Rijksoverheid
1 november 2010
Kamervragen over het rapport 'Zoelen van varkens en implicaties voor
dierenwelzijn'
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het
lid Ouwehand (PvdD) over het rapport "Zoelen van varkens en implicaties voor
dierenwelzijn".
1
Kent u het rapport "Zoelen van varkens en implicaties voor dierenwelzijn"1?
Ja.
2, 3, 7, 8, 10 en 11
Welke consequenties verbindt u aan de conclusie van het rapport dat "zoelen
belangrijk is voor varkens, zeker wanneer alle mogelijke functies van het zoelen
(inclusief thermoregulatie) worden meegenomen"? Erkent u dat modderbaden een
basisbehoefte zijn voor varkens?
Welke consequenties verbindt u aan de constatering van de onderzoeker dat "de
analyse in dit rapport zien dat varkens die in Nederland volgens de
huidige normen in de varkenshouderij worden gehouden, waarbij verondersteld
wordt dat de dieren binnen hun thermische comfortzone blijven, mogelijk
substantieel gebruik zouden maken van zoelmogelijkheden indien die zouden
worden aangeboden"? Deelt u de mening dat het onthouden van modderbaden
aan deze dieren hun welzijn aantast?
1 M.B.M. Bracke, augustus 2010. Rapport 381, "Zoelen van varkens en implicaties voor
dierenwelzijn". http://www.wakkerdier.nl/docs/Modderbad_Rapport.pdf
Deelt u de mening dat uit dit rapport blijkt dat zoelen voor varkens essentieel is
voor hun welzijn, en dat varkens hiertoe dus de mogelijkheid zouden moeten
hebben? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn wilt u
ervoor zorgen dat alle in Nederland gehuisveste varkens de mogelijkheid tot
zoelen hebben? Zo neen, waarom niet?
Deelt u de mening dat het zoelgedrag als dierenwelzijnsvoorwaarde en - indicator
zo spoedig mogelijk onderdeel uit moet gaan maken van het verduurzamings,
proces in de veehouderij? Zo ja, op welke wijze wilt u dit verankeren in uw beleid
en wanneer kan de Kamer hiervan kennisnemen? Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid het beschikbaar stellen van zoelmogelijkheden verplicht te stellen
voor de varkenssector? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
Deelt u de conclusie dat wanneer er geen aandacht komt voor potentieel
significante aspecten van het natuurlijke gedrag van dieren zoals zoelen van
varkens, het doel van een transitie naar volledig duurzame houderijsystemen in
de toekomst mogelijk niet gehaald wordt? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke
wijze bent u voornemens hier aan tegemoet te komen en op welke wijze wilt u het
natuurlijk gedrag van dieren uitgangspunt maken in uw beleid?
In de nota Dierenwelzijn 2007 is de ambitie uitgesproken dat het perspectief van
het dier leidend is bij de inrichting van stallen en de bedrijfsvoering en dat
gehouden dieren behoeften kunnen uiten die voortvloeien uit hun natuurlijk
gedrag. Zoelen is een uiting van diverse behoeften waarvan het zoeken naar
verkoeling en huidverzorging bewezen functies zijn. Het kunnen zoelen zie ik dus
als een invulling van de behoeften "thermocomfort" en "zelfverzorging". De wijze
waarop de varkenshouderij tegemoet komt aan deze behoeften acht ik hun
verantwoordelijkheid. Dat kan door modderbaden aan te leggen maar er zijn
diverse andere (innovatieve) toepassingsvormen die tegemoet komen aan deze
wetenschappelijk bewezen behoeften van het varken zoals bijvoorbeeld een
douche en een schuurpaal.
4, 6 en 9
Deelt u de conclusie van de onderzoeker dat "gesteld worden dat zoelgedrag
bij varkens en verwante diersoorten zoals de waterbuffel, hoogstwaarschijnlijk
veel belangrijker is dan deskundigen en stakeholders in de veehouderij
veronderstellen als gevolg van vermeende technologische, economische en
ethische beperkingen van huidige productiesystemen"? Zo ja, welke consequenties
verbindt u hieraan? Zo neen, waarom niet?
Hoe beoordeelt u de conclusie dat varkens zo'n diepe motivatie ('demand') hebben
voor zoelen dat zij hun afkeer om in de eigen uitwerpselen te liggen, overwinnen
om toch afkoeling te zoeken? Kunt u bevestigen dat dit in de intensieve
veehouderij veelvuldig voorkomt, terwijl varkens, wanneer gehouden onder betere
en meer natuurlijke omstandigheden, zeer hygienische dieren zijn? Welke
consequenties verbindt u hieraan?
Deelt u de mening dat in een 'integraal duurzame veehouderij' de varkens kunnen
zoelen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke wijze bent u voornemens dit op te
nemen in uw toekomstvisie op een duurzame veehouderij, en op welke wijze wilt
u ervoor zorgen dat dit toekomstbeeld snel in zicht komt?
De huidige productiesystemen kennen hun beperkingen om tegemoet te komen
aan de integraal duurzame ambitie zoals verwoord in de Nota Dierenwelzijn 2007
en de Toekomst visie op de veehouderij 2008. Zo is het bijvoorbeeld lastig om in
de huidige varkenshokken functiegebieden duidelijk te scheiden waarmee
voorkomen zou kunnen worden dat varkens in hun eigen uitwerpselen gaan liggen
om af te koelen. Daarom stimuleer ik ondernemers om aan de slag te gaan met
de werkwijze zoals deze is ontwikkeld via de herontwerptrajecten Kracht van
Koeien, Houden van Hennen en Varkansen. Deze herontwerpen zetten aan tot een
andere manier van denken over hoe verschillende behoeften vertaald kunnen
worden in een huisvestingssysteem dat integraal duurzaam is. Programma's van
eisen opgesteld vanuit het perspectief van het dier, de ondernemer en de
maatschappij moeten uiterlijk in 2023 leiden tot een welzijnsvriendelijke, integraal
duurzame en maatschappelijk geaccepteerde veehouderij.
5
Deelt u de conclusie dat "Zoelen en andere 'blinde vlekken' in het welzijns,
onderzoek (zoals de mogelijkheden om het varken cognitieve uitdagingen te
bieden en zijn fysiologische basisbehoeften te bevredigen, inclusief de behoefte
voor een goede temperatuursregulatie) steeds belangrijker worden in de
discussie over het varkenswelzijn in de toekomst"? Wat is de reden van de door
de onderzoeker geconstateerde blinde vlekken in het welzijnsonderzoek en op
welke wijze bent u voornemens deze blinde vlekken op te heffen?
In de vorige eeuw lag de focus van onderzoek en beleid vooral op het gebied van
voorkomen van ongerief om het welzijn van dieren te verbeteren. Aan het begin
van deze eeuw is er een andere benadering ontwikkeld, namelijk uitgaan van de
behoeften van het dier. Door tegemoet te komen aan de behoeften wordt meer
dan alleen het ongerief aangepakt; ook gerief of welbevinden zijn belangrijke
onderdelen van het huidige en toekomstige onderzoeks# en beleidsterrein.
12
Kunt u uiteenzetten wat u ziet als de 'ethische speelruimte' in de veehouderij?
Deelt u de mening dat de huidige intensieve veehouderijpraktijk zich hierbuiten
begeeft? Zo ja, op welke wijze wilt u ervoor zorgen dat dieren ethisch
verantwoord gehouden worden? Zo neen, waarom niet?
Te allen tijde zal moeten worden voldaan aan wet en regelgeving die als een
vertaling kan worden beschouwd van hetgeen in Nederland, democratisch
gelegitimeerd, maatschappelijk verantwoord wordt geacht.
Verder wordt in een samenspel van bedrijfsleven en samenleving, boer en burger
bepaald hoe en welke aanvullende eisen aan de orde zijn en welke vertaling deze
krijgen. Mijn ministerie bevordert de dialoog hierover.
DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN,
LANDBOUW EN INNOVATIE,
dr. Henk Bleker