Rijksoverheid
Datum 8 december 2010
Beantwoording vragen inzake de betaaltermijnen van de overheid
Ons kenmerk
OI/O / 10144862
Uw kenmerk
2010Z13077
Bijlage(n)
1
Hierbij stuur ik u, mede namens de ministers van Binnenlandse Zaken en
koninkrijksrelaties en van Veiligheid en Justitie, de antwoorden op de vragen van
het lid Ortega!Martijn (ChristenUnie) over het betalingsgedrag van de overheid
(2010Z13077, ingezonden 17 september 2010).
1
Wat is uw oordeel over de door EU!lidstaten en het Europees Parlement
afgesproken maatregel dat Europese bedrijven en overheden die hun rekeningen
niet binnen dertig dagen betalen een extra rente van acht procent moeten gaan
betalen?1
Antwoord
Nederland steunt de tot stand gekomen tekst voor herziening van de Richtlijn in
de informele onderhandeling met het Europees Parlement, de Commissie en de
Raad waar dit artikel naar verwijst. Wat Nederland betreft is een belangrijke
verbetering dat de herziene tekst van de richtlijn voor overheden een
betaaltermijn van 30 dagen, behoudens zeer specifieke en beperkte
uitzonderingen waarin de maximale termijn 60 dagen mag bedragen, dwingend
oplegt.
Wat betreft de sanctie die voor overheden geldt indien zij te laat betalen, heeft
Nederland zich sterk gemaakt voor de door de Europese Commissie voorgestelde
boete van 5% bij te late betaling door overheden. Hierin bleek Nederland echter
nagenoeg alleen te staan. In plaats daarvan is in de herziene richtlijn een
vertragingsrente ter hoogte van de ECB herfinancieringrente + 8% opslag
opgenomen. Overheidsinstanties kunnen in hun contracten ook geen lagere
vertragingsrente overeenkomen als vergoeding voor te late betaling.
Daarnaast is bovendien voorzien in een standaardvergoeding van ¤40 voor
invorderingskosten waarop de leverancier recht heeft bij te late betaling. Vooral
bij kleinere vorderingen kan daarvan een stimulerend effect worden verwacht,
1 Europa NU, 'EU pakt te late betalers aan' (14 september 2010)
Pagina 2 van 3
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Ondernemerschap
Ons kenmerk
OI/O / 10144862
zowel op de debiteur om te betalen als op de crediteur om niet lijdzaam af te
wachten na het verstrijken van de betaaltermijn.
Tenslotte is ook een evaluatiebepaling opgenomen waarbij de richtlijn na drie jaar
wordt geëvalueerd. Nederland heeft hierbij al aangegeven dat de werking van de
richtlijn in de praktijk een belangrijk aspect moet vormen van deze evaluatie.
2
Wat is de gemiddelde betalingstermijn van respectievelijk de Rijksoverheid, de
provinciale overheden en de gemeentelijke overheden op dit moment?
Antwoord
Het gemiddelde percentage tijdig betaalde facturen van de Rijksoverheid komt op
dit moment uit op 81,4%. Dit blijkt uit het onderzoek naar de betalingstermijnen
van de Rijksoverheid in de eerste vier maanden van 2010, dat u onlangs is
toegezonden.
Er zijn niet veel recentere gegevens over de betaaltermijnen van decentrale
overheden bekend dan de gegevens die ik, in antwoord op vragen van het lid
Gesthuizen (SP), over de betalingstermijn van gemeenten heb gegeven (TK
2010Z07724 en 2010Z10537). Hieruit bleek dat het aantal te laat betalende
gemeenten was teruggelopen tot 25 (minder dan 1 op 6) van de in totaal 164
gemeenten die toen hebben deelgenomen aan de inventarisatie door MKB
Nederland. Daarbij is ook aangegeven dat volgens die inventarisatie een zeer
ruime meerderheid van die 25 gemeenten het merendeel van de rekeningen wel
op tijd betaalt en dat gemeenten ook de ambitie uitspreken om de scores verder
te verbeteren. Ik voeg daaraan nog wel toe dat het de gegevens betreft van MKB
Nederland op basis van de ingekomen reacties van gemeenten zelf.
Van provincies zijn mij geen betaalgegevens bekend.
3
Welke actie onderneemt u om er voor te zorgen dat zowel de Rijksoverheid als de
lagere overheden hun rekeningen op tijd betalen, nu ook de Europese Unie heeft
besloten om betalingsachterstanden niet langer te gedogen?
Antwoord
Het gemiddelde rijksbrede percentage tijdig betaalde facturen komt bij het
onderzoek van begin dit jaar uit op 81,4%. Vorig jaar in dezelfde periode was het
rijksbrede percentage 75%. Het streven is en blijft om facturen op tijd te betalen.
Er kunnen echter gegronde redenen zijn waarom een betaling later plaatsvindt,
bijvoorbeeld wanneer de rekening onduidelijk is of wanneer er overleg moet
plaatsvinden met de leverancier. Vandaar dat het doel is om minimaal 90% van
de rekeningen op tijd te betalen. Het rijksbrede percentage ligt dus dit jaar nog
onder deze referentienorm. Maar er zijn wel verbeteringen gerealiseerd.
De departementen hebben verbetermaatregelen geïmplementeerd om het
betaalproces te versnellen. De belangrijkste verbetermaatregelen zijn: interne
monitoring van het betaalgedrag, de instelling van een centraal factureeradres,
directe betaling van kleine facturen en het meten van de voortgang van een
Pagina 3 van 3
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Ondernemerschap
Ons kenmerk
OI/O / 10144862
factuur. De verwachting is dat door de verbetermaatregelen het percentage op tijd
betaalde facturen verder zal stijgen in 2010.
De rijksoverheid heeft geen zeggenschap over het betalingsbeleid van decentrale
overheden. Dit behoort tot de autonomie van de decentrale overheden.
Marktpartijen zijn zelf in staat gebleken om het probleem van niet!tijdige betaling
aan de orde te stellen. Deze aanpak lijkt een gunstig effect op hun betaalgedrag
te hebben. In mijn antwoord op de vragen van Gesthuizen (SP) (TK 2010Z10537)
heb ik aangeven dat ik, in overleg met de minister van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties, de VNG zal wijzen op het grote belang van (meer)
transparantie en het hanteren van redelijke betaaltermijnen. Recent heb ik ook
een brief aan de VNG gezonden met betrekking tot dit onderwerp. Een afschrift
van de brief aan de VNG treft u hierbij aan. De VNG hebben gemeenten al eerder
aanbevolen om de betalingstermijn terug te brengen tot 30 dagen.
Verder heb ik het initiatief om via een Europese aanpak late betalingen tegen te
gaan, actief gesteund. Ik sta volledig achter de voorgestelde betaaltermijn van 30
dagen, de verhoging van het rentepercentage (wettelijke handelsrente) en het
invoeren van een standaard vergoeding van ¤40 aan incassokosten bij te late
betaling. De EU!richtlijn late betalingen geeft hiermee marktpartijen, die worden
benadeeld door het betaalgedrag van overheden, meer en eenvoudiger
mogelijkheden om dat nadeel te bestrijden.
4
Bent u bereid een ambitieuzer Nederlands tijdpad te hanteren om het
betaalgedrag van overheden te verbeteren, aangezien de Europese maatregel pas
over twee jaar van kracht wordt, terwijl de urgentie van sneller betalen
onverminderd groot is voor het bedrijfsleven?
Ja, de richtlijn zal met voortvarendheid geïmplementeerd worden. Daarnaast
verwacht ik dat alle overheden in Europa, dus ook de overheden in Nederland,
zullen anticiperen op de inwerkingtreding van de richtlijn en zich zullen inspannen
om te zorgen dat de meeste betalingen binnen 30 dagen zullen plaatsvinden.
(w.g.) drs. M.J.M. Verhagen
Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
---- --