(070-3383490)
Four Futures for Finance
Bij het inperken van risico's voor het financiële systeem moeten
beleidsmakers rekening houden met gebrekkig functioneren van de
overheid zelf. Dit stellen onderzoekers Michiel Bijlsma, Wouter
Elsenburg en Michiel van Leuvensteijn in het CPB Document 'Four Futures
for Finance: a scenario study'. Dat overheidsfalen kan er bijvoorbeeld
uit bestaan dat verschillende landen hun beleid onvoldoende
coördineren, dat toezichthouders zich teveel laten beïnvloedden door
een bankenlobby, of dat er onvoldoende prikkels zijn om op tijd in te
grijpen als er een crisis dreigt te ontstaan.
Door de financiële crisis van 2007-2008 is de onzekerheid over de
toekomst van de financiële sector toegenomen. Hoe die onzekere toekomst
er uit ziet, bepaalt welk beleid effectief is. Om beleidsmakers een
handvat te bieden bij het nadenken over wenselijke regulering, schetsen
de scenario's vier mogelijke werelden waarin de financiële wereld zich
over twintig jaar kan bevinden. Twee fundamentele onzekerheden staan
daarbij centraal: de mate waarin banken zich specialiseren en hoe dicht
zij in de buurt van hun klanten moeten zitten. Dit levert vier
scenario's op, die de onderzoekers de namen 'Geïsoleerde Eilanden',
'Grote (lokale) Banken', 'Concurrerende Conglomeraten' en 'Platte
Wereld' (Flat Finance) hebben meegegeven.
Geïsoleerde Eilanden bestaat uit lokaal georiënteerde, specialistische
banken, die zich grotendeels financieren met deposito's. De relatie met
de klant staat centraal bij deze specialistische banken.
Toezichthouders hebben in deze wereld veel grip op de financiële
sector, terwijl overheidsfalen relatief beperkt is. Grote Banken
bestaat uit lokaal georiënteerde conglomeraten. Vanwege de complexere
bankbalans kampen toezichthouders in dit scenario met een
informatieachterstand ten opzichte van de banken. Dit vergroot de kans
dat toezichthouders zich teveel laten beïnvloedden door de bankenlobby.
Concurrerende Conglomeraten bestaat uit grote, internationaal
concurrerende banken met een uitgebreid pakket diensten. De
complexiteit van dergelijke financiële conglomeraten beperkt het zicht
van de toezichthouder op de risico's bij een bank. Toezichthouders
aarzelen met ingrijpen bij dergelijk internationale reuzen, die een
effectieve lobby voeren tegen meer ingrijpende regulering. In het
scenario Platte Wereld beheersen gespecialiseerde buitenlandse banken
de Nederlandse financiële markten. Meeliftersgedrag belemmert
gebrekkige internationale coördinatie het toezicht, terwijl door de
grote internationale verwevenheid van de financiële sector
toezichthouders in dit scenario een crisis niet zien aankomen.
Het CPB publiceert regelmatig scenariostudies, met het doel het beleid
op lange termijn te ondersteunen door diverse mogelijke ontwikkelingen
en hun gevolgen in kaart te brengen. Een scenariostudie is geen
voorspelling en het CPB spreekt in de regel geen voorkeursvariant uit.
CPB Document 211, 'Four Futures for Finance: a scenario study', is
(gratis) beschikbaar als PDF-bestand.
Centraal Planbureau