Nederlandsch Octrooibureau
Het ware gezicht van het portretmerk
Aan welk merk doet u het bovenstaande portret denken? Het is het
portretmerk "Uncle Ben's". Een rijstboer genaamd Ben kweekte een zeer
hoge kwaliteit rijst. Na zijn dood werd zijn naam nog steeds
geassocieerd met rijst van zeer hoge kwaliteit. Het portret is trouwens
van Frank Brown, een goede vriend van de voorzitter van de Converted
Rice maatschappij. Er is de laatste tijd een trend waarneembaar om de
portretten van bekende personen als merk vast te laten leggen.
Zo werden onlangs een portret van Marlene Dietrich en van Gerard Spong
gedeponeerd. Men doet dit onder andere om misbruik van het portret van
die personen te voorkomen of de populariteit van deze personen uit te
buiten door het op de markt brengen van merchandise artikelen voorzien
van een portret.
Portret als merk
Een portretmerk is echter niet altijd zaligmakend. Zo is het maar de
vraag of een portret wel als merk gezien wordt. Een merk moet namelijk
het publiek in staat stellen om de waren of diensten als afkomstig van
een bepaalde onderneming te herkennen. Een portretmerk vervult deze
onderscheidingsfunctie vaak niet maar vertegenwoordigt daarentegen een
goodwill verbonden aan een bekend persoon.
Beperkte houdbaarheid
Er kleven nog een aantal nadelen aan het portretmerk. Zo wordt in
beginsel alleen de statische voorstelling van het portret door een
portretmerk beschermd. Het portretmerk beschermt niet alle mogelijke
verschijningsvormen van een persoon. Denk daarbij alleen al aan de
veranderingen van het gezicht van Michael Jackson gedurende de
afgelopen jaren. Kortom, het portretmerk kan een beperkte houdbaarheid
hebben. Daarnaast kan een conflict ontstaan met andere rechthebbenden
wanneer het portretmerk zonder toestemming van de auteursrechthebbende
en/of de portretrechthebbende wordt gebruikt.
Voordelen
Er kan ook bepleit worden dat het portretmerk bij uitstek een
onderscheidingsfunctie biedt. Een gezicht is uniek en daarom uitermate
geschikt als herkenningsmiddel.
Een merkrecht heeft daarnaast nog een aantal voordelen ten opzichte van
een portretrecht. Het portretrecht geeft geportretteerde personen het
recht zich te verzetten tegen publicatie van hun portret. Een voordeel
van het portretmerk is dat een verbodsactie kan worden ingesteld door
de merkhouder. In het geval van een portretrecht kan een verbodsactie
alleen worden ingesteld door de geportretteerde en in beperkte mate
door de erven. Nog een voordeel van een portretmerk is het feit dat
deze vatbaar is voor vererving, overdracht of licentiëring, in
tegenstelling tot het portretrecht.
Conclusie
Aangezien in het geval van een portretmerk de verbodsactie niet
uitsluitend toekomt aan de geportretteerde maar aan de merkhouder en
het merk daarnaast vatbaar is voor vererving, overdracht of
licentiëring, kan een portretmerk een goede aanvulling zijn op het
portretrecht.
Auteur: Yvonne Noorlander
noorlander@octrooibureau.nl
Ben's