25 november 2010
Kleine heivlinder ernstig bedreigd
Zonnende kleine heivlinder (foto: Kars Veling)
Alleen op het Kootwijkerzand op de Veluwe komt de kleine heivlinder nog
voor. In totaal zijn jaarlijks in dit stuifzandgebied nog maar een paar
honderd vlinders aanwezig. In 2010 zijn maximaal 45 vlinders op een dag
gezien.
De kleine heivlinder is een specialist die in extreme omstandigheden
leeft. Het kale stuifzand koelt, ook in de zomer, 's nachts soms af tot
onder het vriespunt, terwijl de temperatuur midden op een zomerdag vlak
boven het kale zand zeker 50 graden bedraagt. De vlinder kan er tegen,
sterker nog, de vlinder is aan deze extreme omstandigheden gebonden.
Tien jaar geleden waren er nog zes vliegplaatsen van de kleine
heivlinder, alle in de provincie Gelderland. Vooral de laatste vijf
jaar is de soort sterk achteruit gegaan en inmiddels is slechts één
populatie over. De kleine heivlinder vindt op het Kootwijkerzand nog
ideaal leefgebied: veel open zand, kleine polletjes buntgras, hier en
daar een pol heide en een solitaire boom, dat is wat hij nodig heeft.
Eén van de oorzaken van het verdwijnen is de vermindering van de
oppervlakte zandverstuivingen. De resterende stuifzanden worden steeds
minder geschikt door vergrassing en de opkomst van het mos grijs
kronkelsteeltje. Deze leggen het zand vast en vormen uitgebreide
tapijten over het stuifzand.
Leefgebied kleine heivlinder Kootwijkerzand (foto: Kars Veling)
Kleine heivlinder hoog op de poten als het heet is (foto: Kars Veling)
Gelukkig worden er door veel beheerders maatregelen genomen om het
stuifzand weer terug te krijgen. Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten,
maar ook gemeente Ede en het Nationale Park Hoge Veluwe zijn druk bezig
met stuifzandherstel. Dat doen ze niet alleen voor de kleine
heivlinder, maar ook voor andere stuifzandliefhebbers, zoals de
blauwvleugelsprinkhaan, graafwespen, spinnendoders en de inmiddels uit
ons land verdwenen duinpieper. Dat lot mag de kleine heivlinder niet
treffen. De soort is een van de twaalf soorten waarvoor De
Vlinderstichting de campagne tienvoor12 is begonnen. Binnen tien jaar
moet deze vlinder weer genoeg vliegplaatsen hebben, zodat hij tegen een
stootje kan en niet door een toevalligheid of beheerfoutje ui t
Nederland verdwijnt. Dat kan! De nu herstelde stuifzanden ontwikkelen
zich in de komende jaren tot goed leefgebied en als er gezorgd wordt
dat de vlinders vanuit het Kootwijkerzand deze nieuwe terreinen weer
kunnen bereiken ziet de toekomst er voor de kleine heivlinder veel
rooskleuriger uit. Help mee en bezoek Tienvoor12.
Nieuwe ontwikkeld stuifzand Hoge Veluwe (foto: Kars Veling)