Stichting FOM
28 september 2010, 2010/30
Eerste FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs voor Ewold Verhagen
De Stichting FOM heeft de FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs 2010
toegekend aan dr. Ewold Verhagen. Hij ontvangt deze prijs ter waarde
van 10.000 euro voor zijn werk op het gebied van de nano-optica,
oftewel het gedrag van licht op een heel kleine schaal. De eerste
editie van deze prijs zal, tegelijk met de andere wetenschappelijke
FOM-prijzen, tijdens het jaarlijkse congres Physics@FOM Veldhoven
uitgereikt worden op 18 januari 2011.
Figuur 1. Ewold Verhagen
vergroten Figuur 1. Ewold Verhagen
Winnaar van de FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs 2010.
Foto: Melissa van der Sande
De beoordelingscommissie vindt dat Verhagen in zijn promotietraject een
indrukwekkend aantal experimenten heeft uitgevoerd met een gedegen
theoretische onderbouwing. Daarmee heeft hij zich ontwikkeld tot een
zeer veelzijdige onderzoeker. "Hij is in staat om afstand te nemen en
zijn onderzoek te kaderen, zowel binnen het wetenschappelijke vakgebied
als in de context van mogelijke toepassingen", zo schrijft de jury. Het
proefschrift heeft volgens de commissie een "ongewone helderheid" en
een "sterke theoretische onderbouwing en analyse". Zij concludeert dan
ook dat Verhagen een waardige winnaar van deze nieuwe prijs van FOM is.
Ewold Verhagen (1980) is op 16 december 2009 cum laude gepromoveerd aan
de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek deed hij bij het FOM-instituut
AMOLF, onder supervisie van prof.dr. A. Polman en prof.dr. L. Kuipers.
Het onderzoek leidde tot maar liefst twaalf publicaties, waaronder drie
in Nano Letters en twee in Physical Review Letters. Hij werkt momenteel
als postdoc aan de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) in
Zwitserland.
Het onderzoek
Verhagen heeft voor zijn onderzoek het gedrag van licht gemanipuleerd
met behulp van metalen nanostructuren. Een metaaloppervlak kan licht
geleiden in de vorm van 'plasmonen', een bepaald soort
elektromagnetische golven. Verhagen onderzocht nieuwe manieren om de
eigenschappen van deze plasmonen te controleren, zodat ze de opsluiting
van licht op nanometerschaal mogelijk maken. Hij laat zien dat de
golflengte in diverse golfgeleiders aanzienlijk korter kan zijn dan die
van licht. Ook toont hij theoretisch aan dat de brekingsindex in
dergelijke golfgeleiders negatief kan zijn. Aan de hand van deze
bevindingen ontwierp hij een driedimensionaal materiaal waarin
lichtgolven als het ware 'achteruit lopen'; naar een lichtbron toe in
plaats van er vandaan. Door gebruik te maken van spits toelopende
golfgeleiders, een soort trechters van goud, was hij in staat
elektromagnetische straling efficiënt te concentreren op lengteschalen
die vele keren kleiner zijn dan de golflengte van licht in de vrije
ruimte. Zulke controle over elektromagnetische velden kan in de
toekomst toepassingen hebben in gebieden als lichtsensoren en
zonnecellen.
De prijs
De Stichting FOM kent verschillende prijzen toe aan onderzoekers in de
fysica. De FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs wordt vanaf dit jaar
jaarlijks toegekend voor het beste natuurkundige proefschrift.
Aandachtspunten hierbij zijn: nieuwe inzichten verkregen met het
onderzoek, de originaliteit van de onderzoeksmethode, de door de
kandidaat getoonde wetenschappelijke breedte en diepte en de wijze van
presentatie van het onderzoek in het proefschrift.
Meer informatie
Over het onderzoek: Ewold Verhagen, +41 21 693 58 55 (kantoor), +41 21
693 05 59 (lab).
Over de prijs: Noortje Vis, (030) 600 12 17.
Algemene informatie over FOM-prijzen is te vinden op
www.fom.nl/prijzen.
Het proefschift van Ewold Verhagen is ook online beschikbaar.