Nederland
Amnesty International Nederland roept gemeenten op te stoppen met etnische
registratie van Roma.
24 september 2010 Etnische registratie van Roma zoals dat tot zeer
recent gebeurde in Ede en waartoe gemeenten als Nieuwegein oproepen is
in strijd met mensenrechtenverdragen en bij Nederlandse wet verboden,
zegt Amnesty International. Gemeenten zouden dan ook moeten afzien van
deze vorm van registratie, die vooroordelen bevestigt, stigmatiseert en
zelfs contraproductief kan zijn.
Een belangrijk bezwaar tegen etnische registratie is dat de etniciteit
van Roma niet objectief kan worden vastgesteld. Roma zijn onderling
zeer divers en delen niet één herkomstland of nationaliteit. Ook wat
betreft taal en religieuze of levensbeschouwelijke oriëntatie betreft
verschillen Roma onderling sterk. Amnesty International vraagt zich dan
ook af aan de hand van welke criteria of methode ambtenaren hebben
bepaald wie als Roma moet worden aangemerkt. Mogelijk is de etniciteit
van Roma die in Ede (en wellicht in andere Nederlandse gemeenten) wordt
geregistreerd, afgeleid uit andere kenmerken zoals huidskleur, kleding,
levensstijl, of het hebben van een Oost-Europese achternaam. Dergelijke
vaststelling is subjectief en willekeurig en discriminerend en derhalve
verboden.
Etnische registratie is volgens mensenrechtenverdragen en nationale
wetgeving slechts in uitzonderlijke situaties toegestaan. Een
dergelijke maatregel is altijd tijdelijk en mag alleen in het kader van
voorkeursbeleid worden gebruikt. Het discriminatieverbod dwingt
gemeenten aantoonbaar te maken dat de registratie noodzakelijk is om
een maatschappelijke achterstandspositie te verminderen en dat er geen
alternatieven zijn.
Wetshandhaving of criminaliteitsbestrijding aan de hand van Romalijsten
(etnische registratie van Roma) is zonder meer in strijd met de
mensenrechten en Nederlandse wetgeving. Handhaving en
criminaliteitsbestrijding moeten worden ingegeven door specifieke
gedragingen of objectieve aanwijzingen. De politie mag dus niet louter
op grond van etniciteit besluiten om iemand te beboeten, staande te
houden, te fouilleren of te arresteren. In dat geval zou er sprake zijn
van verboden etnisch profileren. Etnische profilering draagt het risico
in zich dat het wantrouwen tussen de politie en de Roma gemeenschap
wordt versterkt. Dat kan ertoe leiden dat Roma minder snel aangifte
doen of informatie met de politie delen, waardoor het beleid
uiteindelijk zelfs contraproductief zou zijn.
Door etnische registratie van Roma kan de suggestie ontstaan dat de
maatschappelijke problemen van een bepaalde groep Roma verklaard kunnen
worden vanuit etniciteit of cultuur en tradities. Dit kan bestaande
vooroordelen over Roma bevestigen en stigmatisering in de hand werken,
waardoor achterstand en achterstelling niet worden opgelost maar juist
blijven voortbestaan. Amnesty roept Nederlandse gemeenten dan ook op
stigmatisering zoveel mogelijk te voorkomen.
Amnesty International