UMC St Radboud
Project NovioTissue van UMC St Radboud ontvangt miljoenensubsidie van
Pieken in de Delta
20-01-2011
Weefseltechnologie voor urologische problemen
Een te kleine blaas of onvolledige plasbuis geeft urologische
problemen. Met gekweekt materiaal lijken deze defecten binnenkort beter
te repareren. NovioTissue van het UMC St Radboud ontving een
miljoenensubsidie om de ontwikkeling en productie van dit materiaal te
versnellen.
"In de kinderurologie stuiten we vaak op problemen zoals een te kleine
blaas of een onvolledig aangelegde plasbuis of urineleider", zegt prof
dr Wout Feitz, hoogleraar kinderurologie in het UMC St Radboud. "Omdat
voldoende weefsel ontbreekt, proberen we met diverse technieken de
problemen toch op te lossen. Daarvoor maken we op dit moment vooral
gebruik van lichaamseigen weefsels. Voor het vergroten van de blaas
gebruiken we bijvoorbeeld darmweefsel. Met stukjes huid of
wangslijmvlies vullen we de ontbrekende stukjes van de urineleider of
plasbuis aan. En van darmweefsel kunnen we een stoma maken voor de
opvang van urine."
Niet ideaal
Ook al worden urologische problemen op deze manier zo goed mogelijk
opgelost, volgens Feitz is de situatie niet ideaal: "Soms ontstaan
littekens, de aangebrachte weefsels groeien niet altijd mee en er
bestaat een kleine kans op lekkage. Bovendien gaat het om complexe
operaties, waarbij we bijvoorbeeld darmweefsel moeten wegnemen om een
deel van de ontbrekende urinewegen te maken. Dit gaat gepaard met lange
operaties en dus hoge kosten. Daarnaast leidt het gebruik van
darmweefsel eerder tot infecties of steenvorming. Kortom, het kan
beter."
Gekweekte kunstweefsels
Daarom ontwikkelden Feitz (afdeling Urologie) en dr. Toin van Kuppevelt
(afdeling Biochemie) in samenwerking met andere kennisinstellingen en
bedrijven de afgelopen jaren nieuwe kunstweefsels en dragermaterialen
die mogelijk beter geschikt zijn. Voor dat onderzoek ontvingen zij in
2007 al bijna 8 miljoen euro subsidie van de Europese commissie voor
een Europees consortium (www.EuroSTEC.eu). Daarna is er opnieuw een
aanvullend progamma opgesteld dat nu een subsidiebedrag heeft ontvangen
van Pieken in de Delta, een stimuleringsprogramma van het ministerie
van Economische Zaken en de provincies Gelderland en Overijssel. Het
gaat ditmaal om een programma van in totaal ruim 2,5 miljoen euro.
Daarmee moeten de ontwikkelde producten nog sneller naar de patiënt
worden gebracht.
Drie producten
NovioTissue ontwikkelt via Tissue Engineering en Regeneratieve
Geneeskunde (TERG) drie producten op basis van collageen. Het gaat om
buisjes voor plasbuizen (Tubecoll), grotere buizen voor urinestoma's
(Divecoll) en matten voor urineblazen (Vesicoll). Feitz: "We hebben
deze producten met succes getest in diermodellen en willen nu naar
producten die in het ziekenhuis bruikbaar zijn. Dat is nog een hele
stap, want dan moeten ze niet alleen op grote schaal worden gemaakt,
maar ook voldoen aan de hoogste veiligheidseisen."
Slim weefsel
Tegelijkertijd wordt verder onderzocht in welke samenstelling de
producten het beste functioneren. Van Kuppevelt: "In een aantal
gevallen zijn de collageenproducten waarschijnlijk voldoende. Het
lichaam breekt dit collageen af en vervangt het door lichaamseigen
materiaal. Maar bij grotere weefseldefecten is collageen alléén meestal
niet genoeg en moeten we het lichaam nog wat meer helpen. Dat doen we
door een combinatie van cellen aan het collageen toe te voegen,
waardoor het herstel van het ontbrekend weefsel extra wordt versterkt.
Daarnaast ontwikkelen we ook nog slimme materialen. Dit zijn
collageenproducten die we bijvoorbeeld voorzien van groeifactoren. Op
die manier trekt het materiaal de juiste cellen uit het omliggende
weefsel aan, waardoor het herstel extra wordt gestimuleerd."
Samenwerking
In NovioTissue werkt het UMC St Radboud samen met de Universiteit
Twente (MIRA) en de regionale bedrijven EMCM BV, Bactimm BV, Curatrial
BV, MMS BV en Zirbus Technology Benelux BV. De ontwikkeling van deze
nieuwe urologische producten stimuleert spin-offs en werkgelegenheid op
het gebied van Health en Technology in Oost-Nederland.
Illustratie: Matje voor de urineblaas (Vesicoll), buisje voor de
plasbuis (Tubecoll) en grotere buis voor de urinestoma's (Divecoll)