Rijksoverheid
4 november 2010
Verslag van de Raad voor Concurrentievermogen van 11 en 12 oktober jl.
)
1
Mede namens de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bied ik u
hierbij het verslag aan van de Raad voor Concurrentievermogen van 11 en 12
oktober jl. Nederland werd tijdens de Raad vertegenwoordigd door de
Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger bij de Europese Unie.
Tijdens het gedeelte over de interne markt op 11 oktober sprak de Raad over het
EU!octrooi en de nog te verschijnen mededeling over de interne markt. Over het
EU!octrooi bereikte de Raad geen politieke oriëntatie. Slechts twee lidstaten
konden het voorliggende voorstel van de Commissie en het aanvullende voorstel
van het voorzitterschap niet steunen en niet accepteren als basis voor verdere
onderhandelingen. Het voorzitterschap heeft een extra Raad op 10 november
ingelast om een akkoord voor het eind van het jaar mogelijk te maken. Tenslotte
lichtte de Commissie het rapport over het functioneren van de interne retailmarkt
kort toe.
Tijdens het industriegedeelte op 12 oktober nam de Raad conclusies aan over
toerisme. Tevens wisselde de Raad van gedachten over de mededeling over de
Innovatie Unie die de Commissie op 6 oktober jongstleden heeft gepresenteerd.
Tijdens het onderzoeksgedeelte wisselde de Raad eveneens van gedachten over
de Innovatie Unie en nam de Raad conclusies aan over vereenvoudiging van de
EU!programma's voor onderzoek en innovatie en over gezamenlijk
programmeren.
Een uitgebreid verslag vindt u in de bijlage van deze brief. Op 10 november zal
een extra Raad voor Concurrentievermogen plaatsvinden met als enig onderwerp
EU!octrooi. Op 25 en 26 november zal eveneens een Raad voor
Concurrentievermogen plaatsvinden.
De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,
(w.g.) drs. M.J.M. Verhagen
Bijlage
Octrooi
Het voorzitterschap benadrukte het belang van een goede octrooibescherming
voor het innovatief vermogen van het Europese bedrijfsleven, met name het mkb.
Het huidige systeem in Europa is overmatig complex en duur, tot wel 12 keer
duurder dan het systeem in de VS. Het voorzitterschap toonde zich verheugd dat,
tijdens het diner van de informele Raad voor Concurrentievermogen van 29!30
september, zo goed als alle lidstaten bereidheid hadden getoond om op basis van
het voorstel van de Commissie verder te onderhandelen. Om tegemoet te komen
aan de zorgen van een aantal lidstaten, met name over de kwaliteit van
machinevertalingen, presenteerde het voorzitterschap een compromisvoorstel in
de vorm van een politieke oriëntatie.
Belangrijkste element in het compromis is een tijdelijk overgangsregime waarbij
het 3!talenregime van het Commissievoorstel uitgangspunt blijft, maar waarbij
het gehele octrooi altijd wordt vertaald in het Engels. In het voorstel wordt dit
omschreven als: "de taal gebruikelijk op het terrein van international onderzoek".
Hiermee beoogt het voorzitterschap zorgen weg te nemen van vooral nieuwe
lidstaten die vrezen dat bedrijven onvoldoende kennis hebben van Duits en Frans.
Volgens hen zijn de machinevertalingen nu nog van onvoldoende kwaliteit. Het
overgangsregime zou gelden totdat de machinevertalingen vanuit het Duits, Frans
en Engels naar de andere EU!talen goed genoeg zijn. De vertaling in het Engels is
niet juridisch bindend (alleen voor informatiedoeleinden). Tegelijk wordt in het
compromis duidelijk gemaakt dat er alles aan zal worden gedaan om zo spoedig
mogelijk het systeem voor machinevertalingen te verbeteren.
De Commissie, bij monde van Commissaris Barnier, sprak steun uit voor het
compromis van het voorzitterschap. De Commissie gaf aan nu al samen met het
Europees Octrooi Bureau (EOB) hard te werken aan het systeem voor
machinevertalingen. Het EOB en de Commissie zorgen voor voldoende mensen en
middelen om de benodigde verbeteringen voor eind 2014 te realiseren. Het
overgangsregime zal dan ook volgens de Commissie niet lang nodig zijn. Tot slot
gaf de Commissie aan te streven naar consensus tussen alle 27 lidstaten, en
bereid te zijn samen met het voorzitterschap verder te werken aan een
compromis. De Commissie verbond daar wel twee harde voorwaarden aan: het
moet een systeem blijven met 1) lage vertaalkosten en 2) grote rechtszekerheid,
zodat het ook een bruikbaar systeem is voor het bedrijfsleven.
Zo goed als alle lidstaten spraken steun uit voor het Commissievoorstel en de
aanvullende compromisvoorstellen van het voorzitterschap. Een aantal lidstaten
gaf aan dat de huidige voorstellen weliswaar niet de eerste voorkeur hadden,
maar de voorstellen wel positief te beoordelen en bereid te zijn op deze basis
verder te gaan. Veel lidstaten, waaronder Nederland, zagen in de
compromisvoorstellen een waardevolle aanvulling die garandeert dat het
bedrijfsleven toegang heeft tot EU!octrooien in een voor hen begrijpelijke taal.
Eén lidstaat uitte de wens dat de Engelse vertaling die in de overgangsperiode
moet worden gemaakt, juridische binding krijgt. Een aantal andere lidstaten,
waaronder Nederland, verwierp dit idee omdat het leidt tot rechtsonzekerheid.
Veel lidstaten, waaronder Nederland, gaven aan open te staan voor verdere
compromissen, maar alleen binnen de voorwaarden zoals ook benoemd door de
Commissie: lage vertaalkosten en grote rechtszekerheid. Slechts twee lidstaten
gaven aan het Commissievoorstel en de compromisvoorstellen niet te kunnen
steunen. Deze lidstaten gaven aan zich constructief te willen opstellen, maar dat
verdere onderhandelingen moeten plaatsvinden op basis van nieuwe voorstellen.
Een aantal lidstaten, waaronder Nederland, sprak zich uit voor versterkte
samenwerking, in het geval het onverhoopt niet mocht lukken tot een akkoord te
komen.
Het voorzitterschap concludeerde dat er ruime steun bestaat voor de
compromisvoorstellen en dat het op basis van de huidige voorstellen verder zal
werken aan een akkoord met 27 lidstaten voor het einde van het jaar. Het
voorzitterschap benadrukte dat het systeem van machinevertalingen zo snel
mogelijk operationeel moet zijn zodat de overgangsperiode zo kort mogelijk kan
zijn. Het voorzitterschap constateerde dat een aantal lidstaten de optie van
versterkte samenwerking serieus wil overwegen als een akkoord niet lukt. Het
voorzitterschap gaf aan dat er in november een extra Raad voor
Concurrentievermogen zal worden gehouden om een akkoord voor het eind van
het jaar mogelijk te maken.
Toekomst van de interne markt
Het voorzitterschap benadrukte het belang van verdere actie op het terrein van de
interne markt en een spoedige aanname van het "Interne Markt Pact". Het
voorzitterschap vroeg de Commissie een toelichting te geven op de toekomstige
mededeling. Tevens vroeg het voorzitterschap de lidstaten om in te gaan op de
beleidsgebieden die voor hen prioritair zijn, en in het bijzonder op de rol van de
Raad voor Concurrentievermogen bij de follow!up van het Interne Markt Pact.
De Commissie, bij monde van Commissaris Barnier, lichtte haar plannen toe met
betrekking tot de toekomst van de interne markt. De Commissie zal op 27 oktober
een actieplan met zo'n 50 acties presenteren die ten dienste staan van bedrijven
en van consumenten en burgers. Daarna volgt een consultatie van drie maanden,
waarna de Commissie een verslag zal presenteren met een routeplan voor 2011
en 2012. De eerste resultaten van de aanpak moeten in 2012 zichtbaar zijn bij de
viering van 20 jaar interne markt. De Commissie benadrukte dat een beter
functionerende interne markt kan leiden tot extra economische groei van
ongeveer 2%. De Commissie wil met haar plannen aansluiten bij het rapport van
Monti en het rapport van het Europees Parlement over de interne markt. De
plannen moeten tevens recht doen aan het concept van de sociale markteconomie
en op deze manier vertrouwen wekken bij de burger.
De Commissie gaf voorts aan dat het actieplan zal bestaan uit twee delen. Het
eerste deel zal gericht zijn op initiatieven voor bedrijven, o.a. het promoten van
innovatie door middel van het EU!octrooi, merkenrecht, auteursrechten,
tegengaan van namaak en piraterij; verdere verbetering van de dienstenmarkten;
maatregelen gericht op het mkb (versterking Small Business Act en verbeteren
toegang tot kapitaal); verbeteren van het ondernemingsklimaat door middel van
belastingcoördinatie; herziening van de aanbestedingsregels; de externe
dimensie. Het tweede deel zal gericht zijn op initiatieven voor burgers en
consumenten, met voorstellen op het gebied van energiebeleid, een mededeling
over diensten van algemeen belang, toegang tot training en een herziening van
het systeem van erkenning van beroepskwalificaties, promoten van de interne
markt voor sociale diensten en de ontwikkeling van de digitale interne markt.
Lidstaten spraken unaniem steun uit voor het belang van verdere versterking van
de interne markt. Veel lidstaten, inclusief Nederland, benadrukten dat het interne
markt actieplan in het teken moet staan van groei en concurrentievermogen. Een
aantal lidstaten, waaronder Nederland, benadrukte het belang van focus in het
actieplan. Veelgenoemde prioriteiten zijn aandacht voor het mkb, verdere
versterking van de dienstenmarkt, de digitale interne markt (inclusief
auteursrechten en e!commerce), het EU!octrooi en een verlaging van de
administratieve lasten. Een aantal lidstaten was van mening dat specifieke
aandacht voor de burger en de sociale dimensie nodig is, inclusief zaken als
(sociale) diensten van algemeen belang. Een aantal andere lidstaten, waaronder
Nederland, benadrukte dat een concurrerende interne markt niet tegengesteld is
aan sociaal beleid, maar juist zorgt voor groei en werkgelegenheid ten gunste van
burgers. Nederland gaf daarbij specifiek aan dat er geen nieuw horizontaal kader
nodig is voor diensten van algemeen economisch belang. Een aantal lidstaten
sprak zich uit voor het wegnemen van belemmeringen op fiscaal gebied, terwijl
andere lidstaten daar minder in zien. Voorts werd de externe dimensie van de
interne markt genoemd als belangrijk aandachtspunt. Een aantal lidstaten wees
daarbij vooral op het belang van een principe als reciprociteit, terwijl andere
lidstaten juist het belang van open markten benadrukten. Tot slot spraken
lidstaten, inclusief Nederland, brede steun uit voor een centrale rol van de Raad
voor Concurrentievermogen bij de follow!up en monitoring van de voortgang op
het interne!marktterrein. Een aantal lidstaten wees daarbij op het belang van het
ontwikkelen van indicatoren en jaarlijkse rapportages. Andere lidstaten
waarschuwden daarbij wel te waken voor onnodige bureaucratie.
Retailmarkt
De Commissie, bij monde van Commissaris Barnier, gaf een korte toelichting op
het rapport over het functioneren van de interne retailmarkt in Europa. In het
rapport wordt een aantal knelpunten geïdentificeerd: de machtsverhouding tussen
leveranciers en distributeurs (contractuele afspraken belemmeren investeringen
en innovatie), belemmeringen op het terrein van e!commerce, gebrek aan
transparantie (prijzen) en belemmeringen voor een duurzame ontwikkeling. De
Commissie gaf aan de uitkomst van het rapport mee te zullen nemen bij het
Interne Markt Pact.
Toerisme
Het voorzitterschap lichtte de conclusies toe en benadrukte het belang van
toerisme voor de duurzame groei en werkgelegenheid van de EU. Het toerisme
zorgt voor een belangrijk aandeel van het BNP van de EU.
De Commissie, bij monde van Commissaris Tajani, onderstreepte eveneens het
belang van toerisme voor de hele EU. Toerisme kent een groot aandeel mkb!
bedrijven en brengt veel werkgelegenheid onder jongeren. Het nieuwe artikel in
het Verdrag van Lissabon onderstreept dit belang en geeft een basis om
aanvullend aan het beleid van de lidstaten maatregelen te nemen. De Commissie
onderstreepte dat zij alleen acties zal voorstellen als dit van toegevoegde waarde
is ten opzichte van het beleid van de lidstaten. Het gaat daarbij vooral om het
bevorderen van coördinatie tussen de lidstaten en het verstevigen van het profiel
van Europa als toeristische bestemming.
Een aantal lidstaten, waar de toeristische sector een groot aandeel heeft in de
economie, onderstreepte het belang van de toeristische sector voor de duurzame
groei en werkgelegenheid van de Europese Unie. Het voorstel van de Commissie
voor de geïntegreerde aanpak steunden zij dan ook. Zij benadrukten dat de
lidstaten goed betrokken moeten worden bij eventuele vervolgacties. Het
aangekondigde Europese forum voor toerisme in november vormt daarvoor een
goed moment.
De Raad nam vervolgens de conclusies aan.
Innovatie Unie
Tijdens het ochtenddeel voor de industrieministers leidde de Waalse minister voor
Economie en Werkgelegenheid, Jean!Claude Marcourt, namens het Belgische
voorzitterschap de discussie over de mededeling over de Innovatie Unie in. De
Commissie presenteerde deze mededeling op 6 oktober. De mededeling is één van
de vlaggenschipinitiatieven van de Europa 2020!strategie. De onderzoeksministers
bespraken deze mededeling tijdens het middagdeel. De minister voor
Wetenschappelijk Onderzoek van de Brusselse hoofdstedelijke regering, Benoît
Cerexhe, gaf een inleiding namens het voorzitterschap. Het voorzitterschap wil dat
de Raad voor Concurrentievermogen met een duidelijke en ambitieuze boodschap
aan de regeringsleiders komt. De Europese Raad bespreekt het thema innovatie in
december. Het voorzitterschap benadrukte in beide inleidingen het belang van
innovatie als motor voor groei en werkgelegenheid. Het mkb is belangrijk voor het
versterken van het innovatief vermogen. Ook moet niet alleen gekeken worden
naar technologische innovatie, maar ook innovaties in de dienstensector en sociale
innovatie.
De Commissie gaf, bij monde van commissaris Tajani (Ondernemingen en
Industrie) en commissaris Geoghegan!Quinn (Onderzoek, Innovatie en
Wetenschap), een toelichting op de Innovatie Unie. De Commissie veronderstelt
dat het behalen van de doelstelling van besteding van 3% van het Bruto
Binnenlands Product (BBP) aan onderzoek en ontwikkeling in de Europese Unie
kan leiden tot 3,7 miljoen nieuwe banen en een groei van het Europese BBP van ¤
800 miljard. Ten opzichte van haar concurrentie blijft Europa vooral achter bij het
omzetten van onderzoek in producten en diensten. De Commissie pleit met name
voor het verbeteren van de toegang voor financiering van onderzoek en innovatie,
met name voor het mkb, het creëren van een interne markt voor innovatie en het
benutten van aanbestedingsbudgetten om innovatie aan te jagen. Hiertoe dienen
de Europese en nationale systemen voor het bevorderen van innovatie beter op
elkaar te worden afgestemd. De mededeling kondigt tevens maatregelen aan voor
het versterken van de kennisbasis gericht op excellent onderzoek, het verbeteren
van het onderwijs voor het opleiden van toptalent en ondernemers, het
bevorderen van samenwerking tussen universiteiten en bedrijfsleven en het
verschaffen van betere toegang voor bedrijven aan Europese programma's.
Daarnaast moeten de structuurfondsen beter benut worden voor het stimuleren
van onderzoek en innovatie. Om de bijdrage van onderzoek en innovatie aan
grote maatschappelijke uitdagingen te vergroten, kondigt de Commissie Europese
Innovatiepartnerschappen (EIP) aan. De Commissie zal starten met een
proefinitiatief op het terrein van 'actief en gezond ouder worden'. Om de ambities
kracht bij te zetten stelt de Commissie voor dat industrie! en onderzoeksministers
regelmatig als 'innovatieraad' bij elkaar komen om de voortgang van de
maatregelen in de mededeling te bespreken en, waar nodig, bij te sturen.
De lidstaten onderstreepten zowel tijdens het ochtenddeel als het middagdeel het
belang van innovatie voor versterking van ons concurrentievermogen en voor het
oplossen van maatschappelijke uitdagingen. De mededeling van de Commissie
richtte zich daarbij terecht op de hele keten, van fundamenteel onderzoek naar
productontwikkeling tot marktintroductie. Veel lidstaten, waaronder Nederland,
wezen op het belang van het omzetten van kennis in producten en diensten
(valorisatie). Het mkb vormt hierbij volgens vele lidstaten een belangrijke schakel.
Alle lidstaten benadrukten het belang van het verbeteren van de kapitaalmarkt
voor risicovolle investeringen in innovatieve producten, diensten en processen.
Nederland riep de Commissie op om snel met maatregelen daarvoor te komen.
Diverse lidstaten onderstreepten de mogelijkheden die standaardisering en
innovatief aanbesteden bieden om het innovatievermogen te versterken. Vele
lidstaten, waaronder Nederland, pleitten voor vereenvoudiging van het Europees
instrumentarium voor onderzoek en innovatie. Nederland wees daarbij ook op het
belang van stroomlijning van het instrumentarium. Diverse lidstaten gaven aan
dat Commissie en lidstaten samen op moeten trekken en dat het Europees beleid
complementair moet zijn aan het nationaal beleid. De beoogde partnerschappen
kunnen hieraan bijdragen. Hiervoor is van belang dat binnen een partnerschap
alle benodigde onderzoek! en innovatieinstrumenten op elkaar worden afgestemd.
Nederland benadrukte dat deze partnerschappen daadwerkelijk moeten leiden tot
stroomlijning van het instrumentarium. Diverse lidstaten, waaronder Nederland,
stonden terughoudend ten aanzien van het instellen van een afzonderlijke
'innovatieraad'. De Raad voor Concurrentievermogen is het geëigende orgaan voor
het monitoren van de voortgang van de Innovatie Unie. Nederland verzocht
daarbij de Commissie om te zorgen voor gedegen voorbereiding bij de bespreking
van de voortgang.
Tijdens het middaggedeelte van de Raad wezen vele lidstaten, waaronder
Nederland, aansluitend op het versterken van de kennisdriehoek en de
investeringen in de kennisbasis. Het versterken van de Europese onderzoeksraad
(ERC), het ontwikkelen van grootschalige onderzoeksinfrastructuur en het
verbeteren van de mobiliteit zijn daarvoor van belang. Ook vonden diverse
lidstaten dat de samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven bevorderd
moet worden, onder andere via publiek!private samenwerking. Nederland pleitte
tenslotte voor meer aandacht in het kaderprogramma voor valorisatie en
verspreiding van resultaten.
Het voorzitterschap concludeerde dat het versterken van innovatie van groot
belang is voor een duurzaam en concurrerend bedrijfsleven. Gezien de budgettaire
beperkingen moeten de publieke en private investeringen effectiever ingezet
worden. De Raad voor Concurrentievermogen moet de voortgang monitoren. De
vormgeving van de partnerschappen moet verder worden verduidelijkt. De
discussie tijdens deze Raad vormt een opmaat naar de conclusies die in november
zijn voorzien en de thematische Europese Raad over innovatie in december.
Vereenvoudiging van deelname aan het Kaderprogramma voor onderzoek
en ontwikkeling
Het voorzitterschap benadrukte het belang van vereenvoudiging voor deelnemers
aan het Kaderprogramma. De conclusies geven de urgentie goed weer en bieden
houvast voor concrete verbeteringen. De Raad dient daarbij de voortgang en
impact van de verbeteringen te blijven volgen.
De Commissie benadrukte eveneens het belang van vereenvoudiging. De
Commissaris wees erop wel een juiste balans te willen houden tussen
verbeteringen en het bieden van noodzakelijke continuïteit aan deelnemers. Een
deel van de voorstellen zal worden meegenomen in de beoogde evaluatie van het
Kaderprogramma later dit jaar. Andere, meer radicale wijzigingen worden na 2013
in het nieuwe Europese onderzoek! en ontwikkelingsprogramma meegenomen.
De Raad nam vervolgens zonder discussie de conclusies aan.
Gezamenlijk programmeren van onderzoek in de Europese Unie
Het voorzitterschap benadrukte de rol die gezamenlijk programmeren van
onderzoek dat door de lidstaten gefinancierd wordt, kan spelen in het bijdragen
aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Met de voorliggende
conclusies wordt een start gemaakt op de thema's 'landbouw, voedselzekerheid en
klimaatverandering', 'een gezond dieet voor een gezond leven' en 'cultureel
erfgoed in een veranderende wereld'.
Ook de Commissie, bij monde van Commissaris Geoghegan!Quinn (Onderzoek,
Innovatie en Wetenschap) onderstreepte het belang van gezamenlijk
programmeren en de start van de drie voorliggende initiatieven. Om het beheer
van deze initiatieven in goede banen te leiden, kondigde de Commissie aan
raamwerkcondities op te stellen en deze aan de Raad voor te leggen.
De Raad nam vervolgens zonder discussies de conclusies aan.
Diversen
Late betalingen
Het voorzitterschap geeft aan veel belang te hechten aan de uitkomsten van de
onderhandelingen met het Europees Parlement over de herziening van de richtlijn
late betalingen. Het voorliggende compromis geeft marktpartijen die worden
benadeeld door het betaalgedrag van overheden, meer en eenvoudiger
mogelijkheden om dat nadeel te bestrijden. Dit is van belang om te zorgen dat
met name het mkb in tijden van crisis, maar ook daarna, over voldoende liquide
middelen blijft beschikken om te investeren. Het voorstel draagt daarmee in
belangrijke mate bij aan de versterking van het concurrentievermogen in het
algemeen en van het mkb in het bijzonder.
Coördinatie Europa 2020
De Duitse delegatie lichtte haar ideeën toe over de coördinatie van Europa 2020
en de rol van de Raad van Concurrentievermogen daarbij. Het voorzitterschap
concludeert dat, in samenspraak met de Commissie en het raadssecretariaat, zal
worden bekeken hoe hierop teruggekomen kan worden.
Informele Raad voor Concurrentievermogen 14!16 juli jl
Het voorzitterschap geeft een korte terugkoppeling van de informele Raad voor
Concurrentievermogen van 14!16 juli jongstleden.
Efficiënt gebruik van hulpbronnen
Het voorzitterschap lichtte de uitkomsten toe van de informele Raad van
Milieuministers van 12 en 13 juli jongstleden. De ministers spraken daarbij over
duurzaam materiaal beheer.
Conferentie energie!uitdagingen voor de industrie
Het voorzitterschap lichtte de uitkomsten toe van de conferentie over energie
uitdaging voor de industrie. Deze conferentie vond op 16 en 17 september plaats
in Spa.
Consumentenrechten
Het voorzitterschap lichtte de uitkomsten toe van de conferentie over de
handhaving van consumentenrechten in de EU. Deze conferentie vond op 22
september jongstleden plaats in Brussel.
ITER
De Commissie kondigde aan om, zoals eerder door de Raad verzocht is, voor eind
november een voorstel te presenteren voor het verbeteren van de aansturing van
het ITER!project. Met dit voorstel moet worden voorkomen dat ITER in de
toekomst te maken krijgt met verdere kostenoverschrijdingen. Tevens zal "Fusion
for Energy" (F4E) een plan presenteren om invulling te geven aan de
kostenbeheersing en reductie. "Fusion for Energy" is de organisatie binnen
Euratom die verantwoordelijk is voor het correct afwikkelen van de
aanbestedingen voor de Europese bijdrage aan ITER. De onderhandelingen over
de financiering van de kostenoverschrijding binnen de huidige financiële
perspectieven worden door de budgetautoriteit gevoerd.
Onderzoek!, technologie! en innovatiesamenwerking EU!Afrika
Het voorzitterschap lichtte het voorstel toe over de wijze waarop de
samenwerking tussen de Europese Unie en Afrika voor onderzoek, technologie en
innovatie versterkt kan worden. Dit voorstel is afkomstig van het strategisch
forum voor internationale onderzoek!, technologie! en innovatiesamenwerking
(SFIC). Dit forum, bestaande uit de lidstaten en de Commissie, is onderdeel van
het comité voor de Europese onderzoeksruimte (ERAC) en adviseert de Raad en
de Commissie over de samenwerking van de Europese Unie met derde landen.
Proefinitiatief gezamenlijk programmeren voor neurodegeneratieve ziekten, in het
bijzonder Alzheimer
Het voorzitterschap informeerde de Raad over de voortgang bij het proefinitiatief
voor gezamenlijk programmeren voor neurodegeneratieve ziekten, in het
bijzonder Alzheimer. Dit proefinitiatief is in december van 2009 door de Raad
gelanceerd. In eerste helft van 2010 is de strategische onderzoeksagenda
afgerond.