ChristenUnie
Bijdrage Joël Voordewind Algemeen Overleg Jeugdbescherming
Bijdrage Joël Voordewind Algemeen Overleg Jeugdbescherming
donderdag 13 januari 2011 14:05
De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Even vooraf: ik kreeg na
de protestbijeenkomst in Amersfoort, waar ik helaas zelf ook niet bij
kon zijn, verschillende verontruste mailtjes dat de jeugdzorg zou
hebben opgeroepen om in brievenbussen te gaan plassen. Hopelijk neemt
de staatssecretaris daar afstand van, ook in het kader van de hygiëne
van zijn eigen deurmat. Dat kan toch niet het beleid zijn van de
jeugdbescherming. De geluiden zijn wel degelijk gehoord afgelopen
maandag in Amersfoort. Voormalig minister Rouvoet van het toen nog
geïntegreerde ministerie voor Jeugd en Gezin, heeft er alles aan gedaan
om de caseloadnorm terug te brengen naar een op vijftien. Als we
terugbladeren, zien we dat dit ook gelukt is onder zijn beheer, maar
dat de caseload daarna weer is gestegen. We zien meteen ook de nadelen
van het weer uit elkaar trekken van de jeugdbescherming en de
jeugdzorg, die nu onder twee parttime staatssecretarissen vallen. Ik
vraag mij dan ook af of de fondsen die vrijvallen, als het voorstel van
het CDA gaat werken en de Deltamethode haar uitwerking heeft,
daadwerkelijk ingezet worden voor de jeugdzorg integraal. Het kan
immers ook zo zijn dat die middelen worden ingezet voor het ministerie
van Veiligheid en Justitie en dat er dus eigenlijk geen positieve
prikkel kan uitgaan naar de jeugdzorg, omdat die weer op een heel ander
ministerie zit. Dat is een van de voorbeelden waarom het niet
verstandig is dat dit kabinet de jeugdzorg weer uit elkaar gaat
trekken. Die integrale benadering gaan wij dus heel stevig missen.
De reactie van de ChristenUnie omvat twee punten. Ik begin met de
ontwikkelingen die we nu meemaken, in eerste instantie een financieel
tekort bij de jeugdbescherming. Volgens de ChristenUnie laten de
cijfers zien dat er een tekort is. Deloitte toont dat aan. Wij vinden
ook dat we daar heel serieus naar moeten kijken. Als we dat nu niet
doen en het uitstellen, dan zullen we zien dat de jongeren die nu geen
hulp krijgen, straks veel duurdere zorg nodig hebben en dan zitten we
in een neergaande spiraal. Dat is echter niet het enige verhaal dat de
ChristenUnie vertelt. We hebben hier verschillende debatten over
wachtlijsten gehad. De parlementaire werkgroep Toekomstverkenning
Jeugdzorg heeft niet voor niets heel streng gekeken naar wat de
werkelijke oorzaken zijn van het stijgen van de wachtlijsten, zowel in
de jeugdzorg als in de jeugdbescherming. De ChristenUnie wil er dan ook
voor pleiten dat juist het voortraject benadrukt wordt. Het gaat niet
alleen om meer geld. Ja, meer geld is nodig, maar dat is niet de enige
oplossing, het gaat ook om het voortraject. We moeten veel meer
investeren in de opvoeding van kinderen, mogelijk ook in ambulante
intensieve begeleiding, in opvoedingsondersteuning. Volgens mijn
fractie kan er nog veel meer, voordat er uit huis wordt geplaatst. We
hebben het in de Kamer eerder gehad over Eigen Krachtconferenties of
netwerkberaden. Als kinderen misbruikt worden, moet je natuurlijk uit
huis plaatsen, maar ik ben er nog niet van overtuigd dat je niet meer
winst kunt halen uit de ondersteuning van gezinnen in het voortraject.
Aangaande het normtarief laten de onderzoeksresultaten wisselende
beelden zien van de verschillende instellingen. Ze laten echter ook
zien dat er een structureel tekort is bij de jeugdbescherming. De
caseload dreigt weer omhoog te gaan, de staatssecretaris vindt dat de
caseload niet omhoog zou moeten gaan, maar heeft wel begrip voor een
stijging als daarmee de kosten verdeeld kunnen worden van de
administratieve ondersteuning. Dan, zo redeneert hij, zou je als
gezinsvoogd een caseload van 17 kunnen hanteren; je hebt immers
administratieve ondersteuning die de last op dat vlak kan verlichten.
Echter, als ik de cijfers zie van de jeugdbescherming en van de
MOgroep, dan zie ik ook dat er al een heel grote efficiëntieslag is
gemaakt en dat de administratieve kosten al elders worden
ondergebracht.
Ik maak mij ook grote zorgen over die stijging van 50% van de
overheadkosten. Dat wordt ook duidelijk. Het gaat inderdaad om ongeveer
20 mln. Misschien kan de staatssecretaris daar iets over zeggen. Hoe
verklaren we die grote stijging? Is de oorzaak inderdaad dat er al een
verschuiving heeft plaatsgevonden van de gezinsvoogden naar de
indirecte kosten? Dat kan ik niet uit het onderzoek opmaken. Deloitte
schrijft dat schaal 10 voor een gemiddelde jeugdbeschermer mogelijk
niet haalbaar is. Wat vindt de staatssecretaris van die conclusie?
De Deltamethode Gezinsvoogdij ondersteunen wij van harte. Ik hoop met
de CDA-fractie dat dit tot goede resultaten zal leiden, waardoor we
mogelijk minder geld hoeven te besteden. De eerste resultaten zijn
positief. Het plan van aanpak, zo staat ook in het onderzoek, verkleint
de kans op een uithuisplaatsing met de helft. Dat vind ik nog eens
winst, maar zien we die cijfers op dit moment al terug bij de
uithuisplaatsingen? De vorige cijfers ter zake, die we nog van minister
Rouvoet hebben gekregen, bevestigden dat nog niet. Wettelijk gezien
moet een gezinsvoogd de instelling binnen zes weken na de rechterlijke
uitspraak een plan van aanpak aanleveren. Wordt die termijn gehaald? Ik
heb de indruk van niet. Graag wil ik duidelijkheid daarover. De eerdere
verlaging van de caseload houdt in de teams die eerst zijn onderzocht
geen stand. Komt dit doordat het normtarief te laag is, of heeft de
Deltamethode toch weer meer administratieve rompslomp met zich
gebracht, die tot een stijging leidt?
Doel en inzet van het programma Beter Beschermd was -- dat stond
inderdaad in het convenant-Verdonk -- om naar twee maanden te gaan.
Volgens de laatste cijfers, die alweer van een tijd geleden dateren,
hebben we inderdaad weer winst gemaakt met die 130, 120 dagen. Dat zou
betekenen dat we inmiddels op zes maanden zitten, maar nog lang niet op
twee maanden. Dat blijft het doel van het kabinet, maar het kabinet
zegt: dat moeten we op termijn gaan halen. Welke termijn is dat? Hebben
we daar een concreet tijdpad voor?
Afsluitend heb ik vragen over de kinderbescherming en de
gezinsgerichtere aanpak. Ik heb al even de Eigen Krachtconferenties
genoemd. Hoe ziet de staatssecretaris de mogelijkheid om ook bij de
jeugdbescherming in het voortraject veel meer gebruik te maken van
eigen kracht en van netwerkpleegzorg? Ik weet dat daar al voor 50%
gebruik van wordt gemaakt, maar ik weet ook van situaties waarin er uit
huis is geplaatst zonder dat de familie überhaupt geraadpleegd is. Dat
moeten we vooral zien te voorkomen. De jeugdrechtadvocaten hebben
ervoor gepleit dat de positie van de ouders wordt versterkt. Er liggen
te veel klachten van ouders. Dat is aan de ene kant logisch. Het gaat
immers om hun kinderen, maar toch zeggen ook advocaten dat mensen met
hun klachten vaak niet terecht kunnen bij de Raad voor de
Kinderbescherming. Ik heb daarover eerder ook al een motie ingediend.
Er komen veel verontruste mailtjes en telefoontjes binnen over het
functioneren van de Willem Schrikker Groep. Krijgt de staatssecretaris
die berichten ook? Het is bekend dat bij de Willem Schrikker Groep ook
gebruik wordt gemaakt van particuliere gezinshuizen. Wij zijn een groot
voorstander van gezinshuizen, maar er moet wel goed toezicht op zijn.
Ik noem het voorbeeld van www.gezinshuis.com, een keten van
gezinshuizen die de veiligheid en de kwaliteit van de aangesloten
particuliere gezinshuizen wel garandeert. Wat vindt de staatssecretaris
daarvan? De Willem Schrikker Groep heeft een uitspraak gekregen van het
Haagse gerechtshof in juli 2010 dat men de voogdij niet meer zou mogen
uitvoeren en dat dit monopolie bij de Bureaus Jeugdzorg ligt. Wat vindt
de staatssecretaris van die uitspraak? Volgens mij voert de Willem
Schrikker Groep tot de dag van vandaag nog steeds voogdijen uit in
Zuid-Holland. Hoe zit dat precies? Mij dunkt dat die uitspraak van het
gerechtshof heel erg belangrijk is geweest. Het zou ook een precedent
kunnen zijn voor andere gebieden.
Joël Voordewind