Rijksoverheid

Gezondheidszorg kan meer dynamiek gebruiken

Toespraak | 12-01-2011

De gezondheidszorg kan meer dynamiek gebruiken, is de stellige overtuiging van minister Schippers van VWS. Directeur-generaal Leon van Halder (Curatieve Zorg) sprak uit haar naam een toespraak uit op de nieuwjaarsbijeenkomst van KNMG, KNMP, NMT, V&VN, KNFG en KNOV. Volgens minister Schippers moet een zorgverlener die het goed doet, ook goed betaald krijgen. De zorgverlener die ondermaats presteert, moet dat merken in de financiën.

Dames en heren,
Graag hef ik het glas met u op een gezond 2011.

Gezondheid is voor veel mensen in Nederland een normale zaak. We staan niet voor niets nog steeds bovenin de European Health Index. We doen het goed; u doet het goed. Dat mag wel eens gezegd worden.

We leven steeds langer, en ook steeds langer in goede gezondheid. En wie desondanks ziek wordt, heeft steeds betere kansen. Zelfs met een aandoening die niet meer overgaat, blijven veel mensen relatief goed functioneren. Met minder ongemakken. En vaak kunnen zij ook van een oude dag genieten. Daar mogen we trots op zijn.

De gezondheidszorg kan nog veel beter. Zeker als je kijkt hoe de kosten stijgen, hoe veel meer premie mensen moeten gaan betalen. Daar moet steeds meer tegenover staan om het financieel haalbaar te houden. Dat is een heel oude boodschap, die elke minister en iedereen die zich erin verdiept, uitspreekt. Een grijze plaat. Toch is dit het onvermijdelijke uitgangspunt.
Maar houden we het dan financieel haalbaar? En hoe zorgen we dat mensen meer waar voor hun premie krijgen.
Het kernantwoord is: dynamiek bevorderen in de zorg. En wat wordt daarmee bedoeld?

De zorgverlener die het goed doet, die het verschil maakt, krijgt ook goed betaald. De zorgverlener die niet goed presteert, moet dat ook merken in de financiën.

Wie goede ideeën heeft, wie wil innoveren en investeren in de zorg, die moet daarvoor alle ruimte krijgen. En niet worden tegengewerkt. Nieuwe spelers in de zorg zijn welkom. Instellingen of zorgverleners die daarentegen ondermaats presteren, houden we niet de hand boven het hoofd.

Dus: meer en betere zorg voor elke euro die we er aan uitgeven. Dichtbij huis als het kan, verder weg als het moet. Zorg die écht werkt. Met een sterke positie voor de patiënt. Die moet echt wat te kiezen hebben.
Meer en betere zorg voor elke euro die we daar aan uitgeven. Daar gaat het om. Dat kan alleen als we betere prestaties beter belonen en andersom.
Dat stimuleert iedereen.
Mensen in bestaande instellingen, maar ook mensen die willen vernieuwen en innoveren. Daar moet veel meer ruimte voor komen. Er komt veel bij kijken. Nog niet alles is tot in detail uitgewerkt. Ik ga nu kort in op de drie belangrijke thema's:

Eerst: hoe brengen we zorg dichterbij mensen?
Hoe eenvoudiger en veelvoorkomender een aandoening is, hoe dichterbij en toegankelijker ook de zorg moet zijn.
Dat vraagt om een versterking van de eerste lijn. Vanaf volgend jaar willen we de bekostiging zó aanpassen dat zorgverleners echt beloond worden wanneer zij samenwerken, wanneer ze meer kwaliteit en service bieden.

We willen dat mensen de zorg die ze nodig hebben om gezond te zijn en te blijven, gewoon in hun eigen omgeving vinden. En dan hebben we het niet alleen over de huisarts, de verloskundige, de apotheker, de wijkverpleegkundige, de fysiotherapeut en de tandarts. Denk ook aan een filiaal van het ziekenhuis; aan buitenpoli's. Voor veel voorkomende behandelingen als een nieuwe heup of een nieuwe knie. Voor een bevalling. Voor een staaroperatie. Dat je met een zeldzame of ingewikkelde aandoening soms wat verder moet reizen, kan geen bezwaar zijn.

Het gaat natuurlijk niet alleen om fysieke bereikbaarheid. Het gaat ook om service. Die huisarts om de hoek, die moet ook na drie uur 's middags de telefoon opnemen. Liefst een avondspreekuur hebben of in het weekeinde. Ziek zijn en zorg nodig hebben, beperkt zich nou eenmaal niet tot kantoortijden.

Een sleutelrol ligt dan bij de zorgverzekeraars, maar: zij kunnen die rol alleen vervullen als ze over informatie beschikken. Als ze weten wat u presteert. Hoe goed uw zorg is. Uw service. Uw bereikbaarheid. Daarbij hoef je niet door te slaan. Het gaat om overzichtelijke informatie om goed te kunnen kiezen. Transparantie vergroten en administratieve lasten terugdringen bijt elkaar niet.

Dan: meer en betere zorg voor je geld,
Versterking van de eerste lijn, het dichterbij brengen van zorg, is een belangrijk stap om dynamiek te creëren in de zorg.

Er moet nog meer gebeuren. Als je onverhoopt in het ziekenhuis terecht komt, dan wil je er vooral gezond weer uit komen. We moeten echt niet lichtvaardig doen over het aantal mensen dat vermijdbare gezondheidsschade oploopt. Dat zijn er gewoon te veel. We houden u daarom aan uw eigen missie om het aantal doden en gewonden door medische missers met de helft omlaag te brengen. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat u zelf richtlijnen en normen ontwikkelt om de kwaliteit en veiligheid te verbeteren.

Maar als die richtlijnen en normen niet van de grond komen, zal het Kwaliteitsinstituut dit op zich nemen en zal de IGZ handhaven. Het principe is: High trust, high penalty.

Tot slot: keuzevrijheid en ondernemersschap
Met de fusies zijn we te ver doorgeslagen. Instellingen die zo groot zijn dat het bedrijfsmatig niet meer effectief is, die zo groot zijn dat je je als patiënt een nummer voelt - daar willen we van af. Al die fusies beperken ook de keuzevrijheid van patiënten. Daarom komt er een fusietoets. Over de details hoort u snel meer.

Fusies tussen zorgverzekeraars en zorgverleners willen we verbieden. Daarmee is de patiënt niet gediend. De rol van de zorginkoper moet helder blijven. Hij fungeert als zaakwaarnemer, niet zorgaanbieder.

Op deze punten willen we ingrijpen, maar op andere terreinen willen we juist de teugels laten vieren.
Een beperkte winstuitkering maakt het bijvoorbeeld mogelijk om privaat kapitaal aan te trekken. Ook dat helpt om de kosten van de zorg in de hand te houden. En het veroorzaakt dynamiek in de sector.

Er staat dus veel te gebeuren. Onze wens is om daarbij intensief met u samen te werken.
U heeft de expertise. Wij kunnen de randvoorwaarden creëren, maar u levert dagelijks al die zorg waar we allemaal zo veel baat van hebben.

Dus nogmaals.
Het komende jaar hopen we volop met u van gedachten te wisselen over hoe we dit allemaal kunnen realiseren. U heeft ongetwijfeld goede ideeën, en we hopen dat u die met ons zult delen. Mijn nieuwjaarswens is: méér gezondheid voor elke Nederlander. Ik hoop dat u die wens samen met mij wilt waarmaken.

Verantwoordelijk ministerie


* Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051