Erasmus Universiteit Rotterdam

Promotie Drs. W. de Koster

Titel proefschrift
'Nowhere I Could Talk Like That'

---

Promotors:
Prof.dr D. Houtman

---

Co-promotors:
Dr. S.D. Aupers

Datum
02 december 2010 13:30

---

Locatie:
Woudestein, senaatszaal

---

Faculteit
Faculteit der Sociale Wetenschappen (FSW)

Internetfora vervullen uiteenlopende sociale functies

Fora staan niet op zichzelf, maar zijn nauw verbonden met dagelijks leven

Internetfora vormen geen virtuele werelden die losstaan van het dagelijks leven van de gebruikers. Dit stelt Willem de Koster in zijn proefschrift `Nowhere I Could Talk Like That': Togetherness and Identity on Online Forums. De manier waarop mensen actief zijn binnen internetfora moet worden gezien in relatie tot de rest van hun sociale leven. Willem de Koster promoveert op donderdag 2 december 2010 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Hij interviewde leden van drie internetfora: Stormfront, voor rechts-extremisten, RefoAnders, voor orthodox protestantse homoseksuelen, en Flitsservice, voor automobilisten op zoek naar informatie over snelheidscontroles. Binnen deze fora bestaan vier typen virtueel samenzijn, die elk op een specifieke manier verbonden zijn met het dagelijks leven van de gebruikers.

Het `toevluchtsoord' is belangrijk voor mensen die worstelen met stigmatisering. Dit komt zowel voor bij rechts-extremisten, die vanwege hun denkbeelden vaak op sterke weerstand stuiten, als bij homoseksuelen wier geaardheid in een orthodox protestantse sociale omgeving niet wordt geaccepteerd. Deze forumleden zoeken steun en geborgenheid onder gelijkgestemden. Ze hechten sterke waarde aan de anonimiteit die op het internet mogelijk is, en proberen buitenstaanders van hun forum te weren.

Dit verschilt van de `springplank', die in trek is bij orthodox protestantse homoseksuelen die geen last hebben van stigmatisering maar in plaats daarvan willen weten hoe ze hun leven het beste kunnen inrichten. Ze wisselen op hun forum ervaringen, informatie en advies uit om van elkaar te leren. Zij zien het forum als een open, heterogene plek voor debat en overleg in plaats van als een homogeen toevluchtsoord.

Waar het toevluchtsoord en de springplank doelbewust worden opgezocht omdat mensen met bepaalde vraagstukken kampen, zijn twee andere typen virtueel samenzijn spontaan ontstaan binnen het forum van Flitsservice. Allereerst een `sociale beweging', die tot stand is gekomen doordat gebruikers hun politieke onvrede op het forum herkenden bij andere leden. Gezamenlijk protesteren ze nu tegen het verkeersbeleid van de overheid en vechten ze terug, of dragen ze alternatieven aan.

De participatie van andere leden van Flitsservice is niet politiek, maar sociaal geïnspireerd. Op het forum troffen ze mensen met een vergelijkbare levensstijl, en hun activiteiten staan in het teken van gezelligheid. De leden van deze `neo-tribe' komen ook buiten het forum samen en er is een hechte vriendengroep ontstaan waarbinnen lief en leed wordt gedeeld: naast ziekenhuisbezoeken en gezamenlijke vakanties is er zelfs een huwelijk gesloten.

Het onderzoek toont aan dat internetfora uiteenlopende sociale functies vervullen. Wat er op internetfora gebeurt is afhankelijk van de beweegredenen van de gebruikers, en eenzijdige uitspraken over het sociale karakter van `het internet' zijn dus problematisch.