Gemeente Bergen op Zoom
Nieuwjaarstoespraak burgemeester Han Polman
De nieuwjaarstoespraak van burgemeester Han Polman op de
nieuwjaarsreceptie van 10 januari 2011 stond in het teken van het
belangrijke werk van vrijwilligers; bestond uit een korte terugblik op
2010 maar is vooral een pleidooi voor verbinden en kansen zien in 2011.
Dames en heren, zeer van harte welkom,
Namens het college van Burgemeester en Wethouders en namens de
gemeenteraad heet ik u vandaag hier van harte welkom in stadsschouwburg
De Maagd. Onze nieuwjaarsreceptie gaat wél door. Wij vinden ontmoeting
belangrijk, juist in deze tijden waar ontwikkelingen zo snel gaan en we
elkaar nodig hebben. Het is allemaal wel iets soberder. Want wat u nog
nooit eerder heeft meegemaakt is dat u bij de ingang twee
consumptiebonnen heeft ontvangen. Die krijgt u van ons! Maar ik nodig u
van harte uit om daarna elkaar te trakteren. Dat is ook nog goed voor
de kassa van De Maagd.
Wat we ook uit willen drukken tijdens deze nieuwjaarsreceptie is de
dankbaarheid voor velen van u die niet alleen professioneel, maar ook
als vrijwilligers actief zijn in onze gemeente.
Vrijwiligers
Dit jaar is door de Europese Commissie uitgeroepen tot het Europese
jaar van de vrijwilligers. In Bergen op Zoom geldt die groep als heel
belangrijk. In onze gemeente zijn duizenden vrijwilligers actief. Voor
velen geeft het energie. Iets kunnen betekenen voor anderen houdt voor
veel mensen een enorm nuttige tijdsbesteding in. Daarmee dragen zij bij
aan de sociale cohesie en wordt het vrijwilligerswerk niet voor niets
weleens 'het cement van de samenleving' genoemd. Daaruit blijkt ook
weer dat niet het belangrijkste is wat de overheid doet, maar wat u
doet en kunt doen.
Er is bijna geen enkel terrein waar vrijwilligers niet actief zijn.
In de sport, van bestuurders tot jeugdleiders en mensen die de kantine
runnen en klusjes doen. In het onderwijs waarin veel van onze inwoners
actief zijn. Daarbij kan ik uit eigen waarneming wel zeggen dat dat nog
altijd meer moeders dan vaders zijn. In de zorg waar vrijwilligers veel
extra;s brengen, waar zorginstellingen en ziekenhuis blij mee zijn en
ook veel vrijwilligers in de mantelzorg. In de kunst en cultuur, waar
velen zelf mee bezig zijn of men organisatorisch bij betrokken is.
Uiteraard ook de vele vrijwilligers die betrokken zijn bij alle
evenementen die Bergen op Zoom kent. Of het nou voor of achter het
toneel of de schermen is. Het geeft ook goed het karakter weer van
Bergen op Zoom. Dan noem ik ook zeker alle mensen die aangesloten zijn
bij de cultuur-historische verenigingen in Halsteren en Bergen op Zoom.
Samen verrichten zij veel werk als het gaat om het ontsluiten van onze
rijkdom. En als laatste noem ik de vrijwilligers die zich inzetten voor
de veiligheid van alle inwoners. Meest in het oogspringend daarbij zijn
de inwoners die aangesloten zijn bij de buurtpreventieteams. Met 600
vrijwilligers is dat ook de grootste vrijwilligersorganisatie binnen
onze gemeentegrenzen!
Om het belang van vrijwilligers te onderstrepen had het college enige
maanden geleden al besloten om iets extra's te doen. Het leek ons een
goede zaak om Jan Gabriëls tijdens deze nieuwjaarsreceptie te eren met
de NU-speld. Die speld hebben we in 2010 ingevoerd toen het moNUment op
het Paradeplein werd onthuld. Het moNUment is met name een teken van
vrede, integratie en veiligheid.
Jan Gabriëls was een pionier in het buurtpreventiewerk. Samen met
enkele buren begon hij ooit in de Muziekbuurt met een
buurtpreventieteam. Altijd is hij de grote aanjager en inspirator
geweest voor de vele andere buurtpreventieteams die daarna zijn
opgericht.
Helaas is vrijwilliger en raadslid Jan Gabriëls op 9 december
jongstleden overleden. In een speciale vergadering hebben wij hem
postuum de NU-speld toegekend. Het staat symbool voor velen die zich op
het terrein van buurtpreventie inzetten.
Terugblik op 2010
In het afgelopen jaar waren er weer veel ontwikkelingen waar te nemen.
Ook lijken veel van die ontwikkelingen in snelheid toe te nemen. We
kunnen alles volgen via oude en nieuwe media: google, twitter, hyves,
wikileaks. De kunst is om echt geconcentreerde aandacht te geven aan
wat echt belangrijk is. Dat is een uitdaging in ons werk en privé.
De economie lijkt langzamerhand weer wat aan te trekken, maar blijft
kwetsbaar en verschilt ook per sector. We hebben meer werkloze inwoners
op weg naar werk moeten helpen. Vaak ook naar ander werk.
We kregen in 2010 ook een nieuwe gemeenteraad met een fors aantal
nieuwe raadsleden. Een nieuw college gebaseerd op een brede coalitie: 2
lokale en 2 landelijke partijen. Belangrijk in moeilijke tijden.
En wat misschien nog wel belangrijker is zijn de gezamenlijke coalities
in de gehele raad die op basis van inhoud worden geformeerd. Een goed
samenspel!
We blikten ook terug op het project Bergse Haven. Wat ging er goed en
waar ging het fout. Het waren af en toe scherpe debatten waar
verantwoording werd afgelegd en lering uit werd getrokken. Overigens
blijken meerdere gemeenten in den lande hun eigen 'Bergse Haven' te
hebben. Dit jaar zal een belangrijk jaar worden voor Bergse Haven. We
zullen hoe dan ook verder gaan om de verliezen te beperken. De komende
maanden zullen belangrijk zijn in de keuzes die gemaakt moeten worden
voor de nieuwe plannen. Ook zullen we de komende tijd in debat gaan met
de raad over de voortgangsrapportage van de werkgroep van de raad over
wat we geleerd hebben en hoe we dingen anders gaan doen.
Nieuwe tijden
De gevolgen van de financiële crisis voor de overheidsfinanciën komt
nu echt pas nu in beeld en worden de komende jaren duidelijker.
De trend naar meer eigen verantwoordelijkheid van burgers, bedrijven
zet zich voort.
De bezuinigingen versnellen en versterken dat proces.
De komende jaren moeten wij miljoenen bezuinigen en krijgen we minder
geld van het rijk. Niet incidenteel maar structureel!
De komende maanden zal duidelijk worden wat precies het financiële
perspectief is, maar dat we minder geld hebben is duidelijk, na jaren
van groei.
Het zijn echt nieuwe tijden! Dat gevoel van urgentie herken ik nog niet
bij iedereen.
Duidelijk is dat het niet zal gaan niet met 'kaasschaven', overal een
onsje eraf.
En het gaat ook niet met alleen bezuinigen op ambtenaren en het
overheidsapparaat.
We zullen onze verwachtingen moeten bijstellen over wat we als lokale
overheid kunnen. Wat echt onze kerntaken zijn en hoe we die samen met
anderen bepalen en uitvoeren.
Dat vraagt expliciet 2 dingen van ons: bewegen en verbinden.
Met bewegen bedoel ik dat eerdere verworvenheden of waar je recht op
had allemaal niet meer zo vanzelfsprekend zijn. Heilige huisjes zullen
losgelaten moeten worden. Dat wordt van ons allemaal gevraagd:
inwoners, maatschappelijke organisaties en instellingen.
En niet in de laatste plaats ook van onze politieke partijen, fracties
in raad en college van B&W. Eerdere wensen of eisen moeten we los
kunnen laten. Dat vraagt ook veel van de politiek, want er bestond
altijd de neiging om verwachtingen op te roepen van wat we allemaal
als overheid op zullen lossen en wel zullen regelen. Dat is oude
politiek. De tijden zijn veranderd. De lokale overheid kan het niet
allemaal meer regelen en zeker niet alleen.
Met verbinden bedoel ik dat we steeds meer afhankelijk zijn van elkaar.
We moeten nieuwe verbindingen zoeken. Sommige dingen zullen we anders
moeten organiseren. Dat vraagt creativiteit en over je eigen muurtje
heen kijken. In plaats van dat hebben we altijd gehad of altijd zo
gedaan moeten we meer gaan nadenken over of we dat altijd zo moeten
blijven doen.
Meer en meer zal samenwerking gezocht moeten worden. En in het
gezamenlijke belang zullen we ons eigen belang moeten zien. Daarmee
leggen we nieuwe verbindingen.
Kortom, bewegen en verbinden en niet weglopen voor scherpe keuzen. Zeer
uitdagende tijden voor de overheid, de politiek, het lokaal bestuur en
de lokale samenleving als geheel!
Omslag, ombuigen
De uitgangspositie van Bergen op Zoom is niet slecht. We hebben het
überhaupt in Nederland beter dan menige plek elders in Europa of op de
wereld. Ook daarom hoeven we niet weg te lopen voor keuzen
De Toekomstvisie die in 2008 is opgesteld blijft een belangrijke
leidraad. Alsof we toen al vooruitziende blik hadden:
We spraken af niet te gaan voor kwantiteit (grootschalige
uitbreidingen), maar voor kwaliteit.
We zetten in op diversiteit en duurzaamheid.
We kunnen het niet alleen en zoeken een sterkere samenwerking. Met
inwoners en andere overheden.
Er zijn zoveel mooie voorbeelden van goede samenwerking binnen onze
gemeente dat als we het inzien en willen, we deze uitdaging samen wel
aankunnen. Onze stad, onze dorpen hebben kracht en potentie en zijn het
waard!
Het college van B&W en de gemeenteraad gaan hierover binnenkort samen
praten in het kader van bezuinigingen of ombuigingen op weg naar eerste
besluitvorming halverwege dit jaar. We gaan hierover ook in gesprek met
organisaties en instellingen, woningbouwcorporatie, zorginstellingen,
welzijn, onderwijs en het bedrijfsleven.
We doen dat aan de hand van een werkplan ombuigingen. Iedereen wordt
uitgenodigd mee te denken en te doen. Niet alleen door hierop te
reageren maar ook door zelf met suggesties te komen hoe het beter kan
met minder geld. We hebben hiervoor ook een speciaal mailadres geopend:
ombuigen@bergenopzoom.nl
Kansen
Nieuwe ontwikkelingen bieden ook kansen.
Een voorbeeld is de samenwerking tussen overheid, ondernemers en
onderwijs (de drie o's) op het terrein van bio-based-economy: kortweg,
agriproducten of organisch afval gebruiken om bijvoorbeeld plastic te
maken of andere energie. Potentieel betekent dat veel werkgelegenheid.
Een ander voorbeeld is de toepassing van de mogelijkheden die ICT
biedt. Bijvoorbeeld in de dienstverlening en communicatie van de
gemeente.
Meer dan de helft van onze gemeentelijke producten is inmiddels via
onze website te regelen en steeds meer mensen maken daar gebruik van.
Het gemeentelijke loket aan huis. En anders maakt u gewoon een afspraak
zodat u helmaal nergens meer hoeft te wachten.
Een ander voorbeeld van slim met minder geld omgaan is de wijze van
publiceren van het burgerjaarverslag. Iedere burgemeester is wettelijk
verplicht een burgerjaarverslag uit te brengen. Vanaf vandaag doen we
dat niet meer op papier, maar verschijnt het verslag digitaal. Er zal
wel een samenvatting op de gemeentepagina verschijnen.
De bekendheid van Bergen op Zoom als vestigings- en bezoekersplaats
voor nieuwe inwoners en bedrijven neemt toe door de goede samenwerking.
Nationaal waren we de grootste stijger in bezoekersaantallen. Goed voor
de economie en de werkgelegenheid.
Jongeren binden is wezenlijk voor onze toekomst. Deze maand is het
zover dat in Gebouw T het poppodium wordt geopend. Ook dat kan vooral
ook door de inzet van veel vrijwilligers. Met vele vrijwilligers kunnen
we dit jaar ook de voorbereidingen treffen voor volgend jaar wanneer we
800 jaar stad vieren.
Er is een tijd geweest, niet eens zo heel lang geleden, dat ons
inwonertal elk jaar iets daalde. De afgelopen jaren stijgt die weer elk
jaar. Afgelopen jaar met 300 personen. Dat betekent dat we in dit jaar
meer dan 66.000 inwoner zullen hebben. Dat zal de stichting Vastenavend
ook goed doen in een jaar dat ze 66 jaar bestaan. Ik zou bijna zeggen.
Daar moet op gedronkenâ¦., pardon op gezongen worden.
Dat doen we straks in ieder geval op een voor u allen voorspoedig en
vooral gezond 2011!