UMC St Radboud
Gunstige effecten van koeling na reanimatie
08-12-2010
In de meeste Nederlandse ziekenhuizen wordt de lichaamstemperatuur van
gereanimeerde patiënten zo snel mogelijk afgekoeld naar 32 tot 34
graden. Deze behandeling is gebaseerd op de gunstige resultaten in
onderzoek bij ongeveer driehonderdvijftig patiënten wereldwijd. Peter
Pickkers, hoogleraar Intensive Care in het UMC St Radboud, toont na een
groot onderzoek bij meer dan vijfduizend patiënten aan dat koeling de
overlevingskans van deze patiënten inderdaad vergroot. De daling van de
lichaamstemperatuur zorgt ervoor dat van elke honderd patiënten er zes
tot zeven minder overlijden.
Patiënten die succesvol worden gereanimeerd, komen terecht op de
Intensive Care (IC). De afgelopen tien jaar zijn steeds meer IC's ertoe
overgegaan om de lichaamstemperatuur van deze patiënten meteen na de
opname te verlagen naar 32 tot 34 graden Celsius. Die aanpak is
gebaseerd op twee relatief kleine internationale studies, die laten
zien dat bij gekoelde patiënten minder neurologische schade ontstaat en
gekoelde patiënten ook betere overlevingskansen hebben.
Grote studie geeft meer zekerheid
Peter Pickkers, hoogleraar Intensive Care in het UMC St Radboud: "Toch
is het een beetje riskant om zo'n ingrijpende verandering van de
behandelwijze te baseren op onderzoek bij in totaal slechts
driehonderdvijftig patiënten. Daarom hebben we met gegevens van de
Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE) - een databank die de
gegevens van IC-patiënten in Nederland verzamelt - de effecten van
koeling nog eens op een veel grotere schaal onderzocht."
De afgelopen tien jaar (1999-2009) registreerde NICE bijna 14.000
reanimatiepatiënten die op de IC werden opgenomen. Ruim 5000 van deze
patiënten voldeden aan de criteria voor het onderzoek. Pickkers: "Omdat
koeling niet op alle IC's tegelijkertijd werd ingevoerd, werden ruim
1500 patiënten níet en ruim 3500 patiënten wél gekoeld. De gegevens
laten zien dat de lichaamstemperatuur binnen 24 uur naar 33 graden
daalt. Kortom, het lukt om de patiënten af te koelen. Maar veel
belangrijker: het koelen vergroot de overlevingskans. Zonder koeling
overlijdt 72 procent van de patiënten, met koeling daalt dit percentage
tot bijna 65 procent. Op honderd patiënten redt koeling dus zes tot
zeven levens. Met deze resultaten is het achterwege laten van koelen na
een reanimatie niet meer te rechtvaardigen."
Koorts en koeling
NICE registreert niet met welke kwaliteit van leven de patiënt na
behandeling weer het ziekenhuis verlaat. "Daar hebben we dus geen harde
gegevens over", zegt Pickkers, "maar toch bestaat de indruk dat ook de
kwaliteit van leven over het algemeen verbetert. In de oorspronkelijke,
kleinere studies werd daar overigens wel naar gekeken en nam de
neurologische schade volgens de onderzoekers inderdaad af." Het idee
achter de afkoeling is dat daardoor de biologische processen in het
lichaam langzamer verlopen. Na een reanimatie ontstaat vaak
zuurstofgebrek in de hersenen, waardoor schadelijke metabole processen
in gang worden gezet. Koeling dempt die processen waardoor minder
schade ontstaat, zo is de gedachte.
Samen met onderzoekers uit Nijmegen, Amsterdam en Utrecht deed Pickkers
nog een andere interessante ontdekking: "We zagen dat vooral patiënten
die de eerste dag kampen met koorts, met een lichaamstemperatuur boven
de 38,5 graden, slechte vooruitzichten hebben. Van hen overlijdt 95
procent. Koorts is dus zeer schadelijk. Dat werpt ook meteen de vraag
op naar de ideale lichaamstemperatuur, want misschien is het voorkomen
van koorts en een (te) hoge temperatuur wel veel belangrijker dan het
afkoelen naar 32-34 graden. Op dit moment vindt er vanuit Zweden
onderzoek plaats naar het verschil tussen behandelingen met 32-34 en 36
graden. We zijn heel nieuwsgierig naar wat daar uit gaat komen."