ChristenUnie
Bijdrage Joël Voordewind Algemeen Overleg Soedan
woensdag 17 november 2010 14:00
De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. In de brief van 25 mei
2010 werd een viertal scenario's geschetst, waarbij de laatste twee
("afscheiding geen geweld" en "afscheiding wel geweld") de meest reële
zijn. Sudan zit in spanning in afwachting van de twee referenda, een
voor Zuid-Sudan en een voor Abyei. Volgens president Al-Bashir staat de
uitslag al vast: het moet een eenheidsstaat blijven. Dat maakt het heel
lastig om positief te zijn over het referendum en over het uitblijven
van geweld. Ik maak mij erg veel zorgen als het gaat om de
vluchtelingen rondom Khartoem. Dat zijn er een miljoen tot anderhalf
miljoen. Ik heb daar een paar keer een bezoek aan gebracht. De mensen
zitten daar onder de meest vreselijke levensomstandigheden. Als het
geweld aan de grens tussen het noorden en zuiden uitbreekt en de mensen
terug willen, dan kan dat niet. Tegelijkertijd zal Al-Bashir dan zeggen
dat de hulp aan zuiderlingen zal stoppen. Die mensen zitten als het
ware als ratten in de val rondom Khartoem.
Het lijkt wel alsof de internationale gemeenschap zich niet bewust is
van de situatie waarvoor wij nu staan. Het lijkt wel alsof wij aan de
vooravond van een grote oorlog tussen het noorden en het zuiden staan.
Ik moest denken aan de conferentie in München, waarop er vrolijk
onderhandeld werd in de hoop een oorlog af te wenden. Wij zien dat
Amerika beweegt. Amerika belooft Sudan om het land van de
schurkenstatenlijst af te halen als het referendum positief verloopt.
De Veiligheidsraad heeft besloten om het mandaat uit te breiden, maar
niet de troepen. Nederland levert twaalf militaire waarnemers en
vijftien politietrainers voor een land zo groot als West-Europa met 41
miljoen inwoners. Kortom, onderschat de internationale gemeenschap een
mogelijke geweldsuitbarsting na het referendum niet? Wat doen de EU en
Nederland als het zuiden inderdaad de onafhankelijkheid uitroept? Wordt
daarover nagedacht?
Nederland ondersteunt Sudan al jaren, zowel het CPA als de joint
integrated units. Als er een afscheiding komt, wat gaat Nederland op
dat laatste gebied dan nog doen? Die units hebben wij altijd gesteund,
maar dat was nog onder het CPA. Dat zal allemaal gaan veranderen.
Het mandaat is al aangepast, maar zoals collega El Fassed al zei: nog
steeds wordt 's nachts en in bepaalde regio's niet gepatrouilleerd. Met
name de plaats Heglig wordt ontzien op verzoek van de Sudanese
overheid. Bestaat er internationaalrechtelijk gezien geen mogelijkheid
om juist de heel gevoelige gebieden die nu onder vuur liggen wel te
bezoeken? Nu hebben wij er helemaal geen zicht op wat daar precies
gebeurt. Is de minister bereid om in overleg met United Nations Mission
in the Sudan (UNMIS) te bekijken of hogererangofficieren betrokken
kunnen worden bij deze missie, opdat wij onze invloed daar kunnen
vergroten?
Wij hebben nog geen verzoek ontvangen om waarnemers te sturen naar
Abyei, terwijl het een van de drie gebieden is waarvoor wij
verantwoordelijk zijn. Kan de regering er bij UNMIS op aandringen om
alsnog waarnemers naar Abyei te sturen, zodat wij in ieder geval kunnen
monitoren wat er gebeurt?
Zuid-Kordofan en Blue Nile zijn de twee andere gebieden waar wij
verantwoordelijk voor zijn. Daar zullen voor het einde van het CPA, dus
in juli 2011, popular consultations gehouden worden. Hoe staat het
daarmee en hoe verhoudt zich dat tot het referendum? Ik heb grote
zorgen over de humanitaire situatie. Gelukkig wordt er aangekondigd dat
er 4,5 mln. bovenop de 7 mln. wordt vrijgemaakt. Dat is echter nog met
een slag om de arm. Waar hangt het vanaf? Waar wachten wij op om dat
besluit te nemen, gezien de grote humanitaire nood?
De Sudanese regering lijkt voornemens de kampen te ontmantelen en de
IDP's gedwongen te laten terugkeren naar de dorpen waar zij vandaan
kwamen. Het is toch tegen de regels van de UNHCR om mensen gedwongen
terug te sturen? Kunnen wij daar bij de Sudanese regering niet op
aandringen?
Wordt al nagedacht over het verlengen van het mandaat van UNMIS en
UNAMID? Dat loopt namelijk voorjaar, zomer 2011 af.
Joël Voordewind