Hoop voor relatie India en Pakistan
India en Pakistan zijn rivalen en de kans dat ze samen een security c
ommunity zouden kunnen vormen zoals de Europese Unie er (ook) een is,
wordt alom klein geacht. Muhammed Shoaib Pervez ziet het minder somber
in. In het proefschrift waarop hij op 20 december promoveerde,
presenteert hij een model dat als basis kan dienen.
Grote verschillen
Na de afscheiding binnen de C ommon Wealth van het islamitische
Pakistan van het overwegend Hindoestaanse India in 1947 is het nooit
meer helemaal goed gekomen tussen de beide landen. Regelmatig zijn er
oorlogen en grensschermutselingen geweest en voortdurend ruzieën ze
over de zeggenschap over Kasjmir. India heeft zich inmiddels ontwikkeld
tot een van de grootste democratieën van Zuid-Oost Azië en tot een
geduchte economische macht. Het arme Pakistan daarentegen heeft door de
jaren heen een zwak bestuur gehad Het werd meerdere malen na een
staatsgreep afgewisseld door een militair bewind. Acties van het ene
land worden door het andere al snel uitgelegd als bedreiging.
Campagne voor vrede
Pervezâ optimisme, zo schrijft, hij wordt ondersteund door een actie
van twee leidende dagbladen in India en Pakistan, respectievelijk The
Times of India en The News, rond 1 januari 2010. Ze lanceerden de
campagne Aman ki Asha (âVerlangen naar vredeâ). Een in dat kader
gehouden enquête in beide landen leidde tot de conclusie dat in
Pakistan 72% van de bevolking graag zou zien dat de beide landen
vreedzaam naast elkaar leven, en in India 60%. In Pakistan is 8% in het
geheel niet geporteerd van het idee, en in India 17%. Dit sterkt Pervez
in zijn bevindingen dat het niet de brede laag van de bevolking van
beide landen is die de rivaliteit en animositeit in stand houdt; het
zijn de elites.
Mythes
Pervez kijkt met een culturele blik. Hij schrijft dat staten, i.c. de
elites die het er voor het zeggen hebben, zichzelf een identiteit
aanmeten onder meer door hun relatie met andere staten te definiëren.
Zowel in India als in Pakistan hoort het formuleren van de vijandschap
van de ander tot de âroutineâ van de elites. Zo scheppen ze hun eigen
sociale realiteit met behulp van mythes. Een voorbeeld is de nucleaire
wapenwedloop tussen beide landen. Pakistan zegt een ato ombom nodig te
hebben om zich te beschermen tegen India, India zegt Pakistan te vrezen
dat als enige moslimland een atoombom heeft.
Gedeelte normen
In de brede laag van de beide volken zijn echter veel voorbeelden te
vinden van gedeelde normen. Zo is de populariteit van Indiase films in
Pakistan immens, klinken wederzijdse nostalgische gevoelens door in de
literaire canon van beide landen, kunnen ze elkaars taal verstaan, en
hebben beide landen onderwijscurricula waarin de kiem van de haat van
de een jegens de ander al wordt gelegd.
Unieke context
Pervez pleit voor een path dependece security c ommunity voor India en
Pakistan. Hoewel hij ter vergelijking ook de EU en ASEAN onder de loep
neemt, benadrukt hij dat het kopiëren van het model van deze twee
organisaties geen zin heeft, omdat elke security community wordt
gevormd op grond van eigen gedeelde normen, in een unieke regionale
context. De path dependence-aanpak is geen kant-en-klaar recept maar
een proces van kleine stapjes die wel op veel fronten moet worden
gezet. Daarbij moet volgens Pervez aansluiting worden gezocht bij het
positieve gemeenschappelijke dat de brede bevolking van beide landen
verenigt, terwijl de elite het uitdragen van negatieve boodschappen zou
moeten staken.
Normen
Het model dat Pervez voorstelt bestaat uit een set van normen voor de
vorming van een security community van India en Pakistan. Daarbij
heeft hij gekeken naar de EU en ASEAN. Het zijn: gedeelde ervaringen
met bepaalde traumaâs, zoals de Tweede Wereldoorlog dat voor de EU was;
terugdringen van de rivaliteit en animositeit. Gaan de elites
vriendelijker over elkaars landen denken, (âdesecuritizationâ) dan k
omt er ruimte voor banden die op allerlei gebieden tot beider voordeel
strekken. Dit leidt ertoe dat zich bij wijze van alternatieve
progressie een gezamenlijke collectieve identiteit kan vormen; de
socio-culturele normen van de betrokken samenlevingen, moeten
aansluiten bij de regionale normen van de security community; uit deze
normen ontstaat een âverborgenâ normatieve structuur die de landen kan
samenbinden, en die bijvoorbeeld ook tot regels voor het in- of
uitsluiten van derde landen kan leiden.
Bottom-up
Hoe dan ook, stelt Pervez, als het tot toenadering k omt tussen India
en Pakistan, zal het een bottom-up-proces zijn. En de elites zullen op
allerlei fronten hun steentje moeten bijdragen. Door bijvoorbeeld de
schoolboeken in beide landen te ontdoen van wederzijdse anti-retoriek.
En in India zou de censuur in de filmindustrie moeten afschaffen die
wel de Indiase anti-Pakistan-scenes uit films schrapt, maar niet de
scenes over Pakistaanse vijandigheid.
Pervez, Pakistaan met een carrière bij de Pakistaanse overheid, stelt
aan het einde van zijn proefschrift dat een security community niet
eens het hoofddoel van toenadering hoeft te zijn om er toch op uit te
komen.
Maandag 20 december 2010, 15.00 uur
hr. M. Pervez
The socially constructed security dilemma between India and Pakistan:
an exploration of norms for a security community
Sociale Wetenschappen
Promotor: prof.dr. R. de Wijk
(21 december 2010/Corine Hendriks)
Universiteit Leiden