Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Bodebus 'Ettersem' even terug in Etersheim
Publicatiedatum : 14 september 2010
Dit antieke zilveren object is zaterdagmiddag tijdens de Dag van de
Dijk te zien in het bezoekerscentrum De Breek in Etersheim. Het gaat
duidelijk om een bodebus, een ambtsinsigne dat door boden op hun
kleding werd gedragen. Zo waren ze duidelijk als ambtenaar in functie
herkenbaar. Maar van welk waterschap was deze bodebus precies? Wat is
er allemaal op te zien? En hoe oud is hij?
De enige duidelijke aanwijzing is eigenlijk alleen het woordje
`Ettersem'. Dat staat boven een opvliegende zwaan in het medaillon.
Ettersem is de oude naam van het dorpje Etersheim bij Oosthuizen. Het
ligt onderaan de oude Zuiderzeedijk. De opvliegende zwaan in het
medaillon is het wapen van Etersheim. Zo is de locatie tenminste
duidelijk. Maar nu de rest. De zeedijk heette hier vanouds
'Keukendijk'. Een vreemde naam voor een dijk, maar waarschijnlijk
stonden er hier vroeger armoedige huisjes met een woonkeuken langs de
dijk. Een apart waterschapje, het Heemraadschap van de Keukendijk,
zorgde ervoor dat de dijk netjes werd onderhouden.
Wierdijk
Een volgende belangrijke aanwijzing is de versiering onderaan het
medaillon. Dat stelt duidelijk een wierdijk voor. Wierdijken vond men
in de 17e en 18e eeuw overal langs de Zuiderzee. Ze bestonden uit een
aarden dijklichaam versterkt met een 'wierriem' aan de zeekant, een
taai en vast ingebroeid pakket van zeegras. De wierriem werd weer met
palen op zijn plek gehouden. De plukken wier en het houtwerk zijn
duidelijk te zien in de voet waarop het wapen en de leeuwen staan.
Daarmee is het raadsel opgelost. Deze bodebus werd zonder twijfel
gedragen door de bode van het reeds een kleine eeuw geleden opgeheven
Heemraadschap van de Keukendijk!
Meesterteken
Nog meer informatie leveren de merken op die aan de achterzijde in het
medaillon zijn geslagen. Allereerst vinden we daar het wapen van Hoorn
en een zeilscheepje. Het gaat om het stadskeurmerk en het meesterteken
van zilversmid Maarten Cagias. Hij heeft deze bodebus dus gemaakt. Het
laatste merk is de letter 'W'. Dat is de jaarletter en hij staat voor
1782. Helaas is de bodebus in de loop der tijden hier en daar
beschadigd geraakt. Maar het blijft een bijzonder lokaal aandenken van
de strijd tegen het water.