UMC St Radboud
Aantasting van zenuwbanen veroorzaakt loopproblemen
21-01-2011
Aantasting van zenuwbanen in de hersenen veroorzaakt loopproblemen
Slecht functionerende haarvaten veroorzaken in de hersenen nauwelijks
waarneembare schade aan de zenuwbanen. Neurologen in het UMC St Radboud
tonen in een artikel in Brain aan dat deze microschade een duidelijke
rol speelt bij de loopproblemen van ouderen met dergelijke
vaatproblemen.
Veel oudere mensen met licht beschadigde haarvaten in de hersenen
hebben een TIA of beroerte gehad. De licht beschadigde haarvaten tasten
vaak ook de witte stof aan in de hersenen. Hersenen bestaan uit grijze
stof - de hersencellen - en witte stof - de zenuwbanen die in een
vettige substantie zijn verpakt. Vandaar de witte kleur.
Microbeschadigingen
Karlijn de Laat en Frank-Erik de Leeuw, neurologen in het UMC St
Radboud, toonden vorig jaar in het wetenschapsblad Stroke al aan, dat
zichtbare beschadiging van die witte stof vaak leidt tot loopproblemen.
Nu publiceren ze in Brain een vervolgonderzoek dat nog een stapje
verder gaat. Wat blijkt? Ook microbeschadigingen van de witte stof, die
op de gebruikelijke scans niet zichtbaar zijn, veroorzaken
loopproblemen.
Voor het nu gepubliceerde onderzoek werden ruim 400 mensen tussen de 50
en 85 jaar met licht beschadigde haarvaten onderzocht, vastgesteld na
een TIA of beroerte. Niemand van hen had dementie of de ziekte van
Parkinson. De Laat: "Bij deze mensen hebben we scans van hun hersenen
gemaakt en hun looppatronen in kaart gebracht. Opnieuw zagen we een
verband tussen de zichtbare beschadigingen in de witte stof - dus
beschadigde zenuwbanen - en loopproblemen. Deze mensen lopen langzamer,
zetten kleinere stappen en hebben ook een wat bredere loopgang."
Van haarvat naar loopprobleem
Ditmaal wilden de onderzoekers ook weten of nauwelijks zichtbare
microafwijkingen in de witte stof, die je alleen met bepaalde
technieken in beeld kunt brengen, óók meespelen bij de loopproblemen.
De Leeuw: "Na combinatie van die technieken - diffusie gewogen MRI en
voxel-based morphometry analyse - zagen we dat bij deze patiënten de
ogenschijnlijk normale witte stof op veel meer plaatsen dan gedacht
toch heel licht is aangetast. Die wijd verspreide aantasting is geen
gevolg van normale verouderingsprocessen, maar echt een effect van die
slecht functionerende haarvaten in de hersenen."
Vervolgens konden de Nijmeegse onderzoekers ook een duidelijk verband
aantonen tussen deze microbeschadigingen en de loopproblemen. De Leeuw:
"Diverse gebieden in de hersenen spelen daarbij een duidelijke rol.
Maar in de hersenbalk, die de beide hersenhelften met elkaar verbindt,
is het effect het grootst. Dat klinkt ook logisch, want juist daar
lopen ook veel zenuwbanen die bij het lopen geactiveerd moeten worden."
Interessante vraag
Sinds een jaar of vijf is bekend dat slecht functionerende haarvaten in
de hersenen te behandelen zijn. De Leeuw: "Dat leidt tot de
interessante vraag of beter functionerende haarvaten misschien ook
kunnen leiden tot een herstel van die minimaal beschadigde zenuwbanen.
Dat is nu nog pure speculatie, maar het geeft wel de richting aan voor
verder onderzoek."