Het zijn de kleine dingen die het doen
Datum: 26 oktober 2010
Oratie: mw. prof.dr. A. van den Berg, 16.15 uur, Academiegebouw,
Broerstraat 5, Groningen
Titel: Het zijn de kleine dingen die het doen
Leeropdracht: Moleculaire pathologie van maligne lymfomen
Faculteit: Medische Wetenschappen
In de afgelopen tien jaar is duidelijk geworden dat er niet alleen RNA
transcriptie plaatsvindt van de ruim 20.000 eiwitcoderende genen, maar
dat het grootste gedeelte van ons erfelijke materiaal, oftewel het DNA,
wordt afgeschreven als niet eiwitcoderende RNA moleculen. Opmerkelijk
is dat het aantal niet coderende RNA moleculen zelfs vele malen groter
is dan het aantal eiwitcoderende RNA moleculen. Deze niet coderende RNA
moleculen (n>1.000.000) worden onderverdeeld in verschillende families
op basis van lengte, positie in het genoom en homologie met andere
organismen. De microRNAs vormen een relatief kleine familie met
ongeveer 1.000 verschillende leden.
Anke van den Berg richt zich in haar oratie op de rol van microRNAs in
de pathogenese van lymfomen. Lymfoom of lymfeklierkanker is een
verzamelnaam voor verschillende vormen van kanker van de witte
bloedcellen. Al jarenlang wordt er veel onderzoek gedaan naar de
pathogenese van lymfomen, waarbij de aandacht veelal was gericht op de
rol van eiwit coderende genen. Van den Berg geeft een overzicht van de
huidige kennis op het gebied van de microRNAs en gaat daarnaast in op
de rol die microRNAs spelen bij het ontstaan van lymfomen. Centraal
staan de moleculair biologische achtergronden en de pathogenese.
Op basis van de huidige kennis is het duidelijk dat naast de eiwit
coderende genen ook de microRNAs een essentiële rol spelen bij het goed
functioneren van de cel. Ontregeling van de microRNAs kan resulteren in
transformatie van een normale cel tot een tumor cel. Onderzoek van de
groep van Van den Berg en anderen heeft het belang van deze kleine RNA
moleculen bij de pathogenese van lymfomen duidelijk aangetoond.
Het belang van dit soort onderzoek voor de patiënt wordt duidelijk op
drie verschillende aspecten; het stellen van de juiste diagnose, het
bepalen van de prognose en als therapeutisch target. In de nabije
toekomst zal het wetenschappelijk onderzoek zich ook steeds meer gaan
richten op andere niet coderende RNA moleculen. Nieuwe therapeutische -
op microRNA en niet coderende RNA moleculen gebaseerde - strategieën
zullen zeker tot de mogelijkheden gaan behoren voor de behandeling van
patiënten met kanker of lymfomen.
Laatst gewijzigd: 19 oktober 2010 11:58
Rijksuniversiteit Groningen