Ministerie van Defensie

26 augustus 2010

De verkoop van landmachtmaterieel aan Jordanië

Bij beantwoording datum, onze referentie en betreft vermelden.

Hierbij bied ik u mede namens de minister van Buitenlandse Zaken de antwoorden aan op de vragen van fractieleden van de PVV en de SP over de verkoop van landmachtmaterieel aan Jordanië (Kamerstuk 32 123 X, nr. 142). De vragen zijn opgenomen in het verslag van een schriftelijk overleg, vastgesteld op 15 juli 2010.

DE MINISTER VAN DEFENSIE

E. van Middelkoop



Antwoorden op de vragen van fractieleden van de PVV en de SP over de verkoop van landmachtmaterieel aan Jordanië (Kamerstuk 32 123 X nr. 142) 1 In welke mate zal de verkoop de machtsbalans tussen Israel en Jordanië beïnvloeden? 2 Is de minister er zeker van dat de levering de regionale stabiliteit niet zal verstoren? 3 Is de minister van Defensie bereid om samen met de minister van Buitenlandse Zaken de toetsing die het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gedaan naar de overdracht van het materieel naar de Kamer te sturen, zodat het parlement inzicht heeft in de conclusie van het ministerie dat de regionale stabiliteit niet zal worden verstoord door deze wapendeal? De regering is van mening dat de machtsbalans en de regionale stabiliteit door deze levering niet verstoord zullen worden. Dit is ook de conclusie van de toetsing van het ministerie van Buitenlandse Zaken. 4 Zijn in het kader van het bovenstaande, naast de acht criteria van de Europese Unie over het wapenexportbele id, ook andere overwegingen meegenomen in de beslissing tot levering van materieel aan Jordanië, bijvoorbeeld de opinie van de democratische rechtstaat Israel? Zo ja, hoe denkt Israel over deze materieelverkoop aan hun buurland? Zo nee, waarom is de mening van deze belangrijke regionale actor niet meegenomen in de besluitvorming? Het wapenexportbeleid is een nationale aangelegenheid, met inachtneming van het Gemeenschappelijk standpunt van de EU. 5 Zijn er geen andere, meer democratische kandidaten, die deze voertuigen, vrachtwagens en houwitsers kunnen overnemen? In hoeverre zijn andere opties in het verleden bekeken? Overtollig defensiematerieel wordt aangeboden aan landen die voldoen aan de criteria van het Nederlands wapenexportbeleid. Jordanië toonde serieuze interesse in de aankoop van het materieel en na de toetsing bleek dat Jordanië voldeed aan de relevante criteria. 6 Kunt u aangeven welke redenen er waren om niet eerst de Kamer in te lichten over de verkoop van de betre ffende goederen aan Jordanië, maar daar mee te wachten tot bijna anderhalve maand na dato?



7 Waarom wordt de Kamer niet standaard vooraf ingelicht als in het verkoopcontract toch het voorbehoud van instemming door de Kamer is opgenomen? Met de brief van 18 oktober 2007 (Kamerstuk 22 054, nr. 129) is de Kamer geïnformeerd over de wijze waarop de Kamer over de verkoop van overtollig defensiematerieel wordt ingelicht. Het komt incidenteel voor, uit concurrentieoverwegingen of op verzoek van de koper, dat tot contractsluiting wordt overgegaan voordat de Kamer kan worden geïnformeerd. 8 Kunt u aangeven waarom bij de verkoop van Fokker toestellen aan Peru eerder dit jaar de Kamer ook pas twee weken na ondertekening van het contract met de Peruanen werd ingelicht, terwijl de Nederlandse en Peruaanse pers al over de verkoop van de vliegtuigen hadden bericht (Kamerstuk: 32123-X-105)? Peru had Nederland verzocht geen ruchtbaarheid te geven aan de verkoop van de twee Fokker-toestellen. Daarom bestond het voornemen de Kamer zo spoedig mogelijk na de contractondertekening vertrouwe lijk te informeren. Nadat de verkoop van de twee Fokkers in de Peruaanse pers was verschenen, is met de Peruaanse autoriteiten afgesproken de verkoop openbaar te maken. Daarop is de Kamer geïnformeerd. 9 Waarom kunnen geen details over de waarde van de verkoop openbaar worden gemaakt, wanneer die gegevens over enige tijd via de overzichten van exportvergunningen op de website van het Ministerie van Economische Zaken zijn te vinden? Het betreft veelal commercieel vertrouwelijke informatie. Uit concurrentieoverwegingen wordt de Kamer hierover in een vertrouwelijke bijlage bij de brief over de verkoop geïnformeerd. In de overzichten van exportvergunningen van het ministerie van Economische zaken zijn deze bedragen niet direct herleidbaar. 10 Waarom acht de regering de inzet van YPR pantservoertuigen bij mensenrechtenschendingen niet waarschijnlijk? In Jordanië zijn geen mensenrechtenschendingen geconstateerd waarbij gepantserde infanterievoertuigen door het leger worden ingezet. 11 I s de regering van mening dat de mensenrechtensituatie wel degelijk bijzonder relevant is, ook wanneer geen direct verband tussen het te leveren materieel en eventueel gebruik daarvan voor mensenrechtenschendingen bestaat? De regering is van mening dat de mensenrechtensituatie belangrijk is en derhalve bijzonder relevant in de beoordeling van wapenexportaanvragen.

Derhalve wordt het mensenrechtencriterium bij iedere toetsing kritisch tegen het licht gehouden. In de Europese Unie is afgesproken dat iedere aanvraag afzonderlijk beoordeeld wordt op grond van het soort goed, de eindgebruiker en het eindgebruik. Ook is afgesproken dat een afwijzing op grond van het mensenrechtencriterium slechts plaatsheeft wanneer de goederen zouden kunnen worden ingezet voor geconstateerde mensenrechtenschendingen. Hierbij dient altijd een direct verband te bestaan tussen de te leveren goederen en de mensenrechtensituatie in het desbetreffende land. 12 Wordt (een deel van) het te leveren materieel nog in Nederland opgeknapt en zo ja door welke bedrijven? Het materieel wordt voorafgaand aan de overdracht door Defensie opgeknapt. Zo nodig wordt de industrie hierbij betrokken. 13 Kan de regering een overzicht verstrekken van de inkomsten voor de Staat (niet: de vergunningswaarde) uit de verkoop van surplus materieel per jaar voor de periode 2004 tot en met nu?

Ontvangsten uit verkoop van roerende zaken ( x 1.000) Zeesystemen (strategisch) Landsystemen (strategisch) Luchtsystemen (strategisch) Openbare verkoop (niet-strategisch) Totaal

2004 25.557 38.564 38 7.355 71.514

2005 63.176 74.936 7.000 5.782 150.894

2006 157.103 55.378 18.025 6.490 236.996

2007 234.837 14.138 7.876 3.270 260.121

2008 276.712 72.024 18.650 3.903 371.289

2009 160.802 56.863 30.915 3.362 251.942