Population dynamics of black-tailed Godwits in the light of heavy metal
pollution
Datum: 29 oktober 2010
Promotie: mw. M. Roodbergen, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Population dynamics of black-tailed Godwits in the light
of heavy metal pollution
Promotor(s): prof.dr. T. Piersma
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nog geen effecten van zware metalen op gruttopopulaties
In Nederland broedt minimaal 14% van de gruttopopulatie in gebieden met
bodemconcentraties zware metalen boven de maximaal toelaatbare
concentratie voor vergiftiging. Maja Roodbergen heeft getracht effecten
van vervuiling in de vorm van zware metalen op gruttopopulaties te
bepalen. In een vervuild gebied en een referentiegebied heeft zij
concentraties zware metalen in bodem, regenwormen, gruttoveren en
-eieren gemeten en populatiestudies uitgevoerd. Hoewel zware metalen
werden doorgegeven aan grutto's, leken verhoogde concentraties geen
direct effect te hebben op onderzochte populatieparameters. In beide
gebieden was de reproductie te laag voor een stabiele populatie.
De door Roodbergen verzamelde gegevens over reproductie en overleving
lieten zien dat de populatieafnames van weidevogels worden veroorzaakt
door een afname in nest- en kuikenoverleving en niet in
volwassenoverleving. De populatiegroeisnelheid bij weidevogels wordt
vooral gestuurd door de volwassenoverleving. Toch kan een chronisch
verlaagde reproductie leiden tot een populatieafname.
Aan de hand van populatiemodellen en beschikbare data adviseert
Roodbergen de bescherming vooral te richten op de reproductie. Bij de
grutto dient de reproductie minimaal te worden verdubbeld. Om dit te
bereiken moeten meerdere reproductieparameters tegelijk worden
vergroot, met name kuikenoverleving, aandeel broeders en
nestoverleving.
Hoewel zware metalen waarschijnlijk geen belangrijke rol spelen in de
populatieafnames van weidevogels, kunnen ze in de toekomst een groter
risico gaan vormen, aangezien de concentraties zware metalen in
Nederlandse bodems toenemen. Roodbergen beveelt daarom aan in
veengebieden op percelen met beheersmaatregelen het grondwaterpeil te
verhogen. Naast het gunstige effect op weidevogels - door een beter
voedseltoegankelijkheid - kan dit de risico's van vervuiling door zware
metalen verminderen, behalve bij gebieden met hoge bodemconcentraties
kwik. Toevoegen van calcium aan vervuilde bodems kan bovendien de
blootstelling verminderen.
Maja Roodbergen (Suriname, 1977) studeerde biologie in Wageningen. Haar
promotieonderzoek deed zij bij de Rijksuniversiteit Groningen,
onderzoeksschool Functional Ecology, vakgroep Animal Ecology en bij
Ecotoxicologie van Alterra. Haar onderzoek werd gefinancierd door NWO
(SSEO project). Inmiddels werkt zij bij SOVON Vogelonderzoek Nederland,
als onderzoeker, voornamelijk aan weidevogels.
Laatst gewijzigd: 19 oktober 2010 11:30
Rijksuniversiteit Groningen