Gemeenten willen middelen en ruimte om nieuwe taken waar te maken
30.09.2010
Snel overleg nodig over vrijheid en verantwoordelijkheid voor gemeenten
Er komen zeer veel taken en verantwoordelijkheden op de gemeenten af,
maar gemeenten moeten die wel waar kunnen maken. Dat is de eerste
reactie van de VNG op het regeerakkoord dat vandaag is gepresenteerd.
De ingrijpende maatregelen in het regeerakkoord geven de gemeenten een
grotere maatschappelijke rol. De VNG heeft wel zorgen of daarbij wel
voldoende beleidsvrijheid en financiële middelen worden toegekend om
die waar te kunnen maken. Jeugdzorg, zorg (delen van de AWBZ) en één
regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt leiden tot een
aanzienlijke verbreding van het takenpakket van de gemeenten. Deze
verdere decentralisatie van taken naar gemeenten, zonder de
bijbehorende middelen en ruimte, zal de slagkracht van de gemeenten
aantasten. Hier wil de VNG snel met het kabinet over rond de tafel.
De VNG wil meteen met het nieuwe kabinet om de tafel om te
inventariseren hoe gemeenten in staat kunnen worden gesteld om hun werk
goed te kunnen blijven doen. De gemeenten pleiten daarbij voor meer
bestuurlijke ruimte om zelf lokale invulling te geven zonder stringente
opdrachten vanuit het rijk die financieel onvoldoende worden gedekt.
Het motto van het regeerakkoord geldt zeker ook voor de relatie van het
kabinet met de gemeenten: vrijheid en verantwoordelijkheid! Gemeenten
moeten beleidsvrijheid krijgen om verantwoordelijkheid te kunnen dragen
voor taken die het rijk wil overdragen.
De VNG juicht het op zich toe dat dit kabinet zegt `te geloven in een
overheid die alleen dat doet wat zij moet doen, liefst zo dicht
mogelijk bij mensen' en daarom de jeugdzorg, werkgelegenheidstaken en
delen van de AWBZ bij gemeenten wil onderbrengen. Daarop drong de VNG
aan omdat decentralisatie van taken past binnen de visie van gemeenten,
waarbij overheidstaken zo dicht mogelijk bij de burger moeten worden
belegd. De VNG betreurt het dan ook dat het principe om het bestuur zo
dicht mogelijk bij de burger te brengen juist bij de politie niet wordt
gevolgd. De voorstellen leiden er toe dat er een enorm kostbare
reorganisatie op gang zal komen.
De VNG vraagt zich wel af of de middelen die daaraan in het
regeerakkoord worden gekoppeld zijn, toereikend zijn om op die gebieden
iets te kunnen betekenen. Zonder scherpe keuzes van het rijk over welke
taken wel en welke taken niet meer uitgevoerd hoeven te worden, lopen
gemeenten vast in de uitvoering. De VNG wil daarom spoedig overleg om
te kijken of er oplossingen kunnen worden gevonden. Gemeenten moeten
hun eigen kracht kunnen inzetten om lokaal een probleem op te kunnen
lossen.
Gemeentelijke financiën; zorgen om de stapeling van de kortingen
Nog afgelopen zaterdag herinnerde VNG-voorzitter Jorritsma de
informateur aan de geldende afspraken voor het Gemeentefonds; samen de
trap op, samen de trap af. Als de rijksuitgaven dalen, dalen de
gemeentelijke inkomsten in het gemeentefonds evenredig. In het
regeerakkoord staat dat voor het Gemeentefonds dit uitgangspunt weer
wordt ingevoerd.
Daarnaast echter stapelt het regeerakkoord korting op korting voor de
gemeenten, te weten:
* algemene korting op het gemeentefonds van EUR 1.2 miljard volgens
de samen trap op, trap af systematiek
* doelmatigheids- en efficiencykortingen op taken die nog
gedecentraliseerd moeten worden, denk aan de jeugdzorg, EUR 300
miljoen en EUR 100 miljoen op de vorming van regionale
uitvoeringsdiensten
* kortingen op specifieke uitkeringen; zoals de WWB, Wajong en WSW.
Deze ingrepen in de gemeentelijke financiën van het nieuwe kabinet
komen nog bovenop:
* de door het demissionaire kabinet Balkenende, in de rijksbegroting
2011, gestapelde korting op korting richting gemeenten
* financiële ingrepen door gemeenten zelf op hun eigen begrotingen
door de economische crisis, o.a. door tegenvallende inkomsten uit
grondexploitatie.
De VNG presenteert volgende week woensdag een uitgebreide reactie op
het regeerakkoord, nu beperkt zij zich tot de hoofdlijnen.
Den Haag, 30 september 2010
Vereniging Nederlandse Gemeenten