Rijksoverheid
In ontvangstnemen van het JOB-boekje 'Jij beslist mee'
Toespraak | 28-09-2010
Dames en heren, jongens en meiden
Dank voor dit boekje. Ik vind het een eer het in ontvangst te nemen.
Goeie timing:
De kroon op de uitstekende medezeggenschaps-campagne van JOB, die we
vandaag afsluiten.
En precies tussen twee spannende momenten voor mij in:
* Afgelopen vrijdag heb ik in de ministerraad mijn voorstel voor de
nieuwe wet medezeggenschap met succes verdedigd.
* En aanstaande vrijdag wordt het bij de Kamer ingediend.
Als de Kamer akkoord gaat (duimen dus!), wordt de kwaliteit van
medezeggenschap op school ook langs die weg een stuk beter.
Sommigen van jullie hebben net een workshop debatteren gevolgd, in een
boksring. In die lijn moeten jullie ook de verbeteringen zien die ik
met de wet wil bereiken.
Ik wil jullie daarmee de kans geven om meer spierballen te tonen bij
het mondelinge gevecht in de arena.
Want medezeggenschap gaat niet over aaien. Het gaat over elkaar de
waarheid durven zeggen.
Je moet onderwerpen op de agenda weten te zetten: of het nu gaat over
een nieuwe inrichting van je kantine, over een betere aanwezigheid van
leraren bij de lessen of over vakkundige begeleiding bij stages.
Daar moet je met andere partijen vaak flink over onderhandelen en soms
je stem verheffen om ervoor te zorgen dat er daadwerkelijk iets mee
gedaan wordt.
Waarom vind ik dat zo belangrijk?
Onderwijs, dat maak je met elkaar. De school houdt niet op bij de muren
van de managementskamer. Het is (in de meest letterlijke zin van het
woord) een geméénschap van mènsen. Schoolleiders, maar ook bedrijven,
ouders, leraren. En - last but not least - leerlingen.
De kwaliteit van het beroepsonderwijs moet omhoog, daar zijn scholen en
ik het met elkaar over eens. Maar dat kunnen schoolleiders dus niet
alleen. Werken aan kwaliteit betekent voor een deel: goed luisteren
naar de clubs waar je het onderwijs mee en voor maakt. Werken aan
kwaliteit betekent dus ook: goed luisteren naar jullie. De
ervaringsdeskundigen van het middelbaar beroepsonderwijs!
In dit boekje las ik over ROC A 12, druk bezig met een nieuw
onderwijsplan voor de school in de toekomst. Naast bedrijven,
medewerkers en vertegenwoordigers van hun eigen instellingen, hebben ze
ook studenten daarover laten meedenken. Dat bleek heel veel goede
ideeën op te leveren. De op één na hoogste baas van dat ROC zei
letterlijk:
`We zijn bijzonder enthousiast over de actieve opstellingen van de
studentenraad.
Ze waren betrokken, professioneel en leverden een uitstekende bijdrage.
Wij zijn verrast over de uitstekende formulering van hun positieve feed
back naar de organisatie en opbouwende instelling. Zij hebben het over
óns ROC. Een ROC waar ze trots op zijn. `
Het is een succesverhaal, daarom staat het in dit boekje. Een voorbeeld
dat laat zien hoe het kán. Samen werken aan beter beroepsonderwijs.
Via studentenraden. Langs de informele weg. Via medezeggenschap.
Dat soort verhalen hebben we nodig, want nog niet alle scholen doen dit
nu al even goed.
Dat las ik in de Onderwijsmeter van dit jaar: een onderzoek waarin we
Nederlanders vragen hoe ze over het onderwijs denken. Eén van de vragen
was om te vertellen wat scholen het allerbeste doen. Veel mensen vonden
het van basisscholen en het voortgezet onderwijs heel goed dat ze zulke
mondige leerlingen afleveren.
Het beroepsonderwijs scoorde het hoogst op de kwaliteit van het
praktijkonderwijs. Maar níet zo in het stimuleren van mondige
leerlingen.
En dan hebben we nog het ODIN-rapport onder de MBO-studenten. Daaruit
bleek dat 33 % van de leerlingen het gevoel heeft dat ze door school
niet gehoord worden. Dat het dus geen zin heeft om aan de bel te
trekken als ze ergens niet tevreden over zijn. Er wordt toch niet naar
geluisterd denkt of zegt dus één op de drie MBO-leerlingen.
Daar moeten we dus wat aan doen.
We willen dat de scholen die hun inspraak wèl goed hebben geregeld, een
vloedgolf gaan veroorzaken. Dat andere scholen méégaan in die stroom.
Dat leerlingen en schoolleiders zich bewust worden van de winst die
goed georganiseerde mondigheid kan opleveren.
Job en ik zijn daarom de afgelopen maanden flink aan de andere kant van
de boot gaan hangen.
JOB met de campagne (daar kom ik zo nog op terug).
En ik met het wetsontwerp dat scholen gaat helpen om de medezeggenschap
beter te benutten.
Het wetsvoorstel ligt nog nét niet bij de Tweede Kamer, dus nu is het
eigenlijk nog een beetje geheim. Maar ik wil jullie nu al een paar
highlights geven:
* Jullie krijgen een eigen deelnemersraad. Nu zit je met leraren in
een raad: die hebben vaak andere belangen zoals hoeveelheid loon,
vakantiedagen, kilometervergoeding. Als de wet erdoor komt staan
jullie belangen centraal. Dat scheelt tijd en maakt jullie inspraak
effectiever.
* Je krijgt directe invloed op het niveau waarop die deelnemersraad
functioneert: instelling of locatie. Zo wordt medezeggenschap veel
concreter!
* Meedoen in zo'n deelnemersraad kost tijd. Die ten koste kan gaan
van je studie. Daarom kunnen scholen deelname belonen met
studiepunten, of op andere manieren.
* De Inspectie neemt medezeggenschap mee in z'n kwaliteitsrapport van
de school
* Het schoolbestuur zorgt voor een goede ruimte, training in
debatvaardigheden, en andere randvoorwaarden.
En (last but not least):
* Leerlingen krijgen instemmingsrecht over bijvoorbeeld de inhoud,
planning en organisatie van onderwijs en examens. Dat betekent
concreet dat je (in principe) bepaalde voorstellen van het bestuur
tegen kunt houden, als je het er niet mee eens bent.
Ja, het is natuurlijk fantastisch als deze wet, met betere spelregels
erdóór komt. Maar het blijft papier. Deze nieuwe vorm van
medezeggenschap geeft jullie meer spierballen. Jullie moeten ze tijdens
het gevecht volgens de nieuwe spelregels gaan gebruiken. In de
vergaderruimtes, de leraarskamer, de wandelgangen, de aula. Tussen
jullie, de leiding en medewerkers van het onderwijs moet het gebeuren.
Dat brengt mij op de inspanningen van JOB, die jullie daarbij de
helpende hand biedt.
JOB sluit vandaag zijn twee jaar lange campagne af. Twee jaar lang
lobbyen, informeren, enthousiasmeren.
Laten zien hoe meepraten werkt en dat het cool is. Training geven en
een fantastische verbeterkit in elkaar zetten.
Ik wil daar echt een vet compliment voor geven.
Jullie zijn goud waard. De campagne is ten einde. Maar ik zou vooral
zeggen: ga zo door!
En hiermee wil ik afsluiten:
Ik heb medezeggenschap al een paar keer met de vechtsport vergeleken.
Maar die vergelijking houdt ergens op: het gaat er bij jullie
uiteindelijk niet om de tegenpartij knock out te slaan.
Maar om consensus te bereiken. De school maak je samen.
Tijdens de presentatie van het Odin Rapport, 2007 zei toenmalig
JOB-juryvoorzitter Ahmed Sadat:
`Kritiek leveren is een vorm van liefde'.
Hij bedoelde daarmee: scholen, wees blij met leerlingen die aangeven
wat er volgens hen beter moet. Het laat zien dat ze betrokken ze zijn
bij hun school, bij het onderwijs.
Ik ben het daar roerend mee eens.
Dus jongens en meiden ook hier in de zaal: laat van je horen. Bemoei je
vooral veel met je `eigen zaken'!*
Daar hebben we allemaal baat bij!
Ik wens jullie heel veel succes met je eigen medezeggenschapsraad. JOB,
schoolleiders en ik zetten ons voor jullie in!
Ik dank jullie wel.
* Verwijst naar JOB-verbeterkit
Afzender
* Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Zie ook
* Beroepsonderwijs
Onderwerp | OCW, LNV
* Wetenschap
Onderwerp | OCW
Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051