UMC Utrecht
Operatie kan levertumor doen groeien
Bij het verwijderen van leveruitzaaiingen van darmkanker moeten
chirurgen de bloedtoevoer zo kort mogelijk afklemmen. Hoe langer de
bloedstroom afgeklemd wordt, hoe groter de kans dat de tumoren
terugkomen. Chirurg in opleiding Maarten Nijkamp van het UMC Utrecht
toont dat aan in zijn proefschrift. Hij promoveert 30 september.
Bij zestig tot tachtig procent van de patiënten met leveruitzaaiingen
van darmkanker komt de kanker terug na de operatie. In zijn
proefschrift biedt Maarten Nijkamp hiervoor een mogelijke verklaring.
Tijdens de operatie klemt de chirurg vaak bloedvaten af om ernstig
bloedverlies te voorkomen. Nijkamp's collega's lieten in proefdieren
eerder zien dat de daling in het zuurstofgehalte microscopisch kleine
uitzaaiingen prikkelt een groeispurt in te zetten. Om te voorkomen dat
ze afsterven gaan de tumorcellen als het ware op zoek naar nieuwe
voeding. Nijkamp onderzocht welke moleculen tumorcellen hiervoor
gebruiken.
Daarnaast analyseerde Nijkamp achteraf 160 patiënten die een
leveroperatie ondergingen voor uitzaaiingen van darmkanker. Hij maakte
onderscheid tussen patiënten waarbij het afklemmen van de bloedtoevoer
tijdens de operatie resulteerde in geen, matig of ernstig
zuurstoftekort. In 88 patiënten werden tijdens de operatie bloedvaten
tijdelijk afgesloten. Gemiddeld 2,5 jaar na de operatie keek hij
opnieuw naar de gezondheid van alle patiënten.
Bij patiënten waarbij het afklemmen van de bloedtoevoer resulteerde in
ernstig zuurstoftekort keerde de kanker anderhalf keer vaker terug in
de lever dan bij patiënten waarbij niet was afgeklemd en dus geen
zuurstoftekort was opgetreden. Maar na vijf en tien jaar waren in beide
groepen nog evenveel mensen in leven (37 en 22 procent). Nijkamp
concludeert dat chirurgen de bloedtoevoer bij leveroperaties zo weinig
mogelijk af moeten klemmen. Op basis van proefdieronderzoek beveelt hij
aan niet langer af te sluiten dan twintig minuten en maximaal drie maal
vijftien minuten.
"Er zijn toch nog veel chirurgen die tijdens leveroperaties uit
voorzorg standaard de grote bloedvaten afklemmen", vertelt Nijkamp.
"Natuurlijk is het nodig bloedverlies te voorkomen, maar chirurgen
moeten zich realiseren dat het afklemmen de tumorgroei in de lever kan
versnellen. Ik hoop dat mijn onderzoek bijdraagt aan dat besef."
Jaarlijks krijgen in Nederland 12.000 mensen dikkedarmkanker en
overlijden 5.000 patiënten aan de ziekte. Darmkanker zaait bij de helft
van de patiënten uit naar de lever, chemotherapie werkt dan alleen
levensverlengend. Genezen kan via chirurgische verwijdering van de
tumor, maar slechts bij een kwart van de patiënten is zo'n operatie
mogelijk. Na tien jaar is nog ongeveer een kwart van de patiënten in
leven.
Chirurg prof. dr. Inne Borel Rinkes van het UMC Utrecht begeleidde het
onderzoek. NWO en KWF Kankerbestrijding ondersteunden het onderzoek
financieel. Nijkamp promoveert op 30 september 2010 aan het UMC
Utrecht.
Voor meer informatie, bel 088 75 588 50 of mail info@umcutrecht.nl.
maandag 27 september 2010