Rijksoverheid
17 december 2010
Vf/Pf; Jaarverslagen 2009
Hierbij ontvangt u de jaarverslagen 2009 van de Stichting Participatiefonds (Pf)
en de Stichting Vervangingsfonds (Vf). Pf en Vf zijn zelfstandige bestuursorganen
die ieder jaar zelfstandig verantwoording afleggen over het gevoerde beleid en de
daarmee behaalde resultaten in het verslagjaar.
Het Vf betaalt de kosten voor vervangers die schoolbesturen moeten inzetten bij
ziekte of afwezigheid van personeel. Naast de taak voor vervanging levert het Vf
een bijdrage aan het terugdringen van het ziekteverzuim en de
arbeidsongeschiktheid van onderwijspersoneel.
Het Pf is verantwoordelijk voor het beheren en terugdringen van de
werkloosheidsuitgaven in het primair onderwijs. Het Pf betaalt de uitkeringskosten
van werkloos onderwijspersoneel. Naast de taak voor werkloosheidsuitgaven
ondersteunt het Pf schoolbesturen bij het opzetten van hun personeels# en
mobiliteitsbeleid. Het fonds zet zich ook in voor individuele medewerkers die
werkloos zijn of worden.
Alle schoolbesturen in het primair onderwijs zijn (bij wet) verplicht aangesloten bij
het Vf en het Pf.
De jaarverslagen zijn in juli 2010 door het Bestuur Vf respectievelijk Pf
vastgesteld en onlangs doorgeleid naar het Ministerie van OCW.
Algemeen
De beide jaarverslagen 2009 voldoen wat betreft de vormgeving, structuur en
informatievoorziening aan de verwachting. De verslagen voorzien daarmee in de
informatiebehoefte die ik heb. De jaarverslagen zijn samengesteld conform de
richtlijnen die van kracht zijn. Als gevolg van deze richtlijnen komt aan het
jaarverslag een ruimere betekenis toe dan enkel een administratieve
verantwoording over de verslagperiode. De bedrijfsvoering en de werkzaamheden
van de fondsen dienen ook een prominent onderdeel van het verslag te zijn.
De beide jaarverslagen bevatten onder andere de volgende onderdelen:
* Verslag van het bestuur;
* Doelstellingen;
* Toekomst van de beide fondsen;
* De jaarrekening met daarbij een accountantsverklaring;
* Activiteiten van de fondsen;
* Bedrijfsvoering;
* Organisatie.
De vervangingskosten in verband met de reguliere vervanging vertonen al enkele
jaren een stabiel beeld. Het ziekteverzuimpercentage (de belangrijkste
afwezigheidsgrond) verandert nauwelijks en de stijging die zich bij de uitgaven
voordoet, kan worden verklaard door ontwikkelingen in de salariskosten en een
toename van de verzekerde populatie. De ontwikkelingen binnen het
participatiefonds wijken ook niet noemenswaardig af van voorgaande jaren.
Daarom wordt hier volstaan met een beperkt aantal opmerkingen.
Bandbreedten reserves
De jaarrekeningen geven inzicht in het financiële resultaat en de reservepositie
van de beide fondsen. Met de fondsen zijn bandbreedten afgesproken waarbinnen
de reserves van de fondsen zich mogen bevinden. De reserves zijn bedoeld om
eventuele onverwachte uitgaven te kunnen opvangen.
De jaarrekening van het Vf laat een negatief resultaat zien van ¤ 4,8 miljoen. Met
dit negatieve resultaat bedraagt de Reserve Vervangingsfondsactiviteiten per
ultimo 31#12#2009 nog ¤ 47,7 miljoen. De afgesproken bandbreedte 2009 is
¤ 14,4 miljoen tot ¤ 22,7 miljoen. De reserve hoort zich binnen deze bandbreedte
te bewegen. Op dit moment is de reserve dus te hoog. De reserve wordt
geleidelijk weer binnen de bandbreedte gebracht door gedurende drie jaren
(2009#2011) beheerst een beperkt verlies te nemen. De reden om hiervoor te
kiezen is te zorgen voor een stabiele ontwikkeling van de premie die door de
schoolbesturen wordt betaald. Het uitgangspunt in de meerjarenbegroting 2010#
2013 is dat de reserve zich per ultimo 2011 weer binnen de bandbreedte bevindt.
De jaarrekening van het Pf laat een negatief resultaat zien van ¤ 11,3 miljoen. De
Reserve Business van het Pf bedraagt per ultimo 31#12#2009 ¤ 12,0 miljoen. De
afgesproken bandbreedte 2009 is ¤ 7,3 miljoen tot ¤ 11,6 miljoen. De reserve is
nu dus iets hoger dan de bandbreedte. De verwachting is dat de werkloosheid in
2012 en 2013 zal toenemen, als gevolg van maatregelen in met name het
passend onderwijs. Daarom zal worden gewerkt aan groei van de reserve bij het
Pf.
Rechtmatigheid
Jaarlijks wordt door de accountant van het Vf een afzonderlijke verklaring
afgegeven over de rechtmatigheid van de uitgaven en ontvangsten van het Vf.
Deze verklaring wordt later afgegeven. In het met het Vf vastgestelde
controleprotocol is opgenomen dat het totale financiële belang van onjuistheden
niet groter mag zijn dan 1% van de totale premieopbrengsten (de
tolerantiegrens).
Een punt dat wederom aandacht vraagt is de rechtmatigheid bij het Vf. Bij de
controles van de vervangingsdeclaraties over het jaar 2007 bleek voor het eerst
dat er door schoolbesturen voor meer dan de door het bestuur gestelde norm van
1% aan onrechtmatige declaraties waren ingediend. Dit heeft geleid tot een
afkeurend oordeel voor de vervangingsuitgaven in 2007 ten aanzien van de
ingediende declaraties.
Inmiddels zijn maatregelen genomen om het te hoge onrechtmatigheids#
percentage terug te dringen. Desondanks is het percentage nu nog steeds te
hoog. Dit komt onder andere doordat het effect van de maatregelen niet direct
invloed heeft op het percentage maar pas later.
Maatregelen die zijn genomen zijn andersgerichte (meer preventieve) controles,
betere voorlichting aan schoolbesturen en administratiekantoren, maar ook
bijvoorbeeld met betrekking tot vereenvoudiging van regelgeving.
OCW heeft daarnaast een onderzoek laten verrichten waarin wordt beoordeeld of
en zo ja, in hoeverre de onrechtmatigheid wordt veroorzaakt door het beleid dat
ten grondslag ligt aan de vervangingsbekostiging, de wet# en regelgeving, de
gekozen systematiek en/of de organisatie van het geheel. Naar aanleiding van dit
onderzoek is geadviseerd om maatregelen te treffen die gericht zijn op de
beheersing van het stelsel. Aan de hand van de conclusies en aanbevelingen
vanuit het rapport zijn aanvullende maatregelen getroffen, zoals bijvoorbeeld
verbetering van de voorlichting richting de schoolbesturen, het aanbieden van
hulpmiddelen aan schoolbesturen (bijvoorbeeld een stappenplan dat zorgt voor
juist declaratiegedrag) en het aanpassen van bestaande wet# en regelgeving, met
name het versoepelen van formele voorschriften.
Daarnaast zet ik in op strengere controle, stringente terugvordering, inclusief
wettelijke rente. Op dit moment wordt dit beleid in de praktijk uitgevoerd. Als dat
nodig is, wordt overgegaan tot strafrechtelijke handhaving. Door bij foute
declaraties de controle direct te verbreden naar de andere declaraties van het
bestuur en door daarbij ook de voorgaande jaren te betrekken, kan de
terugvordering inclusief wettelijke rente flink oplopen en voelen als een boete. Op
dit moment is er geen wettelijke basis om boetes op te leggen. Mocht de
geschetste aanpak onvoldoende resultaat opleveren, dan zal het introduceren van
een wettelijke basis voor het opleggen van boetes aan de orde kunnen komen.
Het bestuur van het Vf heeft besloten tot een modernisering van het
vervangingsstelsel (binnen de wettelijke kaders). Het stelsel wordt aangepast aan
de eisen van de huidige tijd. Met deze modernisering vermindert het aantal
declaraties doordat schoolbesturen een aantal categorieën van ziektevervanging
voor eigen rekening gaan nemen. Dat heeft tot gevolg dat controle op de nog wel
gedeclareerde ziektevervanging effectiever wordt. Daarmee wordt ook de
rechtmatigheid verbeterd. In het jaarverslag 2010 wordt over de modernisering
gerapporteerd. Deze modernisering leidt tot een verbetering van de
rechtmatigheid en vermindering van de administratieve last.
de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
Marja van Bijsterveldt#Vliegenthart