Winter begon zeer koud
Maandoverzicht van het weer in december
12 januari 2011 - December is in ruim veertig jaar niet zo koud
geweest. De gemiddelde temperatuur was in de Bilt -1,1 graden tegen 4,0
graden normaal. Voor een nog koudere december moeten we zeker veertig
jaar terug in de geschiedenis. In 1969 had de Kerstmaand een gemiddelde
van -1,4 graden. De koudste december in de geschiedenis was die van
1890 met gemiddeld -4,8 graden.
2010 is het koudste jaar in vijftien jaar met veel sneeuw maar ook veel
zon een warme zomer (Bron: ANP/KNMI)
2010 is het koudste jaar in vijftien jaar met veel sneeuw maar ook veel
zon een warme zomer (Bron: ANP/KNMI)
Het begin van de winter van 2010/2011 laat zich het best vergelijken
met de barre winter van negentig uit de negentiende eeuw zoals die
dankzij het boek van Herman de Man de geschiedenis is ingegaan. Ook
toen begon de winter net als dit jaar al in november maar was december
met -4,8 graden nog een stuk kouder dan in 2010 en de koudste uit de
geschiedenis.
De landelijk laagste temperatuur staat in 2010 genoteerd voor Lelystad
waar op 20 december -16,9 graden werd gemeten. In het verleden zijn
zelfs begin december temperaturen gemeten van meer dan 20 graden onder
nul. Toch was het ook in december soms bitter koud. Vooral de eerste
dag van de meteorologische winter springt eruit met 6 tot 8 graden
vorst in combinatie met een krachtige tot stormachtige wind. Dat
leverde gevoelsmatig temperaturen op van 17 graden onder nul met gevaar
voor bevriezing.
Op 12 dagen kwam de temperatuur in De Bilt de hele dag niet boven nul.
Normaal telt december slechts 2 van dergelijk ijsdagen. Op 29 dagen
werd een minimumtemperatuur gemeten onder het vriespunt tegen een
langjarig gemiddelde van 12 vorstdagen. Zo'n groot aantal vorstdagen is
in december nog nooit voorgekomen. December 1933 telde 27 vorstdagen en
14 ijsdagen.
Vrijwel dagelijks sneeuw
Vrijwel de hele maand was de bodem in een groot deel van ons land
bedekt met sneeuw. Alleen op 11 en 12 december was ons hele land groen.
Soms viel er zelfs heel veel sneeuw in korte tijd vooral op 17 december
toen het KNMI de weerwaarschuwingen opschaalde naar het hoogste niveau
(code rood). In de Randstad en in Zeeland was de sneeuwval zeer
intensief en viel op een aantal plaatsen circa 20 cm. De dagen daarna
viel er opnieuw veel sneeuw vooral in een strook over het midden van
het land.
Opmerkelijk was ook de langdurige sneeuwval op 23 en 24 december in het
zuidoosten van het land. Op veel plaatsen viel in ruim vierentwintig
uur 5 tot 10 cm waardoor het reeds bestaande sneeuwdek verder
aangroeide. De sneeuw die viel en die er al lag veroorzaakte veel
overlast vooral omdat de wind ook toenam. De kerstdagen waren in het
grootste deel van het land wit zodat het KNMI net als vorig jaar een
witte kerst boekte, de achtste sinds het begin van de 20e eeuw.
De Brocken in de Harz in Duitsland hadden met Kerst 2010 de meeste
sneeuw, zo'n anderhalve meter (foto: Theo Jurriëns)
De Brocken in de Harz in Duitsland hadden met Kerst 2010 de meeste
sneeuw, zo'n anderhalve meter (foto: Theo Jurriëns)
Ondanks de vele sneeuw viel er minder neerslag dan gewoonlijk.
Gemiddeld over het land viel 47 mm tegen 79 mm normaal in december. Het
droogst waren de Flevopolders en het noorden. Lelystad en Stavoren
noteerden slechts 35 mm, Hoek van Holland kreeg met 70 mm de meeste
neerslag. De zon scheen landelijk gemiddeld 50 uur tegen 43 uur
normaal.
Bar winterweer in Europa
Grote delen van Europa gingen einde november en december gebukt onder
bar winterweer. Vooral in Scandinavië was het extreem koud en ging
menig kouderecord aan diggelen. Met name in Noorwegen en Zweden was
december op veel plaatsen niet eerder zo koud. De maand was er op een
aantal plaatsen 10 graden kouder dan normaal. In Zweden zijn in
december zelfs temperaturen gemeten van bijna 40 graden onder nul.
Het noordelijke deel van de Botnische Golf is dichtgevroren. De
ijstoestand laat zich vergelijken met die van de winters in de jaren
tachtig. Ook in Scandinavië viel bijzonder veel sneeuw, op plaatsen in
Zweden zo'n 80 cm, op het Deense eiland Bornholm viel volgens officiële
cijfers 138 cm sneeuw. Ook Frankrijk, België en Duitsland kregen het
zwaar te verduren door sneeuw, ijzel en kou. In het oosten van
Duitsland vroor het 23 graden. Ook in Ierland en Groot Brittannië was
het bijzonder koud. Groot Brittannië beleefde de koudste maand in 25
jaar.
Maandoverzicht van het weer in december 2010
http://www.knmi.nl/klimatologie/mow/pdf/mow_201012.pdf
---
Op het Deense eiland Bornholm viel meer dan een meter sneeuw. Zelfs de
sneeuwschuivers hadden er met moeite mee (foto: Michael Holm, VWK)
Eerste uitgave: 30-12-10
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut