Rijksoverheid
Heropening Dordrechts Museum
Toespraak | 01-12-2010
Op zaterdag 27 november 2010 kon het Dordrechts Museum na een
verbouwing van ongeveer twee jaar officieel worden heropend door
staatssecretaris Halbe Zijlstra.
· "Nog nooit zó veel, zó mooi en zó spannend." De slogan van de
openingscampagne waarmee deze feestelijke dag is voorbereid, straalt
plezier, opwinding en belofte uit. Dáár gaat het gebeuren, dáár moet je
bij zijn, dát moet je gezien hebben, dát mag je niet missen. Directeur
Peter Schoon zorgde samen met zijn medewerkers voor `rumour around the
brand', zoals dat in marketingjargon heet.
· De aanloop naar deze opening, de positionering en presentatie,
de manier waarop media werden ingezet om toekomstige bezoekers alvast
warm te maken voor dit nieuwe aanbod: uit die activiteiten spreekt een
moderne, marktgerichte aanpak. Cultureel ondernemerschap in optima
forma.
· Uw museum denkt in termen van kwaliteit, doelgroepen, vraag &
aanbod en unique selling points. U kiest in uw communicatie voor een
onorthodox beeld, omdat u duidelijk wilt maken dat u nieuw bent, en
ánders. Hier is geen sprake van een museumbezoek, maar van een
museumbelevenis. Dit is geen museum in de traditionele betekenis van
het woord, maar een culturele ontmoetingsplek.
· U probeert de banden met het publiek aan te halen door
iedereen deelgenoot te maken. Alle inwoners van Dordrecht krijgen de
boodschap dat het hún museum is, dat hier hún erfgoed hangt. En dat dit
een collectief bezit is van heel Dordrecht, waar álle Dordtenaren trots
op mogen zijn. Het museum zorgt goed voor dit waardevolle bezit, maar
het is in feite eigendom van de bezoekers. U geeft het publiek de
hoofdrol.
· Ook uw nieuwe multimediasysteem is helemaal vanuit de wensen
van het publiek bedacht. Bezoekers kunnen hun eigen profiel aanmaken op
basis van hun eigen interesses. Uw museum geeft dan een persoonlijke,
op het lijf geschreven routing. Een mooie, publieksvriendelijke
innovatie.
· Overal in de stad zie je opvallende posters hangen met de
kopregel `Wie kust mij wakker'. De ogen van de geportretteerden zijn
gesloten, maar toch is dit kunst met een knipoog. Dit spreekt een breed
publiek aan.
· Iedereen is uitgenodigd. Om de drempel zo laag mogelijk te
houden en om heel Dordrecht mee te laten vieren, is uw museum morgen
gratis te bezichtigen. En bij alle huishoudens in de stad bezorgt u een
gezinskaart, waarmee de bewoners van dat adres tot en met het eind van
dit jaar een gratis bezoek aan het museum kunnen brengen. Tja, wie dan
nog niet wil... die moet het zelf maar weten.
· Het betrekken van het publiek bij de activiteiten van uw
museum past in uw Dordtse museumtraditie. Zo organiseerde u in 2008 een
publieksactie om geld in te zamelen voor de aankoop van het schilderij
`Gezicht op Dordrecht' onder het motto `Geef Dordrecht zijn gezicht
terug'. Dit doek behoorde al eerder tot uw vaste collectie, maar in
2005 moest het worden overgedragen aan de erven Goudstikker, de
rechtmatige eigenaren. U wilde het terugkopen, want volgens u was dit
schilderij, ik citeer: `een stukje Dordts erfgoed dat voor de stad
behouden moet blijven.' U kreeg bijdragen van verschillende Fondsen en
van het rijk, en met uw publieksactie haalde u bijna 500.000 euro op
bij Dordtenaren en het lokale bedrijfsleven. Bij elkaar was het genoeg
om het schilderij weer terug te laten komen.
· Dit bewijst dat u bij de bewoners van deze stad een breed
draagvlak heeft: niet alleen voor zo'n aankoop, maar ook voor uw
museum. Om het met de woorden van uw directeur Peter Schoon te zeggen:
"Deze actie bracht ons meer dan het schilderij: we kregen daarmee ook
extra betrokkenheid en goodwill van de Dordtse bevolking." De waarde
daarvan is eigenlijk niet in geld uit te drukken.
· Het tekent uw gedachte over de plaats van een museum in de
samenleving, dat de eerste tijdelijke expositie in uw nieuwe vleugel
gewijd is aan Verzamelaars in Dordrecht. Toen uw museum in 1904
neerstreek op zijn huidige plek, waren het de particuliere verzamelaars
die hun kunstcollecties beschikbaar stelden voor een speciale
tentoonstelling. En ook nu weer zijn hun collecties te bewonderen in
een expositie. Een tentoonstelling die niet alleen mooie schilderijen
presenteert, maar daarmee ook de hechte band tussen verzamelaars en het
museum laat zien.
· Particulier initiatief en eigen verantwoordelijkheid, zelf het
heft in handen nemen vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor ons
erfgoed. U sluit hiermee aan bij de visie van dit kabinet, dat
particulieren aanmoedigt om cultuur te ondersteunen. In de uitdaging om
zoveel mogelijk mensen bij cultuur te betrekken, moet de cultuursector
die support ook actief zoeken bij cultuurliefhebbers, bij mensen die
een hart hebben voor ons cultureel erfgoed. En dat is precies wat u
hier in Dordrecht doet, en daarmee geeft u het goede voorbeeld aan heel
Nederland.
· Ik ben overigens ook heel benieuwd naar uw tijdelijke
expositie in de projectsalon, over de gebroeders De Witt. Ik ben later
heel wat anders gaan studeren, maar op de middelbare school was
geschiedenis mijn lievelingsvak. En het verhaal over de twee in
Dordrecht geboren broers Johan en Cornelis de Witt maakte toen een
diepe indruk op mij. Waarschijnlijk ook door het plaatje in het
geschiedenisboek van het roemruchte schilderij, waarop je hun lijken
ziet hangen, als geslachte varkens.
· In Den Haag kun je nog altijd de duim en de tong van de
gewezen staatsmannen bekijken in het Haags Historisch Museum - bij het
Binnenhof om de hoek. Een luguber schouwspel, dat past bij de manier
waarop de Dordtse broers in de Hofstad aan hun einde zijn gekomen. Ik
heb het nog eens opgezocht wat er precies is gebeurd, hou u vast: ze
zijn geveld door een nekschot, ontkleed, ondersteboven opgehangen,
ontmand en ten dele opgegeten. Dat komt zelfs niet in de búúrt van de
geest van de Geneefse Conventie. Maar gelukkig kreeg Nederland
sindsdien meer beschaving, die is inmiddels zelfs gered.
· Maar als er iets is wat dit voorbeeld duidelijk maakt, dan is
het wel hoe ons erfgoed beklijft. Het laat zien waar we vandaan komen,
wie we nu zijn, en hoe dat allemaal zo gelopen is. Die geschiedenis,
die kunst en cultuur, dat zijn wij. En dit nieuwe Dordrechts Museum,
dat is van ons: van alle Nederlanders, en van de Dordtenaren in het
bijzonder.
· Ik dank u wel.
Verantwoordelijk ministerie
* Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Zie ook
* Kunst en cultuur | Onderwerp | OCW
Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051