Gemeente Nuenen
Nieuwjaarspeech burgemeester Ligtvoet
Van harte welkom in Het Klooster, dames en heren. Graag wens ik u allen
hier aanwezig en natuurlijk ook de kijkers thuis een gelukkig en gezond
jaar toe. De nieuwjaarsspeech voor 2011 zal naast een korte terugblik
op Nuenen in 2010 enkele bespiegelingen bevatten op 2011 en de jaren
daarna.
Het jaar 2010 bracht Nuenen vele mooie gebeurtenissen. Het dorp
bruiste. De verenigingen waren actief als altijd. Tallozen zetten zich
weer in voor verenigingscommissies en âbesturen. Of het nu sport of
cultuur betrof, overal die typisch Nuenense ijver om de
verenigingsactiviteiten en bijzondere feesten tot een succes te maken.
De manifestatie Dorp in het dorp toonde weer eens aan dat er in Nuenen
geen grenzen lijken te bestaan aan het vermogen van onze inwoners om
een kleurrijk kijkspel te organiseren. Absoluut hoogtepunt was de
opening van het Vincentre door de Commissaris van de Koningin.
Inmiddels hebben ruim 10.000 mensen uit binnen- en buitenland deze
museale ode aan Vincent van Gogh bewonderd. Ruim 150 vrijwilligers zijn
nu actief in het verzorgen van rondleidingen in Vincentre en de Van
Gogh route in het dorp. Daaronder zijn er mensen die belangenloos
zorgen voor de organisatie en de administratie. We mogen trots zijn op
wat daar plaatsvindt.
Â
Voor wat betreft de gemeente stond 2010 in het teken van de
gemeenteraadsverkiezingen in maart. De nieuw gekozen raad werkte zich
in en gaf richting aan het beleid voor de komende jaren. Een nieuw
college trad aan en presenteerde zich ook in lastige dossiers in een
tijd die vol verandering in het openbaar bestuur is.
Vooral was 2010 oogstjaar voor eerder ingezet beleid. De eerste
wooncomplexen van het Ruimtebalansproject werden voltooid.
De kredietcrises vergde veel inventiviteit om de vaart in de vele
lopende projecten te houden. Ontwikkelaars en bouwers en de
woonconsument hebben veel vertrouwen in het woon- en leefklimaat in
Nuenen en mede daardoor is de gang er wel ingehouden, zij het met
vertraging door noodzakelijke aanpassingen van financiële aard.
Vermeldingswaard is zeker het al in 2001 gestarte brede scholenproject.
Het is fantastisch om te zien dat alle basisscholen zijn vernieuwd of
zelfs nieuwbouw kregen. Die in Gerwen en Nederwetten zijn in aanbouw.
In alle gevallen in nauwe samenwerking van de scholenorganisaties met
kinderdagverblijven en peuterzalen. Wat moet het een feest zijn om kind
in Nuenen te zijn. Graag noem ik hier onze vaste partner in
scholenrealisering en nog vele andere bouwprojecten, de Nuenense
woningbouwverenigingen Helpt-Elkander. Helpt-Elkander verstaat de kunst
om haar taak als sociaal volkshuisvester een maatschappelijke vertaling
te geven en Nuenense maatschappelijke doelen voor jeugd, ouderen en
gehandicapten en enkele cultureel maatschappelijke doelen te combineren
met de primaire taak van het realiseren van sociale woningbouw. De
landelijke spelregels voor corporaties laten dat gelukkig ook toe en
ons dorp vaart er wel bij.
Nuenen haalde als zo wat enige gemeente de stadsregionale
woningbouwdoelen en ontving een lovend rapport van de
visitatiecommissie. feest in het gemeentehuis!
Â
2010 was ook het jaar van een sterke verbetering van de veiligheid op
straat. Het jeugdoverlastprobleem is sterk gereduceerd door de inzet
van de jongerenwerkers, de politie en andere netwerkpartners, waaronder
vertegenwoordigers van buurten en wijken, jongeren zelf en hun ouders.
Het doet goed om te zien dat een planmatige, integrale beleidsaanpak
die weliswaar veel voorbereidingstijd kostte, uiteindelijk resultaat
heeft terwijl tegelijkertijd de de waan van de dag daden vroeg die nog
niet waargemaakt konden worden.
Â
2010 was het jaar van weer bezuinigen in de gemeentelijke begroting.
Veel bezuinigen en toch proberen de vele voorzieningen in onze dorpen
te handhaven om die rijke keuzemogelijkheden voor onze inwoners in wat
zij willen doen in hun vrije tijd te handhaven. De vergrijzing doet het
aantal inwoners met alleen maar vrije tijd overigens sterk toenemen.
Nuenen moet ook voor hen als woon- en leefgemeente aantrekkelijk
blijven.
Â
2010 gaf ook extra vaart in de samenwerking met Son en Breugel. Vanaf 1
juli gingen de afdelingen bedrijfsvoering met daarin financiën en
personeelszaken in elkaar op.
Â
2010 gaf voor de medewerkers van de gemeente Nuenen Gerwen en
Nederwetten veel veranderingen mede door de samenwerking met de buren.
Onder leiding van Anouschka van Laarhoven zijn weer verdere stappen
gezet in de professionalisering. Voor het goed functioneren van de
Nuenense gemeenschap is het ook van groot belang dat er een sterke
ambtelijke organisatie is.
Â
2010 had - als u mij een meer persoonlijke noot toestaat- voor mijn
vrouw en voor mij een feestelijk moment toen wij -en nog wel op
dezelfde dag 16 oktober- 40 jaar getrouwd en 25 jaar burgemeester
waren. Het leidde tot hartverwarmende reacties van vele inwoners.
Â
Voor het jaar 2011 zijn de verwachtingen wederom hoog gespannen, maar
wie de laatste dagen in de media gevolgd heeft, komt voor 2011
voortdurend een vrij sombere toonzetting tegen. De gebeurtenissen
zouden niet te voorspellen zijn. Er is onzekerheid over het economisch
bestel. De effecten van mondiaal, Europees en landeljk beleid op alle
gote themaâs van economie, ecologie en veiligheid zouden onduidelijk
zijn. Dit alles wordt gebracht op een toon alsof het ooit anders is
geweest. Ja, de tijd van de grote maatschappelijke concepten lijkt
voorbij. Vast staat dat we maatschappelijk meer met beide benen op de
grond moeten staan en de beperkingen qua geld en ambitie opnieuw moeten
leren aanvaarden. De menselijke maat kan weer uitgangspunt zijn. Of
zoals Shakespeare, Cassius zo mooi tegen Brutus laat zeggen in het
toneelstuk Julius Caesar. ë The fault, dear Brutus, is not in our
stars, but in ourselves, that we are underlings». Het besef dat onze
samenleving maar in beperkte mate maakbaar is, vraagt om een andere
wijze van sturen van maatschappelijke processen. We waren gewend
geraakt aan een overheid die de gang van zaken bepaalde, voor ons dacht
en handelde. De realisering kende ook geen tot minder grenzen door de
economische groei van de afgelopen tijd. De keerzijde deed zich ook
voor. Mensen die afhaakten omdat ze het tempo niet konden volhouden en
in een maatschappelijk isolement raakten. De tijdgeest is nu meer dat
de mensen het voor een belangrijk deel zelf moeten zijn die hun
toekomst inrichten. Dat mensen gelijk aan elkaar zijn. Meer zelf
verantwoordelijk zijn, meer samen moeten doen. Niet altijd naar de
overheid kijken als er een probleem opgelost moet worden. De slogan
ëSamen doen we meer» zult u in 2011 regelmatig uit het gemeentehuis
horen in de zowel interne als externe uitwerking van hetgeen ons te
doen staat in de veranderende omstandigheden.
Â
Voor gemeenten zal 2011 en volgende jaren weer een periode van soms
vergaande ombuigingen zijn. Weer, omdat ook in de 70-er en 80-er van de
vorige eeuw er sprake was van economische stagnatie en bezuinigingen.
De doelstellingen van de rijksoverheid die of we dat nu willen of niet
voor gemeenten uitgangspunt zijn, dwingen ons tot een herorientatie op
wat belangrijk is om als gemeente te doen in de regelende en
uitvoerende zin. Minder beperkingen liggen er in de rollen als
stimulering en regievoering. Dat is belangrijk omdat de bestuursstijl
in Nuenen er één is van korte afstand tussen gemeente en inwoners.
Men waardeert de rol van de gemeente in het maatschappelijk leven. We
moeten dan welkom blijven, onze rol vervullen, soms een gidsfunctie
vervullen, soms normstellend zijn, maar⦠met een lege portemonnee.
Â
NRC Handelsblad van de afgelopen dagen kopte in een serie over
onzekerheid op lokaal niveau: ëGemeenten hebben minder te besteden,
maar hoeveel minder geld van het Rijk komt, is nog niet duidelijk. En
de ruimte om zelf inkomsten te genereren is beperkt». Een dag later
stond in die krant ëGemeenten vrezen voor de jeugdzorg. Hoe kun je de
jeugdzorg op je nemen als je tegelijktijd moet bezuinigen?». In deze
artikelen wordt de zorg vertolkt van veel gemeentebestuurders over het
bezuinigingsbeleid van het Rijk. Dat er moet worden bezuinigd wordt op
zich niet betwist, wel wordt het beleid betwist om voortdurend nieuwe
taken bij de gemeenten neer te leggen door deels nieuw beleid en deels
door decentralisatie van taken van rijk en provincie zonder voldoende
geld mee te sturen. Als dit al gebeurt, is er meestal al een korting op
toegepast. Jeugdzorg bevoorbeeld wordt geheel een gemeentelijke taak,
het geld gaat wel mee, maar eerst wordt er voor alle gemeenten
gezamenlijk 300 miljoen euro op gekort.
Er is geen politiek draagvlak in Nederland om de lokale OZB te
verhogen. Veel zin heeft dit ook niet. Het aandeel van de OZB in de
gemeentelijke inkomsten is voor heel Nederland maar zoân 7 %. Je zou om
de gemiddelde inkomsten van gemeenten met 1% te laten stijgen de OZB
wel met 16 % moeten laten stijgen, zo rekent het Centrum voor Onderzoek
van de Lagere Overheden voor. Al langer circuleren er voorstellen om te
komen in Nederland tot een algemene, rechtstreekse gemeentelijke
belasting zoals in enkele Europese landen bestaat waar 40 tot 50 % van
de inkomsten uit een gemeentelijke belasting bestaan. Het zou een
totale herziening betekenen van de financiële verhoudingen tussen Rijk
en gemeenten. Echter, er lijkt voorlopig geen zicht te zijn op een
stelselaanpassing.
Het financiële perpectief van gemeenten en dus ook voor Nuenen is niet
goed en wordt nog eens onder druk gezet door de vertraagde inkomsten
uit woningbouwontwikkeling, altijd goed geweest voor extra inkomsten
van gemeenten. Landelijk gezien gaat het om zoân 20% van de totale
gemeentelijke inkomsten. Voor Nuenen liggen de genoemde cijfers
overigens wat anders, maar het gaat mij nu om het globale beeld.
Ik vertel u dit, dames en heren, omdat u in de komende maanden zult
gaan merken dat veel energie - en dus ook veel publiciteit naar buiten
- zal gaan zitten in de financiële problematiek en de oplossingen die
raad en college daarvoor gaan ontwikkelen. In tijden van verandering is
een daarbij eensgezind gemeentebestuur van grote waarde.
Â
Intergemeentelijke samenwerking kan op den duur besparingen opleveren
en is ook voor Nuenen een beleidsspeerpunt. Naast Son en Breugel wordt
ook Geldrop-Mierlo bij de samenwerking betrokken en dat maakt deze nog
toekomstgerichter. Ook daar geldt: ëSamen doen we meer.»
Nuenen wil een sterke speler zijn in de regionale samenwerking. Zal het
accent bij de drie Dommeldal-gemeenten vooralsnog liggen op
bedrijfsvoeringstaken, zo zal in de stadsregio Eindhoven de
samenwerking zich concreter laten zien bij de samenwerking op
economisch terein en de woningbouw. Het grote samenwerkingsverband van
Zuid-Oost Brabant, het SRE, is bezig om mede ter verwerking van een
bezuinigingsopdracht een nieuwe regionale agenda voor het gehele gebied
op te stellen. Ook daar ligt de verbinding op ruimtelijke planning,
economie, milieu, verkeer en vervoer. Nuenen zal inzetten op
continuering van de samenwerkingstraditie in Zuid-Oost Brabant waar
stad en land elkaar verbinden en binden, want vrijblijvend mag het niet
zijn. Het leiderschap van de stad Eindhoven is evident en noodzakelijk
om de regio bij elkaar te houden.
Â
2011 zal naar ik vurig hoop weer het jaar zijn van elkaar ontmoeten,
dorpsnieuws te maken en te delen. ëSamen doen we meer», vier woorden
die u en ik in praktijk kunnen blijven brengen.
Graag wens ik u en de uwen daarbij alle succes in werk en leven met een
goede gezondheid.
Â
Â
Nuenen, 2 januari 2011.
Â
Willem Ligtvoet
Burgemeester Nuenen c.a.
Â