Ingezonden persbericht


30 augustus 2010

RAPPORT ADVISEERT FUNDAMENTELE VERANDERING MANAGEMENTSTRUCTUUR IPCC

De processen die het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) gebruikt bij zijn assessmentrapporten zijn in het algemeen succesvol gebleken. Maar het IPCC dient zijn managementstructuur fundamenteel te herzien en zijn procedures te versterken met het oog op de groeiende omvang en complexiteit van zijn werk, en de steeds kritischere houding van het grote publiek. Dat is de conclusie van het rapport van de InterAcademy Council (IAC), een in Amsterdam gevestigde organisatie van internationale academies van wetenschappen. Robbert Dijkgraaf, covoorzitter van het IAC, presenteert vandaag het rapport in New York bij de Verenigde Naties. Louise Fresco, universiteitshoogleraar aan de UvA, was een van de auteurs.

In maart van dit jaar hebben secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon en IPCC-voorzitter Rajendra Pachauri het InterAcademy Council verzocht om processen en werkwijze van het IPCC tegen het licht te houden, en voorstellen te doen voor toekomstige assessments. Aanleiding daarvoor was een steeds heftiger publiek debat en aanhoudende kritiek op het IPCC. Robbert Dijkgraaf over de opdracht: "Gezien het wereldwijde belang van goed gefundeerde kennis over klimaatverandering verdient het IPCC de best mogelijke organisatie en ondersteuning. Dit rapport heeft laten zien dat de in de wetenschap zo gebruikelijke kritische onafhankelijke evaluatie tot goede aanbevelingen voor verbetering leidt. Ik hoop dat die door het IPCC en de lidstaten worden overgenomen."

Een internationale commissie met experts uit verschillende landen en disciplines heeft het rapport de afgelopen maanden geschreven. Harold Shapiro, emeritus president van Princeton en voorzitter van de commissie, verwoordt het belang van de exercitie als volgt: "Om te garanderen dat de samenleving waarde blijft hechten aan deze assessments, zijn krachtig leiderschap, langdurige en enthousiaste deelname door gerenommeerde wetenschappers, flexibiliteit en aandacht voor openheid onmisbaar." Organisatie

Het IAC-rapport bevat diverse aanbevelingen voor het versterken van de managementstructuur van het IPCC:
* de oprichting van een uitvoerend comité, met leden van buiten het IPCC en zelfs van buiten de klimaatwetenschap, dat namens het panel kan optreden.
* aanstelling van een uitvoerend directeur

* beperking van de zittingstermijn van voorzitter, uitvoerend directeur en werkgroepleiders tot een assessmentronde om gevarieerde invalshoeken en een onbevooroordeelde benadering te garanderen
* het opstellen van formele kwalificaties voor het voorzitterschap en alle andere functies binnen het Bureau van het IPCC
* strenger beleid met betrekking tot belangenverstrengeling voor het hoogste kader van het IPCC en voor alle auteurs, review editors en medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de inhoud van rapporten

Fouten vermijden

De commissie concludeert dat het assessmentproces degelijk van opzet is, maar dat een strakkere naleving van de bestaande procedures van het IPCC het aantal fouten zou kunnen minimaliseren. Auteurs dienen er voor te zorgen dat alle opmerkingen afdoende in overweging worden genomen, dat legitieme controverses en afwijkende meningen (mits op een juiste manier onderbouwd) in het rapport een plaats krijgen, en ze dienen expliciet te documenteren dat aandacht is besteed aan het hele spectrum aan weloverwogen wetenschappelijke meningen.

'Grijze literatuur'

Het gebruik van zogenaamde 'grijze literatuur' uit ongepubliceerde of niet peer-reviewed bronnen staat ter discussie, hoewel die vaak relevant zijn en geschikt voor opname in de assessmentrapporten. Problemen ontstaan doordat auteurs zich niet houden aan de richtlijnen van het IPCC voor de beoordeling van deze bronnen, en omdat die richtlijnen te vaag zijn, zo stelt de commissie. Het IPCC moet die richtlijnen specifieker maken, bepalingen toevoegen over de toelaatbaarheid van bepaalde soorten literatuur, en strikt op de naleving daarvan toezien.

Omgaan met onzekerheid

"Hoe het IPCC onzekerheid die inherent is aan de klimaatwetenschap presenteert aan beleidsmakers is cruciaal" aldus Louise Fresco, die meeschreef aan het rapport. "Het IPCC is hierin op een aantal punten in gebreke gebleven." De commissie roept op tot meer consistentie in de manier waarop de werkgroepen onzekerheid kwalificeren. Ze moeten in het vervolg de mate van begrip van een onderwerp kwalificeren door de hoeveelheid beschikbaar bewijs te omschrijven en het 'level of understanding', dat wil zeggen de mate van overeenstemming onder experts . Om de kans dat een bepaalde gebeurtenis plaatsvindt te kwantificeren moeten ze een waarschijnlijkheidsschaal ('probability scale') gaan hanteren.

Communicatie

Het IPCC heeft traag en inadequaat gereageerd op de ontdekking van fouten in de meest recente assessment-rapporten, en de leiding van het IPCC wordt verweten dat ze in openbare uitingen haar mandaat om "beleidsrelevant te zijn, zonder beleid voor te schrijven" heeft overschreden. Het is van dringend dat het IPCC zijn communicatiestrategie voltooit en implementeert. Daarin moet de nadruk liggen op transparantie. Verder zijn er richtlijnen nodig voor woordvoerderschap en crisiscommunicatie. Ook adviseert de commissie het IPCC om te kijken naar een grotere variëteit in de rapporten die het maakt, en naar de timing ervan. Zo kunnen bijvoorbeeld bij een versnelde publicatie van het rapport van Werkgroep I, over de fysische wetenschappelijke aspecten van klimaatverandering, de andere werkgroepen van de bevindingen profiteren.

Het IAC-rapport zal naar verwachting aan de orde komen tijdens de Plenaire Sessie van het IPCC in Zuid-Korea van 11-14 oktober. Het rapport werd gefinancierd door het Environment Programme van de Verenigde Naties.

De in 2000 opgerichte IAC is in het leven geroepen om de beste wetenschappers ter wereld te mobiliseren om op wetenschappelijke basis advies te geven aan internationale organisaties zoals de Verenigde Naties en de Wereldbank. De voorzitters zijn Robbert Dijkgraaf, president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, en Lu Yongxiang, president van de Chinese academie van wetenschappen. Het secretariaat van de IAC is ondergebracht bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in Amsterdam.

Het rapport is vanaf 4 uur vanmiddag Nederlandse tijd beschikbaar op de site van het InterAcademy Council.

Om 4 uur vanmiddag geeft Robbert Dijkgraaf een persconferentie bij de Verenigde Naties. Die is live te volgen via www.un.org/webcast.

Een uitgebreider persbericht vindt u op reviewipcc.interacademycouncil.net.