Het jaar van Biodiversiteit, een evaluatie


Utrecht, 20110120 -- 2010 was het Jaar van de Biodiversiteit. Organisaties, groot en klein, stonden klaar om mee te werken en een verschil te maken. Wat is na een jaar het resultaat? En is het een succes geworden?

2010 was het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit. Door een veelvoud van activiteiten is het begrip Biodiversiteit weer op de kaart gezet. Veel spelers bleken bereid mee te werken, alle natuurorganisaties hebben het omarmd. Biodiversiteit leeft meer dan we dachten.

IUCN, ECNC en Naturalis treden op als coördinerende partijen en dat is goed. Hopelijk wordt deze samenwerking gecontinueerd om de wildgroei aan verschillende initiatieven, die uiteindelijk hetzelfde doel hebben, enigszins binnen de perken te houden.

Wat is Biodiversiteit?

Biodiversiteit leeft, maar blijft voor mij en vele anderen, een lastig begrip. Als burger, en bioloog, ben ik geneigd te denken in termen als natuur, ecosystemen, voedseldiversiteit en de genenbank die we hard nodig hebben voor een gezonde toekomst, in vele opzichten. Anderen zullen deze semantische discussie wellicht graag met mij aan gaan, maar de essentie is dat we diverse planten, dieren en micro-organismen nodig hebben die elkaar in evenwicht houden.

Taskforce

In 2009 werd de Taskforce Biodiversiteit door de overheid in het leven geroepen. In de toekomstvisie van de Taskforce zijn vijf strategische doelen geformuleerd:

1. Integratie Economie en Ecologie

2. Optimalisatie landgebruik

3. Verminderen van de ecologische voetafdruk en benutting kansen voor nieuwe toepassingen van biodiversiteit door innovatie in productieprocessen en ketens

4. Verminderen van de Nederlandse voetafdruk door anders te consumeren

5. Bewustwording, educatie, kennisontwikkeling

Een brede strategie, waarbij niet alleen ingezet wordt op economische aspecten, maar ook oog is voor het belang van bewustwording en educatie. Een nauwe samenwerking met het werkveld van Natuur- en Milieueducatie (NME) is voor de handliggend en efficiënt. Zeker met het oog op het advies van de Taskforce om 35 grotere CEPA-centra (voor Communicatie, Educatie en Participatie) op te richten.

Reikhalzend kijken we uit naar het eindadvies van de Taskforce dat komend voorjaar wordt verwacht.

Best practices

Een goede en praktische invulling van het Jaar van de Biodiversiteit vinden we in Noord-Brabant De breed opgezette aanpak is toepasbaar in heel Nederland.

In de duurzame driehoek, Den Bosch - Tilburg - Eindhoven, werken 50 organisaties op een campagnematige manier samen. Hierbij richten zij zich op verschillende doelgroepen, zoals burgers in het algemeen, het onderwijs (basis- tot beroepsonderwijs), buitenschoolse opvang en recreanten. Door met relevante partijen samen te werken is het mogelijk om 44 activiteiten neer te zetten die goed aansluiten bij de doelgroepen, de behoeften van deze groep en het uiteindelijke doel van het Jaar van Biodiversiteit: bewustwording. Het begrip Biodiversiteit komt tot leven.

Patrijs als ambassadeur

Een ander initiatief, ditmaal op landelijk niveau is www.ambassadeursoorten.nl. Verschillende gemeenten in Nederland (met name in Noord-Brabant, toeval of gevolg van een goede campagne?) hebben een ambassadeursoort gekozen. Hiermee wordt bij een groot publiek aandacht gevraagd voor Biodiversiteit. Vaak gaat het om een soort die in de gemeente veel voorkomt, of ooit voorkwam. Gemeentes communiceren niet alleen over deze soort, maar ondernemen ook actie om deze te ondersteunen. Zoals in de Gemeente Heeze-Leende, waar faunaranden worden aangelegd en activiteiten worden georganiseerd om de patrijs weer in grote getale terug te doen keren naar de gemeente.

Micro-organismen in Artis

In de hoofdstad heeft Artis oog voor de wereld van de micro-organismen in de grond. Net als onder de waterspiegel bevindt er zich een eigen wereld, waar wij in ons voortbestaan sterk afhankelijk van zijn. Door de bouw van een nieuwe tentoonstelling wordt een verborgen deel van biodiversiteit zichtbaar gemaakt, een bron van informatie voor kinderen en volwassenen. De verbouwing zou in 2014 afgerond moeten worden, maar Artis komt nog flink wat geld te kort. Hopelijk zijn er voldoende geldschieters die nieuwsgierig zijn naar een kijkje in de onderwereld. Althans, in termen van biodiversiteit.  

Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer & De Bezuinigingen

Wat betreft het beheer van onze landelijke grotere natuurgebieden, lijkt er op het eerste gezicht weinig positiefs te melden. Natuurmonumenten heeft minder donateurs, Staatsbosbeheer moet zo'n 50% bezuinigen en de staatssecretaris stopt met de verdere invulling van de ecologische hoofdstructuur.

Rampzalig? Misschien niet.

Allereerst kunnen we best iets sneller of langzamer invulling geven aan de EHS, als we maar voorkomen dat er geen onomkeerbare schade in inrichting wordt aangebracht. In de tussentijd ontwikkelt de natuur zich rustig verder.

Vanuit een oogpunt van biodiversiteit moeten we juist ruimte geven en niet te veel proberen te reguleren. Een voorbeeld vinden we bij de Oostvaardersplassen. Door overregulering is de biodiversiteit gedaald!

Dat de rijksgelden uit de regeling beheer over zijn gegaan naar de provincies (ILG-gelden) kan ook best goed uitpakken. Provincies zitten dichter op de lokale praktijk.

Hopelijk houden provincies de aandacht voor biodiversiteit, robuuste verbindingen en ecologische hoofd­structuur goed op het netvlies. En werken zij hierin nauw samen met o.a. gemeenten, particuliere eigenaren en grote beheerders.

 2011, ook het jaar van de Biodiversiteit?

De verhoogde aandacht die voor biodiversiteit is gecreëerd in 2010 moet nu wel doorzetten. Als we het nu laten lopen is alles voor niets geweest. De draaggolfcampagne die de Taskforce Biodiversiteit adviseert voor 2011 moet zo snel mogelijk van start, voordat de aandacht wegebt.

Voer voor biologen?

Aan het succes van verschillende initiatieven onder het brede publiek zien we dat biodiversiteit bij uitstek een onderwerp is dat raakt aan ons welzijn en onze economie. De integratie van economie en ecologie maakt dat we economisch ook het belang van biodiversiteit gaan inzien (zie ook het recente artikel van Kees de Ruiter in NRC).

In het belang van biodiversiteit -en daarmee ons eigen belang- moeten we als samenleving af en toe over onze kleinheid heen durven stappen. En leren te investeren in een lange termijnstrategie om onze leefomgeving ecologisch en milieuhygiënisch gezond te houden.

SME Advies





Ingezonden persbericht