Rijksoverheid
Presentatie van het ODIN-rapport (JOB)
Toespraak | 28-09-2010
Dames en heren, studenten, docenten en schoolleiders,
Odin betekent voluit Ons Doel Is Nuttig. Nou, dat is het zeker. Wat is
er nou mooier dan studenten die tevreden zijn over hun onderwijs? Door
dat doel na te streven krijgen studenten een grotere kans op een mooie
plek in de maatschappij, En wordt er meteen gewerkt aan een goed
opgeleide beroepsbevolking. Daar hebben we dus met z'n állen baat bij.
Maar het jaarlijkse Odinrapport betekent méér: ik zie het óók als een
belangrijke, een onmisbare slijpsteen. Een slijpsteen voor kwaliteit,
waaraan de mbo-scholen in ons land zich kunnen scherpen. Werken aan
kwaliteit houdt niet op bij klanttevredenheid. De ambitie om het
voortdurend beter te willen doen, moet centraal staan. En daar heb je
de kritische feed back van je omgeving voortdurend bij nodig.
Ik ben nu honderd dagen staatssecretaris van onderwijs. En het
beroepsonderwijs valt binnen mijn portefeuille. En (jullie mogen het
gerust weten) ik hèb er iets mee.
Er gebeuren mooie dingen in het mbo. Er werken gedreven mensen. En
(geloof het of niet) ook voor mijn eigen carrière legde ik de basis in
het beroepsonderwijs.
Maar, daar zijn we het met z'n allen over eens: een aantal zaken moeten
gewoon beter.
Daar ga ik me de komende vier jaar hard voor maken.
Heel direct door scholen te beoordelen op het niveau van de kwaliteit.
Ook op het gebied van onderwijstijd ben ik aan zet. Daar moeten scholen
gewoon aan voldoen.
De klachten van mbo'ers sterken me in die ambitie: gebrek aan
begeleiding stond in de postzak hooggenoteerd. En ik zie het terug in
Odin 4.
De Inspectie is daarbij mijn bondgenoot. Maar zie ons als een waakhond,
die alleen uit zijn hok komt als het nodig is. De scholen waar het goed
gaat, die hun kwaliteitszorg goed op orde hebben, die willen we met
rust laten.
Een ándere, heel belangrijke manier om de kwaliteit te verbeteren, ligt
in eerste instantie bij scholen zelf. Ik zei het al: scholen moeten
zich (veel meer dan vroeger) scherpen aan de mening van de mensen waar
ze in de praktijk, dag in dag uit mee te maken hebben.
-Dat zijn bijvoorbeeld de bedrijven. Opleiders van stageleerlingen. En
straks afnemers van beroepskrachten. Die hebben belang bij goede
opleidingen.
-Ik noem ook de ouders, de gemeente en ook andere scholen, waar een
school zich mee kan vergelijken.
-Maar last but not least, en daar gaat het vandaag over, noem ik de
leerlinge, jullie.
De school levert een heel waardevol product, waar je je hele leven mee
verder moeten kunnen. Daarom vind ik het heel belangrijk dat mbo'ers
zelf goed mee kunnen praten en hun stem kunnen laten horen over de
kwaliteit van het onderwijs. Voor de leerlingen dóen we het
uiteindelijk.
De Job-monitor laat dit jaar zien dat dat gesprek nog niet voldoende
tot stand komt. Dat leerlingen zich door scholen niet voldoende gehoord
voelen.
Dat komt voor mij niet als een verrassing. Ik heb de klachten gezien
die in die zeven postzakken zaten, ik noemde het net al even. Dat was
een signaal, want het is nogal een omweg om kritiek te uiten via de
Hoftoren. Een recent verslag van de Inspectie wees ook uit dat het
klopt: dat de dialoog met leerlingen in het mbo nog een heel stuk beter
kan. Met name, tussen leerlingen en leraren, op de werkvloer.
Ik ga mbo-scholen dus flink stimuleren om dat gesprek met jullie beter
te organiseren. Het is zelfs wettelijk verplicht. De scholen moeten hun
oren wijd open zetten voor de signalen die jullie afgeven. Structureel
gehoor geven aan jullie kritiek. En laten zien dat ze er iets mee doen.
Dan kunnen scholen hun kwaliteit tijdens de rit voortdurend bijsturen
Nu hoopt de kritiek zich op, er komt een soort vulkaanuitbarsting, en
creëert de kritiek een scherpe situatie. Dat hadden we kunnen
voorkomen.
Achmed Sadat had het er net over. Groeien door kritiek. Elkaar af en
toe eens stevig de waarheid zeggen. Dat geeft ruimte, inzicht in wat er
goed gaat en waar de zwakke plekken zitten. Het houdt je relatie
dynamisch. Het zorgt ervoor dat je weer met elkaar verder kunt. Kritiek
leveren is dus juist een uiting van betrokkenheid. Dat heeft Achmed
heel goed gezien.
Ik weet dat die `horizontale verantwoording' nieuw is voor scholen. Ze
moeten met elkaar uitvinden hoe dat zo goed mogelijk te organiseren.
Maar het past bij de verantwoordelijkheid van een moderne
maatschappelijke onderneming, die de school in deze tijd is. De
Inspectie neemt het mee in de beoordeling.
Ik zei net dat ik dat gesprek wil stimuleren. Hoe?
Eén van de manieren om dat heel concreet te doen, is een
medezeggenschap `nieuwe stijl'. De huidige vormgeving van
medezeggenschap werkt het gevoel van niet gehoord worden, teveel in de
hand.
Het probleem is dat jullie nu meelopen in het grote overleg, waar alle
schoolse zaken, van kapotte wc's tot de secundaire arbeidsverhoudingen
van de leraren aan bod komen. Op zo'n Poolse landdag wordt de stem van
studenten niet met genoeg aandacht gehoord.
Daarom proberen we te regelen dat medezeggenschap voor leerlingen een
eigen podium krijgt. Wel met alle bobo's aan tafel, maar jullie agenda
centraal. Zaken als de vraag waaraan de ouderbijdrage wordt besteed
bijvoorbeeld. Of over de roosters (groot pijnpunt, zoals uit het
Odin-rapport blijkt). Of de stagebegeleiding vanuit school. We willen
(zoals het in technische termen heet) van ongedeeld naar gedeeld
medezeggenschap.
Over dit voorstel moeten verschillende partijen (maatschappelijk en
politiek) het eens worden.
Of dat gaat lukken weet ik nu nog niet, maar ik ga er keihard voor
vechten. En volgens mij heb ik jullie in die strijd achter me staan.
Daarnaast willen we jullie stem ook meer gewicht geven: naast het
adviesrecht willen we ervoor zorgen dat jullie concrete invloed groter
wordt.
Daar horen jullie later meer over!
De volwassen relatie die jullie met scholen aangaan vergt overigens ook
iets van studenten, van jullie. Kritiek geven kan gratuit zijn. Zorg er
wel voor dat je echt alle middelen hebt uitgeprobeerd om je stem te
laten horen. Ik zag in het rapport dat 69 procent van de mbo'ers nog
niet weten dat er een studentenraad is. Dat moet veranderen. Ik vraag
dan ook je collega's op school nog meer te mobiliseren. De tool kit is
daar een mooi, creatief instrument voor, complimenten!
Dames en heren, studenten, docenten, schoolleiders en andere
betrokkenen,
Ik heb me nu geconcentreerd op het onderwerp van de medezeggenschap, op
het gesprek van studenten en school over kwaliteit. Op het kritiekpunt
dat leerlingen zich te weinig gehoord voelen.
Er zijn nog een aantal andere, springende punten van kritiek op het
middelbaar beroepsonderwijs. Ik wil daar graag op ingaan, maar dat doe
ik grotendeels in het debat dat hierop volgt.
Dan kunnen we het gesprek daarover gelijkwaardig voeren. In open
dialoog. Ik wil dan graag ingaan op de stellingen over de
stagebegeleiding, over vermeende discriminatie op de arbeidsmarkt en de
faciliteiten op het gebied van ICT.
JOB wil ik danken voor de uitnodiging hier te spreken en de inzet om
jongeren te betrekken bij het gesprek over kwaliteit in het MBO.
In de power point luidde de vierde aanbeveling: zorg voor kwaliteit. Ik
zeg daarop: dat is een zorg van ons allemaal! Laten we de schouders
eronder zetten!
Afzender
* Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Zie ook
* Beroepsonderwijs
Onderwerp | OCW, LNV
Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051