Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
Hooghalen, 19 augustus 2010
Vrij, maar nooit bevrijd
Hoe de oorlog Alphons Katan nooit los liet
'Volwassenheid is de capaciteit om de werkelijkheid onder ogen te zien en ermee te durven werken,' sprak iemand hem eens toe. Lange tijd weerhielden verdrukking van verdriet, zelfveroordeling en schuldgevoelens kampoverlevende Alphons Katan van dit vermogen. Zijn oorlogservaringen - onder meer in kamp Westerbork - lieten hem diepe sporen na. Vanaf 14.00 uur vertelt hij erover tijdens de ooggetuigenlezing op 29 augustus aanstaande in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
Woonachtig in Leeuwarden, is Alphons Katan (1930) de zoon van Joodse (niet gelovige) ouders. Vader Katan is econoom, leraar in de meeste vakken van de middelbare school en spreekt als beëdigd translateur maar liefst zes talen. Hij is aan huis gebonden als gevolg van invaliditeit. Al in zijn jeugd is hij slecht ter been als gevolg van een beenziekte, die tevens zijn groei belemmert. Ook Alphons' moeder is klein van stuk.
Als zijn ouders in 1942 kort na elkaar worden gearresteerd, wordt de 12-jarige Alphons ondergebracht bij Joodse vrienden van het gezin. Met het bejaarde echtpaar komt hij uiteindelijk terecht in kamp Westerbork. Verward en zich maar vaag bewust van het drama om hem heen, verblijft de jongen een half jaar in dit 'voorportaal van de dood.' Wanneer een tante de Duitsers weet te overtuigen dat haar neefje van 'halfjoodse afkomst' is, wordt Alphons vrijgelaten. Zijn ouders is een ander lot beschoren. Moeder wordt vermoord in Auschwitz. Vader vindt de dood in Mauthausen.
Alphons overleeft. De oorlog laat echter onvermijdelijk zijn weerslag voelen. Terwijl persoonlijk verdriet nauwelijks ruimte krijgt, kampt Katan met gevoelens van schuld, angst voor afwijzing, verlies van eigenwaarde en onzekerheid. Lang dènkt hij er niet over zijn verhaal te openbaren. Twijfel remt hem zoveel van zichzelf bloot te geven. Zijn zonen, toen 16, 15 en 11 jaar gaf Katan eens het volgende mee: 'Al is de situatie nog zo beroerd, zoek en blijf zoeken naar de mogelijkheden er desondanks wat van te maken. Laat je het vertrouwen in je eigen kunnen niet ontnemen.' In een wereld die in herhaling en crisis dreigt te vervallen, biedt zijn devies een moreel houvast waar volgens Katan zo velen naar snakken. Daarom zet hij zondag 29 augustus om 14.00 uur in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork zijn motto kracht bij. Toegang tot de lezing is bij de entree van het museum inbegrepen.