Vrije Universiteit Amsterdam
XUV-spectroscopie van H2, HD en D2
* Startdatum: 07-12-2010
* Tijd: 15.45
* Locatie: Aula
* Titel: XUV spectroscopy of highly excited states in H2, HD en D2
* Spreker: T.I. Ivanov
* Promotor: prof.dr. W.M.G. Ubachs prof.dr. C.A. de Lange
* Onderdeel: Faculteit der Exacte Wetenschappen
* Wetenschapsgebied: Exacte wetenschappen
* Evenementtype: Promotie
Toncho Ivanov en zijn collega's zijn er voor het eerst in geslaagd om
indirect de karakteristieke Rydbergtoestanden voor het 'zware'
Bohratoom waar te nemen. Daarmee bewijzen zij dat dit systeem ook
werkelijk bestaat en kan worden gerealiseerd.
Ivanovs onderzoek richt zich op moleculair waterstof. Een deel ervan is
gerelateerd aan de fundamentele vraag of de natuurconstanten ook
werkelijk constant zijn, of langzaam variërend. Spectroscopie aan
moleculair waterstof kan hier een antwoord op geven. Ivanov creëerde
door middel van lasergebaseerde eXtreme UltraViolet(XUV)-spectroscopie
een database van zeer nauwkeurig gemeten energieovergangen in H2. Deze
waarden kunnen worden vergeleken met data uit astronomische observaties
van verre quasars (quasi-stellar radio source), waarvan de spectra
absorptielijnen van moleculair waterstof bevatten. Omdat het licht er
miljarden jaren over heeft gedaan om de aarde te bereiken, bieden deze
spectra een historische momentopname van de energiestructuur van H2.
Uit deze vergelijking kan worden afgeleid of de
proton-elektronmassaverhouding constant is geweest gedurende de
leeftijd van het heelal. Hiernaast laat Ivanov in zijn onderzoek ook de
eerste observatie van Rydbergtoestanden in het exotische H+H- systeem
zien. Dit systeem representeert een configuratie van de vier bouwstenen
van moleculair waterstof waarbij de protonen ver van elkaar verwijderd
zijn, en beide elektronen aan een van de protonen gebonden zijn.
Theoretisch kan dit systeem worden beschouwd als twee puntladingen, aan
elkaar gebonden door de Coulombpotentiaal. In andere woorden, dit
vier-deeltjes systeem gedraagt zich als een normaal waterstofatoom met
dezelfde karakteristieke energiestructuur, afgezien van een
schaalfactor die het verschil in massa aanduidt. Vanwege
kwantummechanische beperkingen is dit 'zware' Bohratoom niet
rechtstreeks toegankelijk.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam