Sociale mobiliteit verborgen thema in Nederlands beleid

08/12/2010 06:00

Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO)

Sociale mobiliteit is nooit expliciet onderwerp van beleid geweest. Toch was het altijd impliciet en vaak ook dwingend aanwezig, waarbij wisselende regeringen in wisselende periodes andere accenten legden. Dat blijkt uit het onderzoek:

De weg omhoog.

Een analyse van het vertoog over sociale mobiliteit in regeringsbeleid

In opdracht van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO).

De RMO heeft het onderzoek laten uitvoeren in het kader van zijn adviestraject Sociale stijgers en dalers, waarover in 2011 een advies verschijnt. Doel van het onderzoek is om de beweegredenen achter het overheidsbeleid inzake sociale mobiliteit in kaart te brengen. Opvallende uitkomst is dat 'sociale mobiliteit' als beleidsterm in officiële regeringsdocumenten niet voor komt.

Dat wil echter niet zeggen dat het beleid geen aandacht heeft voor het stimuleren of tegengaan van respectievelijk sociale stijging en daling. Integendeel. Aandacht was er wel degelijk, met opvallende accentverschuivingen. Zo wijzigde de beleidshorizont in de loop van de tijd van 'gelijke kansen' naar 'meer participatie'. Staat bij het eerste het individuele recht van mensen en groeperingen op eigen stijging centraal, bij het tweede gaat de aandacht uit naar de collectieve plicht om het maatschappelijke welvaartspeil overeind te houden of te laten groeien, en daar als individu ook een bijdrage aan te leveren. Zo veranderde sociale mobiliteit - en dan vooral opwaartse mobiliteit - van een recht en 'goed voor u' in een plicht en een 'goed voor het behoud van ons allen'. Daarnaast is het begrip steeds verder verbreed: van opleiding en inkomen alleen, naar bredere noties van vorming, maatschappelijke betrokkenheid en deugdelijk leven. En dat alles naast de nog steeds overeind gebleven economische invulling.

De studie De weg omhoog is uitgevoerd door Martijn van der Steen, Rik Peeters en Mark Pen, onderzoekers van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB). Zij baseerden hun onderzoek op een analyse van regeringsverklaringen, regeerakkoorden en troonredes in de periode 1982-2007. Speciale aandacht besteden zij aan de ontwikkelingen in het voortgezet en hoger onderwijs.

Het onderzoek is te bestellen en te downloaden via www.adviesorgaan-rmo.nl





http://www.adviesorgaan-rmo.nl