ChristenUnie
Bijdrage Esmé Wiegman Algemeen Overleg Duurzaam Voedsel
Bijdrage Esmé Wiegman Algemeen Overleg Duurzaam Voedsel
donderdag 13 januari 2011 12:00
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter.
Nederlandse producenten, boeren, tuinders en vissers lopen
internationaal voorop in duurzaam en maatschappelijk verantwoord
ondernemen. De ChristenUnie vindt het tijd om duurzaam voedsel uit de
niche te halen. Zij is blij dat een Kamermeerderheid deze gedachte
steunt door de motie inzake eerlijke supermarkten aan te nemen.
Huismerken moeten voldoen in 2015aan een objectief meetbare ondergrens.
Op welke manier gaat de staatssecretaris met deze motie aan de slag?
Zijn er al concrete doelen en een tijdpad?
In de publicatie die ik voor mij heb, melden supermarkten dat ze aan de
slag gaan met vermindering van de CO2 -uitstoot. Dat is goed nieuws.
Op thema's als fruit en soja is er nog een wereld te winnen. Uit een
recent rapport van SOMO (Stichting Onderzoek Multinationale
Ondernemingen) blijkt dat er nog veel fout fruit in de schappen ligt.
Bij de productie van mango's in Peru voor Nederlandse supermarkten zijn
de arbeidsomstandigheden verschrikkelijk. Dit zou onderdeel van het
convenant moeten zijn, maar ook van het Initiatief Duurzame Handel.
Vindt de staatssecretaris dat ook?
De Nederlandse Sojacoalitie voert al enige tijd gesprekken met het CBL
en individuele supermarkten. Onderwerp van gesprek is het Actieplan
Duurzame Soja uit 2009. Inmiddels hebben het WNF, Solidaridad, Both
ENDS en Natuur en Milieu laten weten dat er van de actiepunten weinig
terecht is gekomen. Het CBL voert aan dat het geen macht over
individuele supermarkten heeft. Dat benadrukt de noodzaak van het
Convenant Eerlijke Supermarkten. Hoe ziet de staatssecretaris de
voortgang van het Actieplan Duurzame Soja? Wil hij in gesprek gaan met
de bedrijven en de Nederlandse Sojacoalitie?
De staatssecretaris zet de lijn voort om in samenwerking met het
bedrijfsleven stappen te zetten. De ChristenUnie is blij te zien dat
bedrijfsleven en overheid binnen het Initiatief Duurzame Handel de
handen ineenslaan om de duurzame ambities te verwezenlijken. Ik betreur
wel dat een motie van de ChristenUnie is verworpen waarin wordt
verzocht om hierover meer heldere doelen en verantwoording te vragen.
Hoe wil de staatssecretaris de verantwoording verbeteren? Ik heb ook
begrepen dat niet alle keurmerken worden toegelaten tot het IDH
waaronder Max Havelaar en Rainforest Alliance. Ik heb begrepen dat het
op het terrein van cacao bijvoorbeeld niet goed loopt. Maar dat past
wel bij het karakter van een breed initiatief. Graag krijg ik hier een
reactie op.
De ChristenUnie pleit ook voor fair trade in eigen land. Uit de
hoorzittingen vorig jaar over prijsvorming in de agro-nutri-keten bleek
dat de Mededingingswet slechts vooral toeziet op het kortetermijnbelang
van de consument. Bovendien werd geconcludeerd dat het niet eenvoudig
is om duurzaamheids- en welzijnseisen te vermarkten. Verduurzaming komt
dus niet automatisch tot stand en wordt bovendien niet meegewogen door
onze toezichthouders. Dat moet anders. Ook de staatssecretaris noemt in
zijn brief de weerbarstige mededingingsregels als obstakel. Natuurlijk
zijn er al goede voorbeelden. De weidegang leverde voor Friesland Foods
een meerprijs op en Albert Heijn betaalt de boer extra voor
één-ster-varkensvlees.
In gesprekken over de eerlijke supermarktactie bleek dat de wil om
rekening te houden met dierenwelzijn en milieu vaak wel bestaat, maar
dat een afspraak over bijvoorbeeld het uitbannen van onverdoofd
castreren nauwelijks te maken is, omdat de NMa hiervoor hoge boetes
oplegt. De NMa zou ook maatschappelijke waarde en de positie van alle
schakels in de keten mee moeten laten wegen in de prijsvorming van een
product op basis van al bestaande uitzonderingsgronden in de
Mededingingswet. Is de staatssecretaris bereid te kijken naar een
betere benutting van deze uitzonderingen? Maak van de NMa een
duurzaamheidsautoriteit, zeg ik ook LTO na.
Dat moet overigens ook in Brussel gebeuren gezien het open karakter van
de Nederlandse markt. Onder meer moeten we op non-trade concerns binnen
de WTO inzetten. Wat doet de staatssecretaris om dit te agenderen?
Agendeert hij het ook in de overleggen van het High Level Forum for a
Better Functioning Food Supply Chain? Ik heb begrepen dat er uiterlijk
eind 2012 een advies komt.
De staatssecretaris constateert in zijn brief imperfecties in de markt
bij vleesproductie. Hij noemt ook een onderzoek naar deze imperfecties,
mogelijk in fiscale zin. Eerder heb ik de duurzaamheidsbonus via de btw
al eens genoemd. Wordt een btw-maatregel onderzocht?
In de strategische agenda voor het ethiekbeleid van LNV krijgt
biotechnologie een plek. Daarin klinkt het verwijt: "Het veelal
intuïtieve Europese morele verzet tegen genetisch gemanipuleerde
gewassen staat bovengenoemde ontwikkelingen in de weg." Op wie wordt
gedoeld met deze opmerking? Ik weet dat ikzelf maar ook verschillende
ngo's voortdurend goed onderbouwde bezwaren naar voren brengen. Ook ik
constateer dat via transgene gewassen nog geen resultaten zijn bereikt,
ondanks de vele miljoenen euro's die al in deze techniek zijn gestoken.
Ik geef de staatssecretaris graag mee dat respect voor de Schepper en
zijn schepping en de mogelijkheden die klassieke veredeling biedt, ons
zeker verder zullen brengen.
Mevrouw Snijder-Hazelhoff (VVD): Met inzetten op klassieke
plantenveredeling zou je stappen naar verduurzaming kunnen zetten. Maar
als wij daarop inzetten, dan hebben wij het over heel langjarige
trajecten. Ik heb altijd begrepen dat de ChristenUnie wel was voor de
cisgenese technieken, waar wij eigenlijk veel voortvarender mee aan de
slag zouden moeten. Dat blijft nu toch een beetje boven de markt
hangen, net als de uitvoering van die motie. Ik zou van mevrouw Wiegman
willen horen of wij de staatssecretaris daar niet voortvarender op
zouden moeten aanspreken.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Over
biotechnologie komen wij nog uitgebreid te spreken, maar mij viel die
zinsnede op in een van de rapporten die vandaag voorliggen waarin het
over transgene gewassen gaat. Cisgene is een andere techniek. Het gaat
mij om technieken waarmee snelheid en voortvarendheid zijn te halen.
Met transgene gewassen zijn die successen er nog niet. Bij klassieke
veredeling is de strijd tegen de aardappelziekte bijvoorbeeld steeds
een punt. Ik ben afgelopen zomer bij een boer op bezoek geweest die via
klassieke veredeling een ras heeft ontwikkeld dat resistent is tegen de
aardappelziekte. Het kan dus wel. Dat resultaat is er. Terwijl dat
succes er langs de transgene weg nog niet is.
PerspectieF, de jongerenorganisatie van mijn partij, heeft een actie
gehouden tegen voedsel weggooien. Jaarlijks wordt zo'n 40% van het
voedsel weggegooid. Tegelijkertijd maken 12.000 gezinnen gebruik van de
voedselbank. Wettelijk zijn ondernemers aansprakelijk voor het eten dat
zij weggeven. Het is dan ook begrijpelijk dat zij hier wat terughoudend
in zijn. Biedt de huidige wet meer mogelijkheden dan ondernemers
veronderstellen? Hierbij overhandig ik de actiefolder aan de
staatssecretaris.
Tot slot heb ik nog één klein vraagje. De vorige minister, mevrouw
Verburg, heb ik op een foto zien staan met een sprinkhaan. Het is de
vraag of ze die heeft gegeten. Ik heb begrepen dat ze die uiteindelijk
niet heeft gegeten. Ik ben dus heel erg benieuwd of deze
staatssecretaris al sprinkhanen heeft gegeten.
Esmé Wiegman