse aanslepende bouwprojecten nu toch doorgaan.
`Ik wil gemeenten die eigenlijk heel hard hun best doen om sociale woningen te voorzien niet langer betuttelen', zegt Vlaams minister van Wonen Freya VAN DEN BOSSCHE. `Betaalbare woningen zijn belangrijker dan strikte regeltjes.'

Het grond- en pandendecreet, in werking sinds september 2009, moet er onder meer voor zorgen dat er tegen 2020 37.000 nieuwe sociale huurwoningen, 21.000 sociale koopwoningen en 1.000 sociale kavels bijkomen in Vlaanderen. Eén van de hefbomen om daar te geraken is de zogenaamde `sociale last'. Bij de ontwikkeling van nieuwe verkavelingen moet een gedeelte verplicht worden gereserveerd voor sociale woningen. Zeker in gemeenten die al goed scoren op het vlak van sociale huisvesting wordt dat als betuttelend ervaren. In buurten met veel sociale huisvesting is het met het oog op een gezonde sociale mix niet altijd aangewezen om nog extra sociale woningen te bouwen. Voor de leefbaarheid van een wijk is een gemengde samenstelling van groot belang.
Daarnaast bevatte het decreet een aantal onvolkomenheden, waardoor een waardevolle bouwprojecten die al voor de inwerkingtreding ervan op de sporen stonden grote vertraging opliepen of zelfs dreigden stil te vallen. "Om de doelstellingen van het grond- en pandendecreet te vrijwaren, namelijk meer sociale en betaalbare woningen voorzien, was het dus nodig om een aantal praktische belemmeringen weg te werken", zegt Van den Bossche .
Twee belangrijke wijzigingen springen in het oog:


1) Gemeenten waar al 10 procent van de woningen sociale huur- of koopwoningen zijn, zijn niet langer verplicht om bij de aansnijding van nieuwe verkavelingen telkens opnieuw een deel sociale woningen te voorzien. Dat betekent niet dat ze geen sociale woningen meer moeten bouwen, maar ze krijgen - onder bepaalde voorwaarden - meer vrijheid om zelf te bepalen waar ze die bouwen.

Op dit moment hebben 27 gemeenten meer dan tien procent sociale woningen. Nog eens 23 gemeenten hebben er meer dan acht procent. "Ik ben ervan overtuigd dat ook deze gemeenten nu een extra stimulans hebben om snel naar tien procent sociale woningen te gaan, zodat ze in de toekomst meer vrijheid krijgen", zegt Van den Bossche.

Voorbeeld: Gevolg van vrijstelling 1 voor Project Sledderlo in Genk

In de wijk zijn er nu al 600 sociale woningen. Daarnaast wilde men 26 kavels te koop aanbieden, maar door de sociale last moest daarvan eigenlijk ook nog een gedeelte vrijgehouden worden voor sociale woningen. Om een goede sociale mix te garanderen, vindt men het daar echter belangrijk dat er ook genoeg andere woningen worden gebouwd in de wijk. Door de aanpassing van het decreet kan dat nu.


2) Projecten die vóór de start van het decreet werden opgestart kunnen doorgaan zoals goedgekeurd in het college van burgemeester en schepenen.

Voorbeeld: Gevolg van vrijstelling 2 voor Project regatta in Antwerpen

Regatta is een nieuw stadsdeel in ontwikkeling op de Antwerpse Linkeroever. Op een grasland tussen de Blancefloerlaan en het Galgenweel, zullen de volgende tien à vijftien jaar 450 eengezinswoningen, 1.000 appartementen en 40.000 m² kantoren verrijzen in een omgeving met veel groen en ruimte voor sport en ontspanning. De oevers van de grootste zeilplas van Vlaanderen blijven onbebouwd en worden heringericht tot een wijkpark van 11 hectare, het Galgenweelpark, dat voorziet in heel wat recreatiemogelijkheden voor de buurt. Een nieuwe werk- en woonomgeving vraagt ook om bijkomende voorzieningen. Daarom werd in de nieuwe wijk een cluster voor gemeenschapsvoorzieningen en recreatie opgenomen. De private ontwikkelaar Vooruitzicht nv startte begin 2010 met de uitvoering van de eerste van de zeven fasen van het totale woonprogramma. Voor de overige fasen moeten nog de nodige vergunningen worden afgeleverd. De eerste woningen zullen in 2012 opgeleverd worden. Het ontwerp van Regatta en van het Galgenweelpark werd al op 24 april 2006 vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst tussen stad en ontwikkelaar, waarin alle bijkomende bindende rechten en plichten aangaande de concrete realisatie van het project werden opgenomen.

Gezien het grote aanbod aan sociale woningen in het stadsdeel Linkeroever werd ervoor geopteerd om in het Regatta project geen sociale woningbouw op te nemen. Maar aangezien een aantal fasen nog vergund moeten worden, zouden die nu wel sociale woningen moeten voorzien.
Nochtans was duidelijk overeengekomen dat 25 % van het volledige woningprogramma binnen het Project dient te bestaan uit `betaalbare woningen'. Onder een betaalbare woning wordt een woning verstaan die een voldoende groot marktsegment zich kan veroorloven. Zo'n woning is een product dat goed in de markt ligt en dat in principe kan aangekocht worden door alle gezinstypes, maar bij voorkeur door de doelgroep van jonge gezinnen met één of meer kinderen, die een inkomen en een budget hebben, dat boven het sociale huisvestingssegment ligt. Conclusie: hoewel het project in een buurt ligt met veel sociale woningen en er wel degelijk betaalbare huisvesting wordt voorzien, dreigde dit stadsvernieuwingsproject stil te vallen omdat geen sociale woningen voorzien waren.
Dat wordt door de aanpassing van het decreet nu voorkomen.

"Gemeenten die nog te weinig sociale woningen hebben, zullen die nog altijd moeten voorzien wanneer ze nieuwe woongebieden ontwikkelen", zegt Van den Bossche. "De doelstellingen van het grond- en pandenbeleid blijven dus onverkort overeind. Maar de goede leerlingen krijgen meer vrijheid om hun sociale huisvesting naar eigen inzichten te organiseren. En projecten die door onvolkomenheden in de regels werden bemoeilijkt, kunnen nu toch doorgaan. Betaalbare woningen zijn voor mij belangrijker dan strikte regeltjes."